سرمایه گذاری ارزشی چیست؟

داشتن یک برنامه‌ریزی مناسب و موثر، از ضروریات سرمایه‌گذاری است و سرمایه گذاری ارزشی یکی از استراتژی‌های پربازده در بورس به شمار می‌رود. سرمایه‌گذاران ارزشی به جستجوی سهمی هستند که با مبلغی کمتر از ارزش ذاتی خود در حال معامله شدن است. در این مقاله با مبحث سرمایه گذاری ارزشی آشنا خواهیم شد.

منظور از سرمایه گذاری ارزشی چیست؟

معادل انگلیسی سرمایه گذاری ارزشی value investing است و در تعریفی ساده و مختصر، انتخاب و خرید سهمی را که قیمت آن پایین‌تر از ارزش ذاتی‌اش است؛ سرمایه گذاری ارزشی می‌گویند. در استراتژی سرمایه گذاری ارزشی توجه سرمایه‌گذار روی سهامی است که ارزش دفتری آن بالاتر از ارزش بازاری آن است. در واقع از لحاظ محاسبات بنیادی، مالی یا مجموع دارایی سهم ارزنده‌ است ولی بر اثر نوسانات بازار یا دلایل دیگر، در حال حاضر در قیمتی ارزان‌ در بازار معامله می‌شود.

وارن بافت از معروف‌ترین سرمایه‌گذاران ارزشی دنیاست. او سرمایه‌گذاری ارزشی را یک روش بلندمدت می‌دانست و سهم را تنها به قصد نگهداری خریداری می‌کرد. در جایی گفته است: «من هیچ‌گاه برای کسب پول در بازار تلاش نمی‌کنم و با این فرض سهام را می‌خرم که فردای خرید من، بازار را بسته و تا ۵ سال آن را باز نمی‌کنند». به طور کلی نگهداری سهام یک شرکت در حال رشد، با دید بلندمدت در اغلب مواقع یک استراتژی خوب سرمایه‌گذاری به حساب می‌آید. افرادی مانند بنجامین گراهام، دیوید داد، چارلی مانگر، کریستوفر براون و ست کلارمن از دیگر سرمایه‌گذاران ارزشی مشهور دنیا هستند.

ارزش ذاتی سهام چگونه تعیین می‌شود؟

در بیشتر مواقع، بازار به اخبار خوب و بد واکنش بیش از انتظار نشان می‌دهد. این واکنش‌ها منجر به نوسان قیمت سهام می‌شوند؛ نوساناتی که با اصول بنیادی بلندمدت شرکت هم‌خوانی ندارد و قیمت سهم را به سطح خوبی برای خرید می‌رساند. در این میان  فرصتی برای سرمایه‌گذار به وجود می‌آید تا با خرید سهم در قیمت پایین و در موقعیت مناسب، سود کسب کند.

مشکلی که در استفاده از استراتژی سرمایه گذاری ارزشی وجود دارد، تعیین ارزش ذاتی است. معیارها و روش‌های مختلفی برای تعیین ارزش ذاتی سهام وجود دارد. به عنوان مثال دو سرمایه‌گذار ارزشی با داشتن اطلاعات مشابه از یک شرکت، ممکن است ارزش متفاوتی روی سهام آن بگذارند. تعیین ارزش ذاتی سهام یک کار کاملا پیچیده و تخصصی است که در سلسله مباحث تحلیل بنیادی به آن پرداخته می‌شود و سرمایه‌گذاران ارزشی باید با این مباحث آشنا باشند.

چه دلایلی سبب کم شدن ارزش واقعی سهم می‌شود؟

به دلایل متعددی قیمت یک سهم از ارزش ذاتی‌اش پایین‌تر می‌آید که در ادامه برخی از فاکتورهای مهم در این زمینه را با هم مورد بررسی قرار خواهیم داد.

حرکات هیجانی بازار و ذهنیت گله‌ای

منظور از حرکات هیجانی مواقعی است که افراد بدون توجه به مسائل بنیادین و تحت تاثیر جو روانی بازار اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کنند. در این شرایط افراد وقتی ببینند یک سهم در حال رشد است با این تفکر که از بازار جا نمانند شروع به خرید می‌کنند و برعکس در شرایطی که یک سهم در حال ریزش است یا کلیت بازار منفی است، به جای آن که منتظر بازگشت بمانند، از ترس ضرر کردن شروع به فروش دارایی‌های خود می‌کنند. این رفتارهای هیجانی به قدری شایع است که روی قیمت کلی سهام تاثیر می‌گذارد و باعث رشد و افت شدید آن می‌شود.

سقوط بازار

در شرایطی که بازار دچار حباب قیمتی شده باشد، ثباتی وجود ندارد. در این حالت بازار به رشدی غیر قابل باور می‌رسد، سرمایه‌گذاران به وحشت می‌افتند و نتیجه آن اصلاح عمیق بازار است. در این زمان به دلیل وجود جو منفی، سهم‌ها حتی به قیمتی پایین‌تر از ارزش ذاتی خود نزول می‌کنند. در این شرایط، افرادی که رویکرد سرمایه گذاری ارزشی را انتخاب کرده باشند، دست به خرید می‌زنند تا در آینده به سود برسند.

