ده نکته مهم در خرید و فروش سهام و سرمایه‌گذاری در بورس

بازار سرمایه ماهیتی نوسانی دارد و برای موفقیت در آن باید از دانش و تجربه لازم برخوردار باشیم و بتوانیم زمان لازم برای فعالیت مطلوب در این بازار را اختصاص دهیم. در واقع برای خرید سهام، باید بسیاری از عوامل را بررسی کنیم تا بتوانیم بهترین نتیجه را بگیریم. نکات متعددی برای سرمایه‌گذاری در بورس وجود دارند که لازم است رعایت شوند، از این رو در این مقاله به بررسی ده نکته مهم در خرید و فروش سهام و سرمایه‌گذاری در بورس خواهیم پرداخت.

---

نکات مهم برای خرید و فروش سهام و سرمایه گذاری در بازار بورس

عموما برای فعالیت در هر بازاری لازم است تا نکات اولیه، که لازمه فعالیت درست و منطقی هستند، را آموخته باشیم. بازار سرمایه نیز یکی از بازار‌هایی است که برای فعالیت در آن لازم است تا شرکت‌های بورسی را از ابعاد مختلفی مورد سنجش و ارزیابی قرار دهیم. بازار سرمایه به دلیلی پیچیدگی‌های خاصی که دارد، شاید بیش از بازار‌های دیگر نیازمند دانش و زمان برای کسب آگاهی و تجربه باشد. این پیچیدگی، هم از حیث اطلاعات کلی بازار و نحوه عملکرد آن است، هم صنایع و شرکت‌های بسیاری وجود دارند که باید از ابعاد مختلف مورد بررسی قرار گیرند. مورد دیگر آن است که حتی نحوه فعالیت در سامانه‌های معاملاتی نیز نیازمند آموزش است.

آموزش بورس

چنین بازاری قاعدتا نمی‌تواند برای افراد بدون آگاهی بازده داشته باشد و این افراد عموما زیان‌های سنگین خواهند‌ کرد. پس اولین لازمه فعالیت در بورس کسب دانش و اطلاعات لازم برای فعالیت است و در مرحله بعد لازم است که موارد و نکات مهم و کاربردی موجود در بازار سرمایه را بدانید و به آن‌ها عمل کنید. در واقع ورود بدون علم و آگاهی کامل از صنایع و شرکت‌های مختلف، میزان بازده و نحوه عملکرد آن‌ها، به کسب زیان منجر خواهد‌ شد و عوامل دیگری نیز وجود دارند که در ادامه این مقاله به بیان ده مورد از مهم‌ترین نکات در زمینه خرید و فروش سهام و سرمایه‌گذاری در بورس خواهیم پرداخت:

۱- سرمایه‌گذاری با پول مازاد

لازم است توجه داشته باشید که میزان پولی را باید وارد بازار سرمایه کنید که در صورت از دست‌رفتن آن، آسیب جدی به شما وارد نشود. در واقع فروش زمین، ساختمان، ماشین و … برای فعالیت در بورس کاری اشتباه است و هرگز نباید انجام شود. به طور کلی بهترین راه این است که میزان پولی را وارد این بازار کنیم که تاثیری بر زندگی روزمره ما نداشته باشد.

۲- انتخاب صنایع برتر

انتخاب صنایع برتر، یکی از عوامل ضروری برای موفقیت در بازار سرمایه است. در واقع لازم است صنعتی انتخاب شود که چشم‌انداز روشنی داشته باشد و نیاز بیشتری به آن در چرخه اقتصادی کشور حس شود. مورد بعدی قابل تکثیر نبودن یا تکثیر بسیار کم آن صنعت است و لازم است از ثبات بالایی برخوردار باشد و در بین صنایع برتر جهان قرار داشته ‌باشد. تولیدات داخلی محصولات آن‌ها، ارزان‌تر از سایر کشورها باشد و امکان واردات نیز وجود نداشته باشد تا بتواند بازار خوبی را برای خود فراهم کند و کشور‌هایی که از لحاظ صنعتی پیش‌تر از ما هستند، نتوانند محصولات بهتر و ارزان‌تری تولید کنند.

۳- تشکیل سبدی متنوع از سهام برتر

یکی از راه‌های کاهش و کنترل ریسک، تشکیل سبدی متنوع از شرکت‌های برتر صنایع مفید و کاربردی است. ابتدا لازم است صنایع و شرکت‌های موجود در آن‌ها را بررسی کنید و از هر صنعت، یک یا دو شرکت برتر را انتخاب کنید و پس از بررسی صورت‌ها و گزارشات مالی، سهام برتر را انتخاب کنید. داشتن ۴ یا ۵ شرکت و تخصیص ۲۰ تا ۲۵ درصد دارایی به هر کدام، سبب می‌شود تا از ریسک کلی پرتفو شما کاسته‌شود و در صورت کسب زیان از یک صنعت، صنایع دیگر به تعدیل سود و زیان شما کمک خواهند ‌کرد.

