نسبت P/E چیست؟

  • ۲۳ دی ۱۴۰۲
  • ۱۵ شهریور ۱۳۹۵
  • ۴۹ نظر
  • ۹۶۶۳۹ مشاهده
نسبت p به e چیست؟

اگر با ادبیات بازار سرمایه آشنا باشید، احتمالا نام نسبت P/E را شنیده‌اید. زمانی که بحث تحلیل بنیادی و ارزش‌گذاری سهام پیش می‌آید، نسبت قیمت به سود سهام (پی بر ای) از قدیمی‌ترین و پراستفاده‌ترین معیارها است. در حالی که این نسبت به سادگی محاسبه می‌شود، تفسیر آن مشکل است و در حالی که می‌تواند در شرایطی خاص اطلاعاتی مفید در اختیار سرمایه‌گذاران قرار دهد، در صورت تفسیر و برداشت نادرست، ممکن است منجر به تصمیمات اشتباه شود. بسیاری از سرمایه‌گذاران این نسبت را به درستی تفسیر نمی‌کنند و بیشتر از حد لازم به اهمیت آن وزن می‌دهند. در این مطلب  قصد داریم بیشتر با این نسبت آشنا شویم و درباره چگونگی استفاده و تفسیر آن در تحلیل و بررسی سهام، صحبت کنیم. بحث P/E و این که سهم با پی ‌‌به ای (P/E) بالا خوب است یا پایین، همیشه جزو مواردی بوده است که نظرات زیادی درباره آن داده می‌شود. در ویدئوی زیر بررسی می‌کنیم که منظور از نسبت p/e و eps چیست و پس از آن، به بیان نکات مهم در تفسیر این نسبت در بازار بورس اوراق بهادار خواهیم پرداخت.


ویدئو بررسی نسبت p/e در بازار بورس


منظور از نسبت p/e چیست؟

P/E خلاصه‌شده نسبت قیمت سهم (P مخفف Price) به سود خالص هر سهم (EPS مخفف Earning Per Share) است. همان طور که از نام آن مشخص است، برای محاسبه P/E ، قیمت سهم را بر سود خالص هر سهم (EPS) تقسیم می‌کنیم:

درآمد هر سهم (EPS)/قیمت سهم در بازار= P/ E

اغلب محاسبه نسبت P/E بر اساس سود محقق‌شده‌ای که در آخرین گزارش سالیانه عملکرد شرکت ذکر شده است، انجام می‌شود. در این صورت به آن نسبت P/E ttm گفته می‌شود که ttm در آن مخفف عبارت Trailing Twelve Months بوده و به معنای دوازده ماه اخیر است. در بازار سرمایه بعضی کشورها، شرکت‌ها پیش بینی خود از سود تحقق یافته در دوازده ماه آتی را محاسبه و متشر می‌کنند که به آن EPS forward یا سود آتی هر سهم گفته می‌شود. در صورتی که در محاسبه نسبت P/E از EPS forward استفاده شود، آن را P/E forward می‌نامیم که به معنای نسبت قیمت به سود آتی هر سهم است. لازم به ذکر است، در این صورت مقدار محاسبه شده قطعی نیست و ممکن است پس از گذشت یک سال مقدار تحقق یافته برای این نسبت با مقدار پیش‌بینی شده مغایرت داشته باشد. اختلاف چندانی بین این متغیرها وجود ندارد. با این حال، مهم است بدانید که در محاسبه با روش اول از اطلاعات تاریخی واقعی سهم استفاده می‌کنید؛ در صورتی ‌که در پیش‌بینی EPS ماه‌های آینده، بر اساس EPS ماه‌های قبل، الزاما تخمین‌ها دقیق و کامل نیست.

درآمد هر سهم (EPS)/قیمت سهم در بازار= P/ E

نسبت p/e در بورس

در شرکت‌هایی که سودده نیستند و EPS منفی دارند، وضعیتی چالش‌برانگیز برای محاسبه P/E به وجود می‌آید و نظرات مختلفی در این موارد وجود دارد. برخی بر این باورند که باید P/E را منفی حساب کرد، برخی دیگر معتقدند باید P/E صفر به سهم داده شود و بسیاری از افراد دیگر معتقدند که P/E اصلا برای چنین سهمی تعریف نمی‌شود. در بازار بورس تهران نسبت P/E برای شرکت‌های زیان‌ده به صورت منفی محاسبه می‌شود. متوسط P/E کل بازار بورس را نیز می‌توان محاسبه کرد. این رقم در کشورهایی مانند آمریکا بین ۱۵-۲۵ در نوسان است ولی در بورس ایران بسیار کمتر و معمولا بین ۱۰-۴ است. نوسانات موجود در متوسط نسبت P/ E یک بازار به طور قابل ملاحظه‌ای به وضعیت اقتصادی و عواملی مانند تورم و رشد اقتصادی وابسته است. از طرفی نسبت P/E  بین صنایع و حتی شرکت‌ها می‌تواند اختلاف زیادی داشته باشد. برای مشاهده P/E و EPS هر سهم در بورس تهران می‌توانید به وب سایت tsetmc مراجعه کنید.

بیشتر بخوانید: آموزش سایت tsetmc

نسبت P/E چه اطلاعاتی به سرمایه‌گذاران می‌دهد؟

برخی از سرمایه‌گذاران اعتقاد دارند عدد P/E سهم به ما می‌گوید که با خرید سهم، چندسال طول می‌کشد تا سرمایه صرف‌شده برای خرید سهام از محل سود ساخته‌شده توسط آن، عاید سرمایه‌گذاران شود. این شیوه تفسیر نسبت P/E هرچند صحیح، اما نگاهی ساده و ابتدایی به نسبت P/E است. همواره اخبار و اتفاقات، ممکن است مفروضات محاسبه سودآوری شرکت‌ها را تحت تاثیر قرار دهد. در ویدئو بالا، سودآوری شرکت‌ها و دو معیار eps و p/e را بررسی کرده‌ایم.

  • رشد سود سهام

با وجودی که EPS موجود در نسبت P/E بر اساس درآمد چهار فصل گذشته شرکت محاسبه می‌شود، نسبت P/E چیزی بیشتر از یک معیار برای عملکرد گذشته شرکت است و به نