در ادبیات مالی، اهرم اصطلاحی است که به روش تکثیر کردن سود یا زیان اشاره می‌کند. درواقع خاصیت اصلی اهرم بدین‌صورت است که با وارد آوردن نیرویی کوچک عملکردی چندین برابری به دست می‌آوریم. باوجود اهرم مالی، سرمایه گذاران می‌توانند با مبلغ مشخصی سرمایه، در بازارهای مالی، چندین برابر سود یا زیان کسب کنند.
این ویدیو را حتما ببینید!
اهرم مالی در بازار آتی
در بازار آتی کالا، سرمایه گذاران از اهرم مالی برخوردار هستند. در این بازار، قراردادهای هر دارایی در بدو راه‌اندازی اهرم ۱۰ دارند؛ اما با توجه به شرایط بازار و تغییر وجوه تضمین، این میزان دستخوش نوسان میشود.
برای درک بهتر موضوع به مثال زیر توجه نمایید.
در یک روز کاری قیمت هر واحد (گرم) گواهی سپرده زعفران پوشال در بازار بورس (اوراق) برابر با ۸۰۰۰ تومان است. فرض کنید آقای احمدی می‌خواهد ۱ کیلو زعفران از بورس خریداری نماید. مبلغ لازم برای خرید یک کیلو گواهی سپرده زعفران به شرح ذیل است:
قیمت خرید: ۸۰۰۰ تومان
مقدار خرید: ۱۰۰۰ گرم (هر واحد گواهی سپرده زعفران ۱ گرم است)
مبلغ لازم برای خرید گواهی سپرده زعفران= قیمت گواهی سپرده زعفران × مقدار گواهی سپرده زعفران
۸۰۰۰.۰۰۰=۸۰۰۰×۱۰۰۰
آقای احمدی برای خرید یک کیلو زعفران از بورس می‌بایست ۸ میلیون وجه نقد در اختیار داشته باشد. (از کارمزد معاملات صرف‌نظر شده است)
اگر آقای احمدی بخواهد همین مقدار زعفران را از بازار قراردادهای آتی زعفران تهیه نماید چه میزان وجه نقد لازم خواهد بود؟
با توجه به اینکه اندازه قرارداد آتی زعفران ۱۰۰ گرم است آقای احمدی می‌بایست ۱۰ قرارداد آتی زعفران خریداری نماید. برای اخذ ۱۰ قرارداد آتی زعفران باید به‌اندازه ۱۰ برابر وجه تضمین اولیه قراردادهای آتی زعفران، وجه نقد به‌حساب عملیاتی واریز نماید. با فرض اینکه وجه تضمین قراردادهای آتی زعفران برابر با ۱۸۰ هزار تومان باشد میزان وجه لازم برای اخذ ۱۰ موقعیت خرید در بازار آتی به شرح ذیل خواهد بود:
وجه لازم= تعداد قرارداد × وجه تضمین اولیه
۱.۸۰۰.۰۰۰=۱۰×۱۸۰.۰۰۰
آقای احمدی برای خرید ۱ کیلو زعفران از بازار آتی زعفران می‌بایست ۱.۸۰۰.۰۰۰ تومان پرداخت نماید. درواقع آقای احمدی توانست در بازار آتی زعفران با میزان سرمایه‌ای کمتر از بازار بورس ۱ کیلو زعفران خریداری نماید. به این خاصیت بازار آتی خاصیت اهرمی می‌گویند.
بنابراین آقای احمدی به‌جای پرداخت ۸ میلیون تومان تنها با پرداخت ۱.۸۰۰.۰۰۰ می‌تواند ۱ کیلو زعفران را خریداری نماید.
نکته: اهرم مالی با اندازه قرارداد متفاوت است. اندازه قرارداد مقداری ثابت دارد که در مشخصات قرارداد تعیین میشود؛ اما اهرم مالی متغیر است.
چگونه اهرم بازار آتی را محاسبه نماییم؟
برای محاسبه اهرم بازار آتی، کافی است ارزش قرارداد را تقسیم‌بر وجه تضمین اولیه قراردادها نماییم.
در مثال فوق اهرم بازار آتی زعفران برابر با:
با توجه به مثال بالا آقای احمدی می‌تواند تنها با ۱.۸۰۰.۰۰۰ تومان به‌اندازه ۸.۰۰۰.۰۰۰ تومان سرمایه گذاری نماید؛ یعنی سود و زیان وی نسبت به مبلغ ۱.۸۰۰.۰۰۰ تومان ۴.۴۴ برابر خواهد بود.