۴- بازدهی

لازم است میانگین بازدهی شرکت مورد نظر را در دوره‌های زمانی مختلف بررسی کنید و هر کدام از شرکت‌ها که میانگین بازدهی بیشتری داشته باشند، برای خرید مطلوب خواهند‌ بود.

۵- نقدشوندگی

میزان معاملات روزانه انجام‌شده برای سهام نیز، یکی از مولفه‌های دیگر است که در جهت یافتن سهام مناسب ما را یاری می‌کند. در واقع حجم معاملات، میزان عرضه و تقاضا و فعالیت بدون توقف برای سهام، از جمله عواملی هستند که بر انتخاب ما تاثیر خواهند ‌داشت.  سهامی که معاملات روزانه بالایی دارند و به راحتی خرید و فروش می‌شوند، در واقع از نقدشوندگی بالایی برخوردار‌ هستند و خرید آن‌ها مناسب خواهد بود. سهامی که معاملات زیادی ندارند، در واقع میزان نقدشوندگی کمی خواهند‌داشت و نمی‌توان به‌راحتی آن‌ها را تبدیل به نقدینگی کرد.

۶- سهام شناور آزاد

به میزان سهامی که در دسترس عموم قرار دارند و در میان سرمایه‌گذاران خرد تقسیم شده‌اند، سهام شناور می‌گویند. لازم است که میزان سهام شناور آزاد سهم بیش از ۱۵ درصد باشد. البته لازم به ذکر است که شرکت‌هایی که میزان سهام شناور آزاد بسیار زیادی دارند نیز مناسب نیستند چراکه سبب کند‌شدن روند حرکتی سهم می‌شوند و به دلیل حرکت فرسایشی سهم، سبب خستگی سهام‌داران می‌شوند. در واقع سهمی که شناوری بالا دارد، مانند فردی است که تحصیلات بالایی دارد اما پشتوانه کاری برای او وجود ندارد.

۷- بررسی نسبت‌های مالی مانند p/e سهم و انجام تحلیل‌های مختلف

اگر سود پیش‌بینی‌شده را بر قیمت روز سهم تقسیم کنیم، نسبت p/e به دست می‌آید. این نسبت در صنایع مختلف با یکدیگر متفاوت است و برای انتخاب سهام برتر لازم است تا  p/e سهام یک صنعت را با صنعت دیگر مقایسه کرده و سهمی که نسبت p/e کمتری دارد را انتخاب می‌کنیم. بالابودن این مقدار نشان از خوش‌بینی سهام‌د‌اران از آینده دارد و بیان می‌کند که به رشد و کسب بازده برای شرکت باور دارند. لازم به ذکر است که ریسک سهامی که این نسبت برای آن‌ها بالا است نیز بیشتر خواهد بود. نکته دیگری که بسیار اهمیت دارد، انجام تحلیل‌های مختلف نظیر تحلیل تکنیکال و بنیادی است که دید جامعی از وضعیت شرکت به ما خواهند‌ داد و می‌توانیم با اطمینان بیشتری به سمت کسب بازده بالا حرکت کنیم.

۸- میزان پرداخت سود نقدی

میزان سود نقدی که شرکت‌ها در مجامع سالیانه خود به سهام‌دارانشان پرداخت می‌کنند، هر‌قدر بیشتر باشد، آن شرکت مناسب‌تر خواهد‌بود. در واقع شرکت‌ها تعیین می‌کنند که چه میزان از سود به دست‌آمده را میان سهام‌داران با عنوان سود نقدی تقسیم کنند. از این رو سهام شرکت‌هایی که پیشنهاد پرداخت سودنقدی بالاتر از ۸۰ درصد از سود به دست‌آمده سالانه خود را دارند، مناسب هستند. برای بررسی این مهم، بررسی سود نقدی سال‌های گذشته می‌تواند موثر باشد.

۹- کنترل رفتارهای هیجانی

بازار سرمایه دارای نوسانات بسیاری است و در اکثر مواقع رفتار‌های هیجانی افراد در مقابل با تغییرات قیمتی و شرایط بحرانی، سبب وخامت اوضاع می‌شود. در واقع رفتار‌های سرمایه‌گذاران در این بازار، بر کل بازار سرمایه اثر‌گذار است و لازم است تا با دانش لازم و کنترل عواطف و احساسات خود پیش‌ رویم تا از تصمیمات هیجانی و زیان‌های بیشتر در امان باشیم.

۱۰- عملکرد مدیریت، طرح های توسعه و قدمت شرکت

عملکرد مدیریت شرکت نیز بسیار مهم است، چرا که برخی از شرکت‌ها با اعلام اعداد و ارقام کذب، سبب زیان سهام‌داران می‌شوند و شرکت‌هایی که عملکرد مدیریت خوبی داشته‌اند، با بررسی سوابق گذشته مدیران آن‌ها قابل تشخیص هستند.  در این حالت عملکرد خوب مدیران حاکی از آن است که در تعیین عواملی چون قیمت سهم، پیش‌بینی سود، تعدیل مثبت یا منفی، طرح‌های توسعه و افزایش سرمایه، صادقانه عمل کرده‌اند و تغییری در قیمت‌ها و دیگر عوامل ایجاد ‌نشده است. نکته بعدی قدمت شرکت‌ها است. موفقیت شرکت‌های نوپا زمان‌بر است. در واقع کسب و کارهای نوپا مانند کودکی هستند که نیاز به طی‌کردن مجموعه‌ای از مراحل دارد تا به حد جوانی و بزرگسالی برسد. اگر شرکت مناسب را انتخاب کنید، با گذر سهام رشد قابل توجهی خواهد داشت اما امکان شکست نیز وجود دارد.

