سهام جایزه چیست؟ نحوه تبدیل سهام جایزه به سهام عادی
- تاریخ درج ۱۰ دی ۱۳۹۹
- تاریخ ویرایش ۱۶ اسفند ۱۴۰۲
- ۴۵ نظر
- ۳۶۴۶ مشاهده
سهام جایزه در اصل به سهامی گفته میشود که سهامداران برای به دست آوردن آن، پولی پرداخت نمیکنند و فرآیند تخصیص آن از طریق یکی از روشهای افزایش سرمایه شرکتهای بورسی است. بسیاری از سهامداران از پروسه سهام جایزه استقبال میکنند و از قبل سهام شرکت مد نظر را میخرند تا هم داراییشان در فرآیند افزایش سرمایه لحاظ شود و هم سهام جایزه به دست آورند.
در این میان افرادی هم هستند که بنا به تحلیلهای تکنیکالی و بنیادی، از شرکت در افزایش سرمایههای یک شرکت خودداری و دارایی خود را قبل از برگزاری جلسه، خارج میکنند. جزئیات بیشتر را در ادامه بررسی خواهیم کرد.
سهام جایزه چیست؟
همان طور که اشاره شد، سهام جایزه (Bonus shares) سهامی است که برای به دست آوردن آن پولی پرداخت نمیکنید و در فرآیند افزایش سرمایه به شما تخصیص مییابد. بنابراین برای آشنایی با این سهام و نحوه توزیع و فروش آن لازم است افزایش سرمایه و انواع آن را بشناسیم.
انواع افزایش سرمایه با سهام جایزه
در اکثر مواقع شرکتها نیاز دارند نقدینگی جدید تامین کنند تا وضعیت سودآوری خود را بهبود بخشند. افزایش سرمایه یکی از راهکارهای مناسب در این زمینه است. مقوله افزایش سرمایه در هر شرکت، با توجه به ساختار و پیچیدگیهای آن شرکت میتواند متفاوت باشد. در نظر داشته باشید که افزایش سرمایه در شرکتهای سهامی به معنی افزایش اسمی میزان سرمایه ثبتشده شرکت است. به عبارت سادهتر، افزایش سرمایه یعنی افزایش تعداد سهام منتشرشده توسط شرکت. فرآیند افزایش سرمایه در ایران از چهار روش مختلف امکانپذیر است:
۱- افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی داراییها
در این روش به دلیل اثر تورم و افزایش قیمتها، داراییهای فیزیکی و مالی نیز از نظر قیمتی افزایش خواهند یافت. تجدید ارزیابی داراییها به این معنی است که شرکت داراییهای ثابت خود را مانند زمین، ساختمان، ماشینآلات و تجهیزات و سایر داراییهای خود را، مورد تجدید ارزیابی قرار دهد و در صورت تغییر ارزش قیمتی آنها، ارزش جدید داراییها را در ترازنامه بهروزرسانی کند. در این صورت، برای این که معادله «دارایی = بدهی + سرمایه» مجدد برقرار باشد، با افزایش میزان داراییها، میزان سرمایه نیز باید افزایش یابد. در این نوع از افزایش سرمایه، تعداد سهام سهامداران افزایش و در مقابل قیمت هر سهم کاهش مییابد. به این ترتیب تغییری در میزان دارایی سهامداران ایجاد نمیشود.
۲- افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات حالشده سهامداران
هنگامی که شرکتی قصد ایجاد سرمایهگذاریهای جدید یا رشد و توسعه را داشته باشد و سود انباشته زیادی هم نداشته باشد، از طریق آورده نقدی سهامداران خود، برای افزایش سرمایه اقدام میکند. در این حالت، شرکت اوراق جدید به نام حق تقدم سهام منتشر میکند و در اختیار سهامداران فعلی خود قرار میدهد. به هر حال مدتزمان مجاز برای معاملات اوراق حق تقدم سهام معمولا دو ماه در نظر گرفته شده که به آن مهلت پذیرهنویسی گفته میشود و سهامداران باید در این بازه زمانی، برای خرید حق تقدم سهام اقدام کنند.
