برای تجزیه‌وتحلیل وضعیت مالی یک شرکت نمی‌توان فقط به صورت‌های مالی و ارقام آن اکتفا نمود. بلکه ایجاد ارتباط معنی‌دار میان مفاهیم و اقلام این صورت‌ها و مقایسه آن‌ها با یکدیگر، دیدگاه جامع‌ و دقیق‌تری برای بررسی وضعیت فعلی شرکت و پیش‌بینی آینده آن به‌دست می‌دهد.

نسبت‌های مالی، اقلام موجود در صورت‌های مالی را بررسی کرده و آن‌ها را از مفهوم ریالی به نسبت‌های قابل مقایسه تبدیل می‌کند. این نسبت‌ها میان عوامل مؤثر صورت‌های مالی ارتباط معنی‌دار برقرار کرده و با ایجاد این ارتباط بین اطلاعات موجود در گزارش‌های مالی، به استفاده‌کنندگان قدرت تحلیل می‌دهد. نسبت‌های مالی ازجمله ابزار تحلیل بنیادی محسوب شده که در مطالب گذشته بآشگاه به آن اشاره شده است.

همه سرمایه‌گذاران برای ورود به هر بازاری، نیاز به داشتن دانش و تخصص لازم برای حضور در آن بازار دارند؛ زیرا به‌منظور خرید و فروش سهام شرکت‌های بورسی، باید عملکرد این شرکت‌ها مورد ارزیابی قرار بگیرد و برای ارزیابی عملکرد شرکت‌ها، می‌توان از ضریب بتا بهره‌مند شد. این ضریب معیاری آماری است که سرنخی را به سرمایه‌گذاران درمورد نوسان‌پذیری می‌دهد و از طریق مقایسه بازده سهام با بازده شاخص بازار سنجیده می‌شود. میزان اهمیت ضریب بتا و تأثیر آن در اندازه‌گیری میزان سودآوری سهام‌داران، بهانه‌ای شد تا در این مطلب نگاهی به چگونگی استفاده و محاسبه ضریب بتا داشته باشیم.

ارزش گذاری سهام یکی از مفاهیم مهم در حوزه تحلیل سهم شرکت های بورسی است. به‌منظور ورود به مبحث ارزش‌گذاری شرکت‌ها، ابتدا باید به مفهوم ارزش، انواع ارزش، تفاوت ارزش با قیمت و عوامل موثر بر ارزش، بپردازیم. در مطلب ارزش گذاری سهام شرکت ها در بورس اوراق بهادار، توضیحاتی درخصوص ارزش گذاری و انواع آن داده شده‌است. در این گزارش قصد داریم به توضیح کاملی در خصوص ارزش‌گذاری به روش ارزش دفتری بپردازیم. ابتدا مروری خواهیم داشت به تفاوت دو مفهوم ارزش و قیمت.

صورت‌های مالی مجموعه‌ای از اسناد هستند که شرکت‌ها معمولا آن‌ها را به صورت فصلی و سالانه در اختیار عموم قرار می‌دهند. شما به عنوان یک سرمایه‌گذار، قبل از شروع به سرمایه‌گذاری در یک شرکت، باید صورت‌های مالی آن را بررسی کنید تا اطلاعات لازم را درباره وضعیت مالی و عملکرد شرکت به‌ دست آورید. این صورت‌های مالی شامل اطلاعات تکمیلی و توضیحاتی در مورد اقلام خاص هستند. علاوه بر این، شرکت‌ها اطلاعاتی در مورد عملیات، وضعیت مالی و چشم‌انداز آینده خود را در این صورت‌ها ارائه می‌دهند.

سرمایه‌گذارانی که در بازار بورس فعالیت می‌کنند، همواره به دنبال افزایش ارزش دارایی‌های خود و کسب سود هستند. سود کسب‌‌شده در این بازار، با توجه به روش سرمایه‌گذاری هر فرد به او اختصاص داده می‌شود. سودهای کسب‌شده با اصطلاحات مختلفی در بازار سرمایه شناخته می‌شوند که یکی از آن‌ها سود تقسیمی سهام یا DPS است. در ادامه این مطلب با سود تقسیمی سهام و نکات پیرامون آن آشنا خواهیم شد.

همان‌طور که در مطلب قبلی در خصوص صورت‌های مالی بیان گردید، صورت‌های مالی اساسی شرکت‌ها شامل؛ صورت سود و زیان، ترازنامه، صورت جریان وجوه نقد و صورت سود و زیان جامع است. در مطلب پیشین در خصوص صورت سود و زیان توضیحاتی ارائه شد. در این مطلب سعی داریم به ارائه نکاتی درزمینه ترازنامه بپردازیم.

یکی از نکات مهم در تعیین اینکه یک شرکت دارای مزیت رقابتی ماندگار نسبت به رقبایش است یا خیر، توجه به دارایی‌ها، نقدینگی، بدهکاران و بستانکاران آن است. برای تعیین جایگاه شرکت نسبت به رقبا و تعیین ارزش سهام آن و تصمیم به سرمایه‌گذاری در آن، یکی از گام‌های اساسی سنجش وضعیت مالی شرکت است. بررسی ترازنامه یکی از اقداماتی است که در این زمینه انجام می‌گیرد.