نکات مشترک میان تمامی شرکت‌های موفق

در واقع تمامی شرکت‌های موفق به نوعی این مولفه‌ها را در خود داشته‌اند و به همین دلیل به موفقیت‌های چشم‌گیر دست پیدا کرده‌اند. در ادامه به بیان این نکات خواهیم پرداخت:

• درآمدهای جاری هر سهم

سود آخرین سه ماهه سهامی که انتخاب می‌کنید، باید در مقایسه با سه‌ماهه مشابه سال قبل، رشد حداقلی ۲۰ درصد و بالاتر داشته باشد.

• درآمدهای سالانه

درآمد‌های شرکت طی ۵ سال گذشته، باید رشد قابل توجهی داشته باشند و لازم است تا سهامی انتخاب شوند که سود سالانه آن‌ها از رشد ۲۵ تا ۵۰ درصدی تشکیل شده باشد.

• محصولات یا خدمات جدید

بعضی شرکت‌ها به دلیل خدمات متفاوت و و ایجاد نوآوری در کسب و کارشان، می‌توانند ارزش افزوده بیشتری ایجاد کنند و پتانسیل کسب سود بیشتری خواهند‌ داشت. لازم به ذکر است که باید از شرکت و خدمات آن مطمئن باشید، چراکه ممکن است هزینه‌های انجام‌شده به ثمر نرسند و زیان در بر داشته باشند. از این رو قدمت و سابقه شرکت مورد توجه خواهد‌ بود.

• میزان عرضه و تقاضا و حجم سرمایه شرکت

میزان عرضه و تقاضا و حجم معاملات سهام در قیاس با یکدیگر عاملی است که اطلاعات ارزشمندی درباره وضعیت معاملات و تمایل سرمایه‌گذاران به معاملات آن سهم به ما می‌دهد. از طرفی سهامی که میزان عرضه و تقاضای بالایی دارند، در واقع میزان نقدشوندگی بالایی نیز خواهند ‌داشت. مورد دیگر این است که در شرایط مساوی و صرفا وجود تفاوت در میزان سرمایه، شرکت‌هایی که سرمایه کوچک‌تری دارند، در قیاس با شرکت‌های دارای سهام و طول عمر زیاد بهتر هستند. این شرکت‌ها به دنبال رشد هستند و سهام شناور کمتری دارند و در قیاس با شرکت‌های بزرگ که معمولا سهام شناور بالاتری دارند، زودتر رشد خواهند‌ کرد.

• پیشگام‌ بودن

به طور کلی و در صنایع مختلف، عموما دو یا سه سهم پیشگام موجود است که رشد خوبی دارند.

• حمایت‌های نهادی

وجود سرمایه‌گذاران نهادی که عملکرد بهتری از میانگین بازار داشته‌اند، به عنوان سهام‌داران شرکت بسیار مهم است. در واقع این سرمایه‌گذاران اشخاص حقوقی هستند و به صورت روزانه به ارزیابی شرکت‌های مختلف می‌پردازند و تخصص، تجربه و امکانات بیشتر این اشخاص در قیاس با افراد حقیقی، سبب می‌شود تا انتخاب بهتری داشته باشند و می‌توان بر اساس انتخاب آن‌ها پیش‌رفت.

• جهت بازار

بررسی جهت بازار در تشخیص میزان سود و زیان سهام می‌تواند بسیار تاثیر‌گذار باشد. در واقع با یادگیری تفسیر روزانه شاخص‌های عمومی و بررسی عملکرد پیشگامان بازار، می‌توانید شرایط عمومی بازار و جهت‌گیری آن را تشخیص دهید و تغییرات قیمت و حجم سهام مختلف را بررسی کنید

---

کلام آخر

لازمه فعالیت موفق و سودده در بازار سرمایه، داشتن دانش، تجربه و زمان لازم برای فعالیت است. پس از یادگیری اصول و قواعد بازار، باید به بررسی سهام شرکت‌های بورسی از ابعاد و جهات مختلفی بپردازیم. برای انتخاب سهام مناسب لازم است نکات مختلفی را رعایت کنید و عوامل مختلفی چون بررسی نوع صنعت، متنوع‌سازی پرتفو، کنترل رفتار‌های هیجانی، بررسی میزان سود نقدی شرکت، انجام تحلیل‌های مختلف، میزان نقدشوندگی، میزان بازدهی و دیگر عوامل را جدی بگیرید و برای سرمایه‌گذاری به بررسی و استفاده از آن‌ها بپردازید. با انجام این بررسی‌ها و تشخیص جهت بازار، می‌توانید سهام مناسب را انتخاب کنید و بازده قابل قبولی کسب کنید.