آشنایی با گواهی سپرده کالایی در بورس کالا
- تاریخ درج ۲۳ خرداد ۱۳۹۸
- تاریخ ویرایش ۲۸ فروردین ۱۴۰۳
- ۱۶۸ نظر
- ۱۸۷۴۲ مشاهده
گواهی سپرده کالایی اوراق بهاداری است که نشان‌دهنده مالکیت دارنده آن بر مقدار معینی کالا است و پشتوانه آن قبض انبار استانداردی است که توسط بورس مورد تایید باشد. گواهی سپرده کالایی در بورس اوراق بهادار معامله می‌شود.
تاریخچه گواهی سپرده کالایی در ایران
تاریخچه این اوراق با توجه به کاربرد آن به‌عنوان یک ابزار تأمین مالی دولت در بخش کشاورزی به سال ۱۳۹۴ برمی‌گردد. در این سال بر اساس ماده ۳۳ قانون افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی از این اوراق به طور آزمایشی برای فروش ذرت سه استان خوزستان، کرمانشاه و فارس استفاده شد. علاوه بر بازار کشاورزی در اواخر سال ۱۳۹۴ گواهی سپرده در بازار سکه برای تأمین مالی معرفی شد. تجربه موفق این معاملات باعث شد که بورس کالا از این ابزار در جهت تأمین مالی در بازارهای دیگری استفاده نماید؛ به طوری که در سال ۱۳۹۵ تعداد انبارهای بیشتری برای پذیرش کالاهای مورد نظر گواهی‌ها در نظر قرار گرفته شد. از طرف دیگر برای فروش محصولات دیگری در بازار کشاورزی (مانند جو و زعفران) و همچنین در بازار سکه از گواهی سپرده استفاده شد.
دستورالعمل اجرایی آیین نامه ماده ۳۳ قانون افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی
به‌منظور فراهم کردن مقدمات اجرایی ماده ۳۳ قانون افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی، در خرداد ماه ۱۳۹۴ دستورالعملی برای اجرایی شدن این ماده، ایجاد شد. سایر علل اجرایی شدن این دستورالعمل به شرح زیر است:
- فراهم‌سازی زیرساخت مربوط به معامله اوراق گواهی سپرده کالایی در بازار سرمایه
- امکان تأمین مالی از طریق وثیقه گذاری گواهی سپرده کالایی
به موجب این دستور العمل ۸۰ درصد قیمت تضمینی محصول کشاورزی (جو و ذرت) به صورت نقدی در بازار بورس (بورس فیزیکی کالا یا به‌صورت گواهی سپرده کالایی) به فروش می‌رسد و به حساب کشاورزان واریز می‌شود، و مابقی را جهاد کشاورزی به حساب کشاورزان واریز می‌کند .
آشنایی با بازار گواهی سپرده کالایی
فرآیند بازار گواهی سپرده کالایی از نگاه خریدار و فروشنده را به شکل زیر می‌توان نمایش داد:
گواهی سپرده کالا در بورس کالای ایران
ویژگی افراد مناسب برای خرید گواهی سپرده کالایی
تمام اشخاص حقیقی و حقوقی که کد اوراق دارند، می‌توانند گواهی سپرده کالایی هر کالایی را خریداری کنند.
از این ابزار برای معامله چه محصولاتی استفاده شده است؟
همان‌طور که گفته شد در ایران برای تأمین مالی در بازار کشاورزی از این ابزار استفاده شده و تجربه موفقی نیز داشته است. از جمله کالاهایی که گواهی آن‌ها عرضه شده، که در جدول زیر قابل مشاهده است:
| جدول شماره ۱: گواهی سپرده کالایی عرضه شده در ایران | ||
| ردیف | نام کالا | زمان عرضه |
| ۱ | سکه بانک رفاه | اواخر سال ۱۳۹۴ |
| ۲ | جو دامی | سال ۱۳۹۵ |
| ۳ | پسته (در چند نماد) | اواخر سال ۱۳۹۶ |
| ۴ | زعفران (در چند نماد) | سال ۱۳۹۷ |
مزایای گواهی سپرده کالایی
- کاهش هزینه‌های انبارداری و جابجایی بین انبارها
- مدیریت فاصله زمانی بین تولید و فروش کالا توسط تولیدکننده
- کاهش بی‌ثباتی قیمت‌ها
- تسهیل تأمین مالی تولیدکنندگان و کاهش هزینه‌های آن
- بهبود فرآیند استانداردسازی کالاها و ارتقاء کیفیت آن‌ها
کاربردهای گواهی سپرده کالایی
گواهی سپرده کالایی همانند سایر ابزارهای بازار سرمایه با اهداف خاص و بر اساس کاربردهای مشخصی طراحی و عرضه شده است. علاوه بر اینکه این ابزار موجب سهولت داد و ستد کالاها می شود، سایر کارکردهای گواهی سپرده کالایی را می توان در جدول زیر خلاصه کرد:
| جدول شماره ۲: کارکردهای گواهی سپرده کالایی | ||
| ردیف | کارکردها | توضیحات |