توجه معامله‌گران

عرضه‌های اولیه بسیار مورد توجه هستند و رشد بالایی دارند. این در حالی است که معمولا این دسته از سهام ارزش بازار کوچکی دارند. با این حال، برای سرمایه‌گذاران جذاب هستند و سبب می‌شوند که اکثر سرمایه‌گذاران به یک شرکت قدیمی با ارزش، با پتانسیل سودآوری بالا که سال‌ها است در بورس عرضه شده توجه کمتری داشته باشند. در بعضی از موارد، این شرکت‌ها صرفا به خاطر این که فعالان بازار به آن‌ها توجه نمی‌کنند تا مدت‌ها زیر ارزش ذاتی خود معامله می‌شوند.

اخبار بد

اگر شرکتی ارزش بنیادی داشته باشد در هر حالتی و با هر اتفاقی ارزش خود را از دست نمی‌دهد. ممکن است مدتی بخاطر برخی مشکلات، مثل شکایت و دادگاه و… خبرهای بدی در حواشی سهم باشد و این اخبار سبب کاهش قیمت سهم شود اما بعد از مدتی بازگشت قیمت حتمی است. سرمایه گذاری ارزشی افق دید بالایی دارد، به همین دلیل افراد با این رویکرد در این مواقع می‌توانند سهامی را که در بلندمدت بسیار با ارزش است، با قیمت‌های خیلی خوب و پایین خریداری کنند.

نوسانات وضعیت شرکت

نوسانات یا بالا و پایین شدن چرخه اقتصادی یک شرکت، در نهایت منجر به کاهش موقتی فروش و درآمد یک کسب و کار می‌شود. این نوسان‌ها می‌تواند باعث ایجاد رفتارهای هیجانی شود و هرچند وقت یک بار بازار را تکان دهد. این موضوع ممکن است به طور موقت قیمت سهام یک شرکت را کاهش دهد، اما در بلند مدت تاثیری روی ارزش آن نخواهد داشت.

سرمایه گذاری ارزشی چگونه انجام می‌شود؟

در هر بازاری، زمانی‌ که ارزش واقعی یک جنس را بدانید و آن را در موقعیتی که به نوعی حراج شده است خریداری کنید، مقداری از پول خود را حفظ کرده‌اید و در آینده نیز سود خوبی به دست می‌آورید. این کاری است که یک سرمایه‌گذار ارزشی انجام می‌دهد. این افراد برای اندازه‌گیری و ارزیابی ارزش ذاتی یک شرکت از ابزارهای مختلفی استفاده می‌کنند. ابزارهایی مانند خواندن عملکرد اقتصادی شرکت‌ها، سود، درآمد، جریان نقدینگی و فاکتورهای بنیادین دیگر. بعضی از این ابزارها را در ادامه به شما معرفی می‌کنیم:

• P/B نسبت قیمت به ارزش دفتری

P/B  محاسبه نسبت قیمت بازار سهم به ارزش دارایی‌های یک شرکت است. اگر قیمت سهم از دارایی‌های شرکت کمتر باشد، یعنی سهم به ارزش واقعی خود نرسیده و مناسب سرمایه گذاری ارزشی است.

• P/E یا نسبت قیمت به درآمد

P/E نسبت قیمت به میزان کل درآمدهای یک شرکت است. این نسبت به هر میزان که کم باشد به همان مقدار سهم ارزش بیشتری پیدا می‌کند. البته این نسبت‌ها در صنایع مختلف، متفاوت است. برای مثال نسبت‌ P/E برای یک شرکت غذایی شاید در محدوده زیر ۳۰ مناسب باشد، ولی برای گروه پالایشی پایین‌تر از این محدوده مناسب‌تر باشد.

• حاشیه امنیت

بر اساس میزان ریسکی که هر سرمایه‌گذار ارزشی می‌تواند تحمل کند، خود را در حاشیه امنیت قرار می‌دهد. این فضایی است سرمایه‌گذار برای خطاهای احتمالی و جلوگیری از ضرر در نظر می‌گیرد و در صورتی که تحلیل‌هایش درست نباشد، با استفاده از حاشیه امنیت می‌تواند ضرر خود را کاهش دهد.

• اعتقاد نداشتن به بازار کارا

فرضیه بازار کارا می‌گوید که قیمت فعلی سهم، تمام واقعیت‌ها و اطلاعات مورد نیاز یک سهم را منعکس می‌کند و سرمایه گذاری ارزشی به این فرضیه اعتقادی ندارند. سرمایه‌گذاران ارزشی باور دارند که سهم‌های مختلف می‌توانند به دلایل متفاوتی دارای قیمتی بیشتر و یا کمتر از ارزش ذاتی خودشان باشند.

• تصمیم‌گیری شخصی و پرهیز از دنباله‌روی

سرمایه‌گذاران ارزشی بر خلاف جهت رود شنا می‌کنند. آن‌ها فرضیه کارا بودن بازار را رد می‌کنند. زمانی‌که دیگران در حال خرید سهم هستند، می‌فروشند و زمانی که همه در حال فروش هستند، می‌خرند! زیرا سرمایه‌گذاران ارزشی فقط به دنبال ارزش ذاتی سهام هستند. به همین خاطر جلوی وسوسه شدن خودشان را می‌گیرند و به دنبال عموم مردم راه نمی‌افتند.

سخن آخر

مفهوم سرمایه گذاری ارزشی را با هم بررسی کردیم. این روش به دنبال یافتن سهم‌هایی است که با ارزشی کمتر از ارزش واقعی خود در حال معامله هستند. سرمایه‌گذاری ارزشی رویکردی بلندمدت است و در سراسر دنیا طرفداران بسیاری دارد. برای نمونه می‌توان به وارن بافت اشاره کرد که معمولا برای سرمایه‌گذاری‌های خود بازه زمانی چند ساله در نظر می‌گیرد.