نحوه فروش سهام عدالت مستقیم و غیر مستقیم

سهام عدالت یکی از طرح‌های حمایتی دولت برای اقشار کم‌درآمد جامعه است که برای اولین بار در سال ۱۳۸۵ به مرحله اجرا رسید. پس از گذشت بیش از ده سال از زمان اجرایی شدن این طرح، امکان خرید و فروش سهام عدالت برای افراد میسر شده است. این فرآیند در قالب طرح آزادسازی سهام عدالت مطرح شد و دو روش مستقیم و غیر مستقیم در اختیار سهام‌داران قرار گرفت. در این مقاله قصد داریم به هر دو روش فروش اشاره کنیم و سپس جزئیات مربوط به مدیریت سهام عدالت در روش غیر مستقیم را بررسی خواهیم کرد.

شرایط خرید و فروش سهام عدالت چگونه است؟

از گذشته فرآیند مدیریت سهام عدالت بر عهده دولت بود و صاحبان سهام نقشی در مدیریت این دارایی نداشتند. این امر طوری برنامه‌ریزی‌ شده بود که دارندگان سهام عدالت سود سهام خود را به صورت سالانه دریافت می‌کردند و هیچ‌گونه نظارت و تصمیم‌گیری روی دارایی سهام عدالت خویش نداشتند. در حال حاضر بنا به تصمیم‌های جدید از جانب دولت و هماهنگی‌های مربوطه با سازمان بورس، افرادی که جزو دارندگان سهام عدالت محسوب می‌شوند، می‌توانند بر دارایی خود نظارت داشته باشند و برای خرید و فروش دارایی سهام عدالت خود شخصا تصمیم‌گیری کنند.

فرآیندفروش سهام عدالت به صورت تدریجی انجام می‌گیرد. در حال حاضر افراد می‌توانند برای فروش ۳۰ درصد از دارایی سهام عدالت خود اقدام کنند. به زبان ساده، دارندگان سهام عدالت می‌توانند ۳۰ درصد دارایی خود را به فروش برسانند. در نظر داشته باشید که دو روش برای آزادسازی و فروش سهام عدالت وجود دارد که به ترتیب به عنوان فروش سهام عدالت به روش مستقیم و غیر مستقیم از آن‌ها یاد می‌شود. همان‌طور که می‌توان پیش‌بینی کرد هر کدام از این روش‌ها دارای مزایا و معایبی هستند که در ادامه به طور مفصل به آن‌ها خواهیم پرداخت.

فروش سهام عدالت به روش مستقیم

در روش مستقیم فرد تا حد زیادی مشابه معاملات سهام در بورس عمل می‌کند. به این شکل که دارنده سهام عدالت به صورت مستقیم با دسترسی به سامانه‌های معاملاتی، قادر به خرید و فروش یا به نوعی مدیریت دارایی سهام عدالت خود خواهد بود. اگر شما از قبل در بورس فعالیت داشته باشید و نسبت به فرآیند خرید و فروش سهام آشنایی داشته باشید؛ در روش مستقیم بدون هیچ مشکلی می‌توانید نسبت به مدیریت دارایی سهام عدالت خود اقدام کنید.

در صورتی که شما برای فروش سهام عدالت از روش مستقیم اقدام کنید، از دو طریق می‌توانید دارایی خود را بفروشید و وجه آن را دریافت کنید. در روش اول می‌توانید از طریق کارگزاری‌ها اقدام کنید. بر این اساس شما در گام اول، باید به سامانه‌های معاملاتی کارگزاری‌ها مراجعه کرده؛ با انجام پروسه ثبت‌نام و فرآیندهای تعریف شده؛ وکالت فروش سهام عدالت خود را به کارگزاری واگذار کنید. در این روش، کارگزاری وکالت فروش دارایی سهام عدالت شما را بر عهده گرفته و بعد از فروش مقدار مشخص‌شده، وجه آن را با کسر کارمزد مربوطه به حساب شما واریز خواهد کرد. در حال حاضر برای این فرآیند نیازی به کد بورسی نیست. برای مدیریت سهام عدالت از طریق کارگزاری آگاه، به سامانه se.agah.com مراجعه بفرمایید.