| ۱ | ابزار معاملاتی | این اوراق علاوه بر اینکه استاندارد بوده و مجوزهای مورد نیاز را دریافت کرده، دارای ورقه بهادار نیز هست؛ لذا قابلیت معاملات پیوسته در انواع بازار را دارد. |
| ۲ | ابزار تأمین مالی | از آنجا که گواهی سپرده کالایی جزو اوراق بهادار محسوب می‌شود، با وثیقه گذاشتن آن، امکان دریافت تسهیلات از بانک یا مؤسسه مالی و اعتباری که توسط بورس تعیین می شود، وجود دارد. |
| ۳ | ابزار تحویل در قراردادهای آتی و اختیار معامله | دارندگان موقعیت تعهدی فروش در بازار قراردادهای آتی یا اختیار معامله در صورتی که تا سررسید قرارداد اقدام به بستن موقعیت تعهدی خود نکنند، ملزم به تحویل کالا به خریدار هستند. اما با استفاده از گواهی سپرده کالا، دارنده موقعیت تعهدی فروش برای تحویل سکه به خریدار، نیاز به تهیه سکه از بازار ندارد. بلکه این امکان را دارد که گواهی سپرده کالای مورد معامله در بازار آتی یا اختیار معامله را خریده و در زمان تحویل، گواهی سپرده کالایی را تحویل خریدار دهد. |
ویژگی کالاهای قابل عرضه در گواهی سپرده کالایی
کالاهایی که توسط شرکت بورس کالا جهت عرضه در بازار گواهی سپرده کالایی پذیرش می‌شوند، باید دارای ویژگی‌های و شرایط خاصی باشد. به این معنی که هر کالایی را نمی‌توان به صورت گواهی سپرده عرضه کرد.
ویژگی کالاهای قابل عرضه برای عرضه گواهی سپرده، به صورت خلاصه در جدول زیر آمده است:
| جدول شماره ۳: ویژگی کالاهای قابل عرضه برای عرضه گواهی سپرده | ||
| ردیف | ویژگی‌ها | توضیحات |
| ۱ | استانداردپذیری کالا | کالاهای غیراستاندارد و با قابلیت تغییر کیفیت طی زمان، فاقد این خصوصیت هستند. |
| ۲ | عدم وجود مازاد تقاضا برای کالا | چنان‌چه کالایی دارای بازار مازاد تقاضا باشد، انگیزه‌ای برای توقف در انبار و نگهداری آن وجود ندارد. |
| ۳ | قابلیت تفکیک کالا به‌صورت محموله‌های استاندارد | در صورتی که کالایی قابلیت تفکیک نداشته باشد و صرفاً برای فروش به‌صورت یک‌جا باشد، راه‌اندازی معاملات گواهی سپرده بر روی آن امکان‌پذیر نخواهد بود. |
مراحل ثبت سفارش خرید
۱- فرآیند پذیرش انبارها در بورس کالای ایران
برای عرضه کالا به صورت گواهی سپرده کالایی لازم است افراد متقاضی ابتدا به شرکت بورس کالا مراجعه کرده و طبق نمودار زیر اقدامات لازم را برای تحویل کالا به انبار انجام دهند. مراحل پذیرش کالا توسط انبار به صورت زیر است:
۲- صدور گواهی سپرده کالایی
۲- صدور گواهی سپرده کالاییپس از مراحل پذیرش انبار، گواهی سپرده کالایی توسط شرکت بورس کالای ایران صادر شده و سپس فرآیند دپوی محصول آغاز می‌شود. مراحل زیر این فرآیند را نشان می‌دهد:
۳- فرآیند عرضه محصول از طریق گواهی سپرده کالایی
۳- فرآیند عرضه محصول از طریق گواهی سپرده کالاییبه منظور عرضه محصول در بورس کالا، فروشنده کالای مورد نظر خود را به انبار معین از طرف شرکت بورس کالای ایران تحویل می‌دهد. سپس مطابق روند زیر اقدام به معامله محصول در بورس می‌نماید:
۴- فرآیند خرید گواهی سپرده کالایی
۴- فرآیند خرید گواهی سپرده کالاییخریدار گواهی سپرده کالایی نیز می‌تواند کالای موردنظر خود را دریافت کند یا اوراق گواهی را قبل از موعد تحویل، به فروش رساند. به منظور دریافت کالای مورد نظر، خریدار می‌بایست مراحل زیر را طی کند:
انواع معاملات گواهی سپرده کالایی
معاملات اوراق گواهی سپرده کالایی به دو طریق انجام می‌پذیرد که در زیر شرح آن‌ها آورده شده است:
۱- معاملات ناپیوسته
در این معاملات فقط امکان خرید وجود دارد و پس از خرید، امکان فروش دوباره اوراق به صورت گواهی وجود ندارد؛ مانند: گواهی سپرده ذرت و جو. در این معاملات پس از خرید محصول، شخص خریدار باید آن را تحویل بگیرد. معامله به‌صورت گسسته (ناپیوسته) و حراج تک قیمتی است و انجام آن در یک زمان مشخص انجام می‌پذیرد. در معاملات به‌صورت گسسته، دامنه قیمتی از طرف بورس کالا مشخص خواهد شد.