۳- افزایش سرمایه از روش صرف سهام
در مواقعی که ارزش قیمت بازار با ارزش اسمی سهام متفاوت باشد، به این مقدار اضافه ارزش سهام، صرف سهام گفته میشود. افزایش سرمایه به روش صرف سهام به این شکل است که شرکت سهام خود را بهجای ارزش اسمی، به مبلغی بیش از قیمت اسمی به فروش میرساند. تفاوت قیمت فروش و قیمت اسمی سهام به سه شکل میتواند مدیریت شود:
- مبلغ حاصله به حساب اندوخته شرکت منتقل شود.
- سهام جدید به سهامداران تخصیص یابد.
- اضافه ارزش به صورت نقد میان سهامداران تقسیم شود.
۴- افزایش سرمایه از محل سود انباشته (سهام جایزه)
شرکتها در پایان سال مالی خود، مقداری از سود به دست آمده را به عنوان سود انباشته در صورتهای مالی خود لحاظ و نگهداری میکنند. در صورتی که این سود انباشته به میزان مشخصی رسیده و شرکت هم نیاز به منابع مالی جدید داشته باشد، میتواند از سود انباشته استفاده کند. در این روش از افزایش سرمایه، عملا نقدینگی جدیدی وارد شرکت نمیشود و در ترازنامه معادله به حالت قبل خود میماند؛ بنابراین در این میان درصد مالکیت سهامداران شرکت نیز تغییری نخواهد کرد. به زبان سادهتر، همان قدر که سرمایه شرکت زیاد میشود، تعداد سهام سهامداران نیز افزایش و در مقابل قیمت سهام کاهش مییابد. در این حالت، چون سهامداران منابعی را به شرکت پرداخت نکردهاند، از سهام جدید منتشرشده با عنوان سهام جایزه یاد میشود.
نحوه توزیع و فروش سهام جایزه چگونه است؟
به فرمول زیر دقت کنید:
(A + 1) / (قیمت پایانی هر سهم پیش از افزایش سرمایه) = قیمت جدید هر سهم ۱۰۰ / درصد افزایش سرمایه = A
برای درک بهتر به این مثال توجه کنید: اگر یک شخص تعداد ۱۰۰۰ سهم به ارزش ۵۰۰۰ تومان را از یک نماد خریداری کند و طی اطلاعات منتشرشده شرکت مد نظر قصد داشته باشد از روش آخر، افزایش سرمایه ۶۰ درصدی بدهد (A=0.6)، قیمت سهم و میزان سهمی که به فرد تعلق خواهد گرفت به این شکل خواهد بود:
۳۱۲۵ = ۱٫۶ / ۵۰۰۰ = قیمت سهم
یعنی در این حالت فرد ۱۶۰۰ سهم با قیمت ۳۱۲۵ تومان خواهد داشت. همان طور که در تعریف افزایش سرمایه از محل سود انباشته اشاره کردیم، این نوع افزایش سرمایه کاهش قیمت سهم را هم به دنبال خود دارد و بابت آن به تعداد سهام سرمایهگذاران، به میزانی که سرمایه افزایش یافته است، سهام جایزه نیز در نظر گرفته میشود.
در این حالت شاهد کاهش ارزش قیمت سهم هستیم که همین مورد جذابیت این فرآیند را بیشتر میکند چرا که با این عمل، افزایش قیمت سهم در بازه بلندمدت اتفاق خواهد افتاد. در نظر داشته باشید که سهام جایزهای که به سهامداران تعلق میگیرد شامل مالیت نیست. نحوه قرارگیری سهام جایزه در پرتفوی به این شکل است: اگر این افزایش سرمایه کمتر از ۱۰۰ درصد باشد، حدود دو هفته طول میکشد تا در پرتفوی قرار بگیرد و در صورتی که بیشتر از ۱۰۰ درصد باشد، قرارگیری آن در پرتفوی بیش از دو ماه زمان لازم دارد.
در نظر داشته باشید که سهام جایزه بعد از تأیید از طرف شرکت سپردهگذاری مرکزی به پرتفوی شما افزوده و قابل معامله خواهد شد و اصولا زمان مشخصی ندارد و ممکن است که حدود سه الی چهار ماه به طول انجامد. برای پیگیری میتوانید در قسمت سبد سهام روی علامت چشم در کنار نماد کلیک کنید و از جزئیاتی مانند قابل معامله بودن سهام جایزه مطلع شوید. در صورتی که سهام اصلی را بفروشید، سهام جایزه از بین نمیرود و پس از تایید شرکت سپردهگذاری به شما تعلق خواهد گرفت.