نمی‌توان بدون آشنایی با بازارهای مالی و شناخت اصول معامله گری در آن‌ها، انتظار موفقیت و کسب بازدهی بالا از این بازارها را داشت. معامله‌گری موفق از جنبه‌های مختلفی اهمیت دارد و باید مورد بررسی قرار بگیرد، در غیر این صورت ممکن است فرد با شکست روبه‌رو شده و تصمیم به خروج از بازار سرمایه بگیرد. یکی از این جنبه‌ها، داد و ستد در بازارهای مالی و اصول روانشناسی در آن است.

در بازار سرمایه عوامل تأثیرگذار سیاسی و اقتصادی بسیار زیادی وجود دارند که بر روی وضعیت این بازار نقش تعیین کننده‌ای دارند و فعالیت‌های فعالان بازار سرمایه را تحت الشعاع قرار می‌دهند؛ این عوامل تا اندازه‌ای برای سهامداران مهم تلقی می‌شود که عدم توجه برخی از سرمایه‌گذاران به این عوامل باعث متضرر شدن آن‌ها می‌شود. با توجه به این موضوع، کارشناسان بازار سرمایه توصیه می‌کنند که فعالان این بازار برای دست یافتن به دیدگاه مناسب، نیازمند فراگرفتن قدرت تحلیل بنیادی هستند.

برای توجه به تحلیل بنیادی، ابتدا باید عوامل کلان اقتصادی و سیاسی تأثیرگذار در بازار سرمایه را شناخت و با مفاهیم آن آشنا شد. این امر سبب خواهد شد تا سرمایه‌گذار با خیالی آسوده‌تر اقدام به سرمایه‌گذاری کند و سرمایه‌اش با ریسک کمتری مواجه شود.

در مطلب “آشنایی با اصول اولیه تحلیل بنیادی” با برخی مفاهیم ابتدایی آشنا شدیم. همچنین در «۳ عامل اصلی تأثیرگذار بر قیمت سهام شرکت‌های بورسی» بیان کردیم که بررسی اقتصاد کلان یکی از عوامل اصلی موثر بر بازار سرمایه است. اکنون در ادامه سلسله مطالب مربوط به تحلیل بنیادی، قصد داریم به عوامل کلان اقتصادی و مطالعه مفاهیمی مانند نرخ بهره، بیکاری، تورم، شاخص قیمت تولید، نرخ ارز، تراز تجاری، نرخ رشد اقتصادی و درآمد سرانه بپردازیم.

همواره دولت‌ها بر اساس فعالیت‌های خود مبالغی را به پیمانکاران بدهکار هستند؛ گاهی از مواقع این بدهکاری‌ها تا اندازه‌ای زیاد است که دولت توان پرداخت آن‌ها را در مدت زمان کوتاهی ندارد و برای پرداخت آن نیاز به مدت زمان بیشتری دارد؛ این موضوع باعث شده برگه بهاداری تحت عنوان اوراق خزانه اسلامی برای پرداخت بدهی‌های دولت ایجاد شود. بر اساس اسناد خزانه اسلامی، خزانه‌داری کل وزارت امور اقتصادی و دارایی، اوراق بهاداری بانام یا بی نام با بهای اسمی معین و بدون کوپن سود با سررسیدهای حداکثر تا سه سال منتشر می‌کند که در قبال بدهی‌های مسجل بخش دولتی و با توافق بستانکاران به‌صورت تنزیلی (با کسر از بهای اسمی)، اوراقی در اختیار خریداران آن قرار می‌گیرد. اینکه اسناد خزانه اسلامی چه کاربرد و ویژگی‌هایی دارد و چه افرادی می‌توانند از آن سود ببرند، بهانه‌ای شد تا در این مطلب نگاهی به اوراق خزانه اسلامی داشته باشیم.

انجام فعالیت در هر بازاری همواره با باورهایی همراه است که ممکن است درست یا غلط باشد. همان قدر که باورهای صحیح می‌تواند ما را در جهت نیل به اهداف فعالیت و سرمایه‌گذاریمان یاری کند، باورهای غلط می‌تواند ما را از دست یافتن به مقاصد خوبمان دور کند. برای معامله در بازار بورس اوراق بهادار نیز همچون هر کسب و کاری باورهای غلطی وجود دارد که سبب شده بسیاری افراد از این بازار گریزان باشند یا با نگرانی به معامله در این بازار بپردازد.

بدیهی است که هر سرمایه‌گذاری علاوه بر سودهای احتمالی، می‌تواند ضرر و زیان‌هایی هم به همراه داشته باشد و مخاطراتی از قبیل شرایط اقتصادی و سیاسی می‌تواند آن را با ریسک‌هایی مواجه کند. اما باورهای غلط عقایدی هستند که عموماً بدون درنظر گرفتن جنبه تخصصی و از منظر احساسی بیان می‌شود. آگاهی را شاید بتوان اولین گام در سرمایه‌گذار دانست؛ لذا برای افزایش سطح عمومی آگاهی، در این مطلب تلاش خواهیم کرد به بررسی برخی باور‌های نادرست پرداخته و تأثیر آن‌ها را بر فعالیت‌های صاحبان سرمایه و سهامداران بسنجیم.