۲- معاملات پیوسته
در این مدل معاملات گواهی سپرده کالایی، امکان فروش دوباره اوراق گواهی خریداری شده وجود دارد و خریدار می‌تواند پس از خرید، دوباره این اوراق را بفروشد. همچنین امکان تحویل محصول خریداری شده را نیز دارد؛ مانند گواهی سپرده سکه و زعفران و پسته که نحوه معاملات آن‌ها، به‌صورت حراج پیوسته صورت خواهد گرفت و دامنه نوسان (۵±) است.
برای چه کالاهایی در حال حاضر گواهی سپرده کالا عرضه شده است؟
سکه و زعفران کالاهایی هستند که هم‌اکنون گواهی سپرده کالایی آن‌ها، در بازار کالای بورس عرضه می‌شود.
نمادهایی که در بازار سکه معامله می‌شود
- سكه تمام بهارتحويلي ۱روزه رفاه (سكه۰۰۱۲پ۰۱)
- سكه تمام بهارتحويل۱روزه سامان (سكه۹۸۱۲-۰۳)
- سكه تمام بهارتحويل۱روزه صادرات (سكه۹۹۱۲پ۰۴)
نمادهایی که در بازار زعفران معامله می‌شود
- زعفران۹۸۰۸نگين زرين (پ) (زعف۹۸۰۸پ۰۵)
- زعفران۹۸۰۸پوشال معمولي زرين (پ)(زعف۹۸۰۸پ۰۶)
- زعفران۹۸۰۸نگين ت.روستا (پ) (زعف۹۸۰۸پ۰۸)
- زعفران۹۸۰۸ نگین نوین (پ) (زعف۹۸۰۸پ۰۹)
- زعفران۹۸۰۸ طلای سرخ (پ) (زعف۹۸۰۸پ۱۰)
سخن آخر
گواهی سپرده کالایی جزو ابزارهای نوین بازار سرمایه محسوب می شود که مزایای متعددی دارد. از جمله اینکه می تواند پشتوانه دریافت تسهیلات از بانک باشد. در حال حاضر در ایران گواهی سپرده زعفران و گواهی سپرده سکه طلا در بورس قابل معامله است. برای معامله این اوراق بهادار نیاز است فرد ابتدا کد بورسی دریافت کرده و سپس خرید و فروش گواهی سپرده کالا را انجام دهد.
حضور در جمع ۳ کارگزار برتر بورس کالا (بر اساس آخرین رتبه بندی انجام شده توسط کانون کارگزاران بورس اوراق بهادار)
- همکاری با عرضه کنندگان رینگ های مختلف کالایی
- همکاری با خریداران رینگ های مختلف کالایی
- همکاری با فعالان کیله بازارهای فعال در بوس کالا (بازار فیزیکی و بازار مشتقه)
تشکر از بابت ارائه دانش و معلومات بازارهای مالی
همین بازار بورس سهام هم اگه بتونیم به سرمایه اولیه خودمون برسیم شکر گزاریم بقیه پیش کش
با سلام
امیدوارم هر چه زودتر به سرمایه اصلی خود برسید.
از قدیم الایام هم گفتن: آواز دهل شنیدن از دور خوش است، مرغ همسایه غازه و ...
هرگز بی گدار به آب نزنیم.
آموزش و گذراندن دوره ی شاگردی در هر زمینه ای شرط اول و اساسی است. با کم شروع کردن و افزودن تدریجی سرمایه و اطلاعات، صبر و برنامه ریزی داشتن، عدم طمع و ... در مراحل بعدی، تضمین موفقیت است.
پیروز باشید.
ایشالا که میرسید، تو پای به ره در نه و هیچ مپرس ! خود را بگویدت که چون باید رفت!
با سلام درود سپاس
مطلب سنگینی حداقل برای من تازه کارا بود نیاز به مطالعه و دانش کافی داره برای خرید فروش سهام و پیش بینی بازار هست
با سلام با کد بورسی امکان خرید کود شیمیایی هست
سلام دوست عزیز
اگر منظور شما از کود شیمیایی، آمونیاک است درحال حاضر از طریق بورس کالا معامله می شود.
باتشکر
با سلام
دوست عزیز؛ از قرار معلوم فعلا راه اندازی نشده است. لطفا به تعاونی های روستایی مربوطه مراجعه فرمایید.
امید است در آینده این امکان برقرار شود.
مرسی از اطلاعات جامعتون. انشالله موفق باشید و ماهم از این بستر ایجاد شده استفاده کنیم. سپاس
ممنون از به روز رسانی شما در وبلاگ و سایت همفکران