در روش دوم از فروش سهام عدالت به روش مستقیم، شما به عنوان دارنده سهام عدالت باید به صورت حضوری به بانک مراجعه کنید. در این فرآیند باید برگه‌های مربوطه را تکمیل کنید و اطلاعات حساب بانکی که تا کنون سود سهام عدالت‌ به آن حساب واریز ‌می‌شد را در اختیار بانک قرار دهید. با این کار وکالت فروش سهام عدالت شما بر عهده بانک قرار می‌گیرد و وجه حاصل از این فروش با کسر کارمزد تعریف شده، به حساب شما واریز خواهد شد.

فروش سهام عدالت به روش غیر مستقیم

اگر جزو افرادی هستید که با بازار بورس و نحوه فعالیت در آن آشنایی ندارید، بهتر است برای فروش دارایی سهام عدالت خود از روش غیر مستقیم اقدام کنید. در این روش، مانند روش مستقیم قادر به مدیریت مستقیم دارایی خود نخواهید بود؛ زیرا این مسئولیت به شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی محول خواهد شد. به احتمال زیاد در این روش سود سرمایه‌گذاری، به صورت سالانه به حساب شما واریز خواهد شد.

در روش غیر مستقیم ممکن است تصمیم‌های جدیدی اتخاذ شود که در این صورت خدمت شما اطلاع‌رسانی می‌شود. یکی از این تصمیم‌ها می‌تواند ورود شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی به بازار بورس باشد؛ که در این صورت افراد یا دارندگان سهام عدالت با انتخاب روش غیر مستقیم، سهامدار این شرکت‌ها محسوب می‌شوند و سود حاصل از این سهامداری به احتمال زیاد همانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری ETF برای افراد قابل برداشت است.

در نظر داشته باشید افرادی که برای فروش سهام عدالت از روش مستقیم اقدام می‌کنند، ۳۶ شرکت سهام عدالت را در سبد دارایی‌های خود مشاهده می‌کنند اما افرادی که از روش غیر مستقیم اقدام می‌کنند، به صورت کلی یک شرکت سرمایه‌گذاری استانی در پرتفوی آن‌ها قابل مشاهده است.

سؤالات احتمالی پیرامون فروش سهام عدالت به روش غیر مستقیم

•  آیا بعد از انتخاب روش غیر مستقیم، امکان فروش بخشی از دارایی سهام عدالت برای فرد وجود دارد؟

خیر. در نظر داشته باشید که اگر فردی به منظور فروش سهام عدالت از روش غیر مستقیم اقدام کرده باشد، مالکیت دارایی سهام عدالت شخص به عهده شرکت سرمایه‌گذاری استانی درخواهد آمد و در این پروسه شخص، مالک سهام شرکت می‌شود. در نهایت شخص نمی‌تواند برای فروش بخشی از دارایی سهام خود در این روش اقدام کند.

•  دارایی سهام افرادی که از روش غیر مستقیم اقدام کرده‌اند، از طریق سامانه‌های معاملاتی قابل مشاهده است؟

خیر، این امکان فقط برای افرادی که از روش مستقیم برای فروش سهام عدالت خود اقدام کرده‌اند وجود دارد.

•  تکلیف سود سهام کسانی که از روش غیر مستقیم اقدام کرده‌اند چه خواهد بود؟

در زمینه دریافت سود سهام عدالت در روش غیر مستقیم نیز دقت داشته باشید که شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی به جمع‌آوری سود تک ‌تک شرکت‌ها اقدام می‌کنند و درنهایت سودهای جمع‌آوری شده، به صورت یک‌جا به سهامداران تخصیص داده می‌شود.

