بازار آتی در ایران با ۵ دارایی: زعفران نگین، نقره، شمش طلا، صندوق طلا و پسته در حال فعالیت است. به جز قراردادآتی نقره، سایر قراردادهای آتی، به صورت آنلاین، از طریق گواهی سپرده کالا و صندوق طلا، تسویه و تحویل می‌شوند. در واقع تحویل قرارداد آتی نقره به صورت فیزیکی است. به دلیل وجود این اختلاف بین قرارداد آتی نقره و سایر قراردادها، ساز و کار آربیتراژ در این نوع قرارداد نیز با سایر قراردادها متفاوت است. در ادامه به بررسی فرایند آربیتراژ نقره در بازار آتی می‌پردازیم.
آیا در بازار آتی امکان آربیتراژ نقره وجود دارد؟
بلی این امکان وجود دارد ولی محدودیت‌هایی دارد.
در حال حاضر نقره فاقد گواهی سپرده کالایی است. نبود گواهی سپرده کالایی به این معنی است که فروشنده‌ای (آربیتراژگر) که وارد فرآیند تحویل می‌شود، باید اقدام به خرید نقره از بازار فیزیکی کند و آن را تا روز سررسید نزد خود نگه دارد. اولین دردسر مربوط به آربیتراژ نقره، تهیه بازار فیزیکی و مسئولیت نگهداری آن است که با توجه به گرانبها بودن، امکان سرقت این فلز وجود دارد. حال این سناریو را نیز در نظر بگیرید که ممکن است آربیتراژگر (فروشنده) نقره تقلبی خریده باشد و آن را در روز تحویل برای محک نزد کارشناسان بانک ببرد و نمونه خریداری شده عودت داده شود.
بد نیست بدانید نقره مورد تایید در روز تحویل نقره گرانول با درجه خلوص ۹۹۹ است. سعی کنید در صورتی که قصد دارید به عنوان آربیتراژگر (فروشنده) وارد معامله شوید، حتما خرید را از فروشگاهی معتبر انجام دهید.
در صورت نکول خریدار چه اتفاقی برای آربیتراژگر خواهد افتاد؟
یکی از مشکلاتی که در مورد قراردادهای آتی ممکن است پیش بیاید، نکول طرف مقابل است؛ یعنی شرایطی که شخص مقابل شما به تعهد خود عمل نکند. شدت این مشکل در مورد قرارداد آتی نقره بیشتر است. چرا؟
چون خریدار نقره در روز تحویل ۹% ارزش قرارداد را باید به عنوان مالیات بر ارزش افزوده پرداخت کند؛ بنابراین مبلغی که در حساب وی به صورت آزاد باید وجود داشته باشد، بیشتر از مبلغ ارزش قرارداد است.
در صورت نکول خریدار هرچند که ۰.۱% ارزش قرارداد نقره به عنوان جریمه نکول خریدار، به آربیتراژگر پرداخت خواهد شد لیکن آربیتراژگر مجددا دردسرهایی از بابت فروش نقره در بازار فیزیکی خواهد داشت.
سود آربیتراژ نقره
چهار حالت ممکن است برای سود و زیان آربیتراژگر (در صورت نکول خریدار) پیش بیاید:
الف) چنان چه آربیتراژگر در روزهای بعد از تسویه نهایی، نقره را در بازار فیزیکی، بیشتر از قیمت تسویه نهایی روز آخر، به فروش برساند، سود آربیتراژ وی در حالت نکول بیشتر از زمان عدم نکول خریدار خواهد بود.
ب) چنان چه آربیتراژگر در روزهای بعد از تسویه نهایی، نقره را در بازار فیزیکی برابر قیمت تسویه نهایی روز آخر، به فروش برساند مجددا سود آربیتراژ وی در حالت نکول، بیشتر از زمان عدم نکول خریدار خواهد بود (چون ۰.۱% ارزش قرارداد را به عنوان جریمه از خریدار گرفته است).
ج) چنان چه آربیتراژگر در روزهای بعد از تسویه نهایی، نقره را در بازار فیزیکی با قیمتی کمتر از قیمت تسویه نهایی روز آخر به فروش برساند و ۰.۱% ارزش قراردادی که به عنوان جریمه از خریدار گرفته است نتواند اختلاف قیمت بین تسویه نهایی و تسویه روزهای بعد را پوشش دهد، آربیتراژگر ضرر خواهد کرد.
د) ممکن است آربیتراژگر (فروشنده) قصد فروش نقره در بازار فیزیکی را نداشته باشد و بخواهد وارد فرآیند آربیتراژ در سررسید بعدی نقره شود.
سخن آخر
فرایندها و جزئیات آربیتراژ نقره در بازار آتی را با هم بررسی کردیم. در پایان لازم است تاکید کنیم به دلیل امکان نکول خریدار در بازار آتی، آربیتراژ با ریسک‌هایی همراه خواهد بود بنابراین مشتریان هنگام آربیتارژ به این موضوع نیز باید توجه کنند و عواقب ناشی از نکول خریدار با بپذیرند.
در بازار آتی ایران ۳ نماد بیشترین معامله را دارند. زعفران نگین،صندوق طلا،و نقره.
در مورد نقره اگر به نحوه تحویل و جریمه ها نگاه بشه مشخصه که بورس دست رو برای نکول کاملا باز گذاشته.(۰/۱ درصد جریمه مقدار خیلی پایینیه)
اصولا برای آربیتراژ با توجه به نوسان زیاد قیمت نقره در بازار فیزیکی،برای اینکه مشکلات خرید(و بعدا فروش) نقره از بازار فیزیکی پیش نیاد خیلی بهتر بود بورس کالا اول ۲ مساله رو حل میکرد و بعد آتی نقره رو راه می انداخت.
اول باز کردن گواهی سپرده نقره و دوم تعیین تکلیف ۹ درصد ارزش افزوده.
ما قبلا آتی سکه داشتیم بدون گواهی سپرده سکه،خوب هم میشد توش آربیتراژ کرد. چون سکه در همه جای ایران به یک قیمت و با بازار بسیار بزرگ و خریدار و فروشنده زیاد وجود داشت و احتمال تقلبی بودن هم کم بود و فردای روز سررسید اگر خریدار نکول میکرد راحت سکه در بازار فیزیکی فروش میرفت.
اما اون بازار آتی سکه رو با آتی نقره فعلی نمیشه مساوی دونست. هم احنمال تقلب در نقره بیشتره و هم احتمال عدم قبول برای تحویل. حجمش بزرگتره و بالطبع امنیت کمتر. و فردای روز سررسید به همون راحتی سکه فروش نمیره. و اصولا در همه جای ایران بازار نداره.
خلاصه اینکه در وضعیت حاضر به نظرم آربیتراژ در نقره ریسک داره.
توی بورس اگه نقره و انس طلا هم معامله بشه خیلی خوب میشه!!
عالی
درود و خدا قوت، بسیار شفاف و آموزنده
سلام متاسفانه که نماد کالا بسته است بعد از باز شدن همه ی کالاهای مورد نیاز از بورس کالا خریداری می شود