نکته
۱. با توجه به اینکه وجه تضمین و ارزش قرارداد متغیر هستند، لذا اهرم مالی میزان ثابتی ندارد و هر لحظه ممکن است تغییر نماید.
۲. مقدار اهرم مالی در هیچ جا (سامانه آنلاین یا مشخصات قرارداد) ثبت نمی‌شود و معامله گران باید بر اساس فرمول فوق آن را محاسبه نمایند.
یک تصور اشتباه درباره اهرم مالی
برخی از معامله گران تصورشان از اهرم مالی این است که وقتی در بازار آتی از اختلاف قیمت خرید و فروش سود می‌کنند، آن میزان سود ضرب در اهرم مالی میشود، در حالیکه این تصور صحیح نیست. درواقع اهرم بازده مبلغ سرمایه گذاری به ازای هر درصد تغییر قیمت را نشان می‌دهد.
برای شفاف شدن موضوع به مثال زیر توجه نمایید:
آقای احمدی اقدام به اخذ یک موقعیت خرید پسته با قیمت ۱۰۰ هزار تومان می‌کند. سپس با اخذ موقعیت فروش با قیمت ۱۰۵ هزار تومان، موقعیت خود را آفست می‌کند. سود وی از این معامله به شرح ذیل است:
سود = (قیمت فروش – قیمت خرید) × اندازه قرارداد
۵۰۰.۰۰۰=(۱۰۵.۰۰۰-۱۰۰.۰۰۰)×۱۰۰
سود آقای احمدی برابر با ۵۰۰ هزار تومان میشود.
برخی از معامله گران تصور می‌کنند که این ۵۰۰ هزار تومان می‌بایست در اهرم مالی ضرب شود؛ اما اهرم در مبلغ سرمایه‌گذاری و سود حاصل نهفته است.
با فرض اینکه وجه تضمین برابر با ۱ میلیون تومان باشد. آقای احمدی با ۱ میلیون تومان سرمایه، سودی برابر با ۵۰۰ هزار تومان کسب نمود؛ یعنی با ۵ درصد افزایش در قیمت، آقای احمدی نسبت به سرمایه گذاری ۱ میلیونی، ۵۰ درصد سود نمود. درواقع به ازای هر درصد افزایش قیمت، ۱۰ برابر سود نصیب سرمایه‌گذار میشود. در این مثال اهرم مالی برابر با ۱۰ است.
اهرم در بازارهای مالی خوب است یا بد؟
با توجه به اینکه باوجود اهرم در ازای مبلغ مشخصی سرمایه گذاری، سود یا زیان چندین برابر میشود، لذا در شرایطی که معامله‌گر در سود باشد اهرم برای وی بسیار مفید خواهد بود. در شرایطی که معامله گر در زیان است، اهرم معکوس عمل می‌کند و زیان وی را افزایش می‌دهد. درواقع اهرم همانند شمشیر دو لبه است. لازم به ذکر است که سرمایه گذاران به امید سود وارد هر بازاری می‌شوند و اقدام به معامله می‌نمایند. درنتیجه به گمان آن‌ها معاملاتشان به سود خواهد رسید. به‌این‌ترتیب اهرم بالا در بازار آتی، جذابیت آن را برای سرمایه گذاران بیشتر می‌کند.
سخن آخر
اگرچه وجود اهرم بالاتر، بر جذابیت بازار آتی می‌افزاید؛ بااین‌حال، با توجه به ریسک معاملات آتی، معامله گران تازه‌کار برای شروع می‌توانند در قراردادهایی با اهرم پایین‌تر فعالیت نمایند و ریسک خود را کاهش دهند.
برای محاسبه اهرم بازار آتی، کافی است ارزش قرارداد را تقسیم‌بر وجه تضمین اولیه قراردادها نماییم.
اهرم مالي باتوجه به شرايط بازار و ميزان تقاضا در حال نوسان است و اهرم زماني خوب است كه سهم فرد درحال سود باشد
اهرم مالی در سود و در ضرر هم در سود موثر هست و هم در ضرر اهرم بالاتر در سود بالاتر موثر می باشد
یکی از کاربرد های قراردادهای آتی برای مبادله مواد اولیه شرکت های تولیدی است.
بله،همین طور است.اهرم در آینده بسیار موثر واقع خواهد شد
بله کاملاموافقم بسیارموثرخواهدبود.
اهرم عاملی برای جذب بیشترنقدینگی دربورس می شود
اهرم مالی با اندازه قرارداد متفاوته'
اندازه قرارداد مقداری ثابت است که در مشخصات قرارداد ذکر میشود اما اهرم مالی متغیره