•  فروش سهام عدالت به روش غیر مستقیم برای چه کسانی مناسب است؟

در این بخش ما پیشنهاد می‌کنیم که اگر شما دانش کافی از نحوه خرید و فروش سهام در بازار بورس ندارید، برای فروش سهام عدالت خود از روش غیر مستقیم اقدام کنید. در این روش نیازی به توجه و تمرکز بر مدیریت دارایی سهام نیست و این فرآیند به شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی محول می‌شود. در هر صورت شما از هر طریقی که برای فروش سهام عدالت خود اقدام کنید به سود مد نظر خود دست پیدا خواهید کرد.

مقایسه دو روش مستقیم و غیر مستقیم برای فروش سهام عدالت

• در روش مستقیم، مدیریت دارایی سهام عدالت به عهده شخص سهام‌دار است. این امر مستلزم داشتن دانش کافی به منظور خرید و فروش سهام در بازار بورس است اما در روش غیر مستقیم شما کنترلی بر سبد سهام خود نخواهید داشت و ممکن است شرایط افزایش سود از طریق پروسه معاملات را از دست بدهید.
• همان‌طور که می‌دانید بازار بورس دارای نوسانات قیمتی است. گاهی ممکن است این نوسانات با اخبار یا شایعات و به منظور تزریق هیجان در بازار افزایش پیدا کند. در چنین حالتی، شخصی که به صورت مستقیم دارایی خود را مدیریت می‌کند؛ ممکن است تحت تأثیر این عوامل نسبت به مدیریت دارایی سهام عدالت خود به صورت هیجانی اقدام کند. در روش غیر مستقیم این شرایط وجود ندارد و شرکت‌های سرمایه‌گذاری با تسلط کافی نسبت به مدیریت دارایی سهامداران اقدام می‌کنند.
• در روش مستقیم، علاوه بر سودی که از طریق خرید و فروش کسب می‌شود، سود نقدی شرکت‌ها نیز به سهام شما تعلق می‌گیرد.
• تا قبل از فروش، مدیریت سهام عدالت به عهده شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی بود که عملکرد قابل قبولی داشتند و توانستند ارزش سهام را به ۱۰ برابر برسانند. در صورت ادامه این روند، سود مناسبی برای افرادی که از طریق غیر مستقیم برای فروش سهام عدالت خود اقدام کرده‌اند رقم خواهد خورد.
• از جهت سرعت نقدشوندگی باید گفت که روش مستقیم مناسب‌تر است و شما با مدیریت مستقیم در این فرآیند به سرعت می‌توانید دارایی خود را طی قوانین منتشر شده نقد کنید اما این پروسه در روش غیر مستقیم مستلزم بازه زمانی بیشتر خواهد بود.
• در حال حاضر قوانین شفاف و دقیقی در حوزه فروش سهام عدالت از روش غیر مستقیم منتشر نشده است و ممکن است در آینده قانون‌های بیشتری در این روش منتشر شود که همین امر تا حدودی موجب دوری مردم از روش غیر مستقیم می‌شود.

سخن آخر

همان‌طور که در خلال این مقاله توضیح داده شد، هر کدام از روش‌های آزادسازی، فروش سهام عدالت مزایا و معایب خاص خود را دارند. معمولا افرادی که با معاملات سهام در بازار بورس آشنایی دارند از روش مستقیم نسبت به فروش سهام عدالت خود اقدام می‌کنند و افرادی که دانش کافی در این حوزه ندارند، روش غیر مستقیم را ترجیح می‌دهند. در روش غیر مستقیم مدیریت سهام بر عهده شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی خواهد بود. در مورد این روش هنوز ابهاماتی وجود دارد و ممکن است تصمیم‌های جدیدی اتخاذ شود. یکی از این تصمیم‌ها می‌تواند ورود شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی به بازار بورس باشد. در این صورت، دارندگان سهام عدالت صاحب سهام این شرکت‌ها خواهند بود.