سخن آخر
در این مقاله سعی کردیم تمامی جوانب مقوله سهام جایزه را بررسی کنیم؛ سهامی که بابت آن پولی پرداخت نمیکنید از طریق یکی از روشهای افزایش سرمایه به شما تخصیص مییابد. به عنوان نکته نهایی در نظر داشته باشید که اگر سهام جایزه به سبد سهام شما تعلق گرفت، برای فروش آن باید به مدت ۳ الی ۴ ماه صبر کنید که این دارایی در تعداد سپردهگذاری شما لحاظ شود و بعد از آن قادر به مدیریت آن خواهید بود.
در عمل
افزایش سرمایه
با توجه به بسته شدن چند روزه نماد
و عدم انجام معامله
همچنین بازگشایی بدون محدودیت دامنه نوسان
که عموماً با افت قیمت همراه است
نفعی برای خریداران سهام ندارد
سلام افزایش سرمایه اخیر فملی از محل سود انباشته در تاریخ ۱۰ دی ثبت شده اما هنوز تو سبد سهامم نمیاد و نمیتونم سهام جایزش رو بفروشم امور سهامش هم جواب نمیدن میشه لطفا بگید مشکلش کجاست؟ (تو هیچ کارگزار دیگه ای هم معامله نکرده ام)
سلام دوست عزیز
در صورتی که به شما سهام جایزه تعلق یابد تا زمانی که توسط شرکت سپرده گذاری تائید نشود غیر قابل معامله است.در سامانه معاملاتی آنلاین در قسمت سبد سهام بر روی علامت چشم در کنار نماد کلیک نمائید و از جزئیات نماد و قابل معامله بودن سهام جایزه مطلع شوید.در صورتی که سهام جایزه قابل معامله باشد ، ردیفی به عنوان قابل فروش اضافه می شود و چنانچه گزینه قابل فروش اضافه شده بود و به دارایی سپرده گذاری شما اضافه نشده بود،باید بر روی نماد مورد نظر "تغییر کارگزار ناظر" انجام دهید.
سلام اگر در زمان تعیین شده برای پرداخت پول حق تقدم این کار صورت نگیرد چه اتفاقی خواهد افتاد؟
سلام دوست عزیز
هنگامیکه سهامدار در بازه زمانی ۶۰ روزه، برای پذیره نویسی اقدام نکند و یا در آن بازه تعیینشده اقدام به فروش "حق تقدم سهام "خود نکند، در این صورت این حق تقدمها را حق تقدم استفادهنشده نامگذاری میکنند. در چنین حالتی شرکت، حق تقدمهای استفادهنشده را به فروش میرساند و وجه حاصل از فروش را پس از کسر هزینههای مربوطه در بازه زمانی معمولاً یکماهه بهحساب سهامداران واریز میکند.
سلام
ممنون از آموزش شما . اگه ممکنه درخصوص سهام حق تقدم هم توضیح بدین
سلام دوست عزیز
ممنون از حسن توجه و همراهی شما.لطفاجهت آشنایی بیشتر به مطلب "حق تقدم چیست؟" مراجعه و مطالعه بفرمائید.
سلام .
نحوه واریز و خریدش را لطفا توضیح بدین ممنون
سلام دوست عزیز
درصورتیکه سهامدار بخواهد "حق تقدم "خود را به سهم تبدیل کند، لازم است در یک بازه ۶۰ روزه، مبلغ اسمی سهام را معادل حق تقدمی که در اختیار دارد به حساب شرکت پرداخت کند و فرم شرکت در افزایش سرمایه را تکمیل نماید. تمام اطلاعات اعم از زمان دوره پذیره نویسی ۶۰ روزه، شمارهحساب شرکت و فرم افزایش سرمایه در سایت کدال اطلاعرسانی میشود.پس از پرداخت مبلغ اسمی و بعد از اینکه افزایش سرمایه شرکت در سازمان بورس و اداره ثبت شرکتها به ثبت رسید، پروسه تبدیل گواهی حق تقدم به سهم، حدود ۴ الی ۶ ماه زمان خواهد برد که به صورت خودکار صورت میگیرد و به پرتفوی سهامداران اضافه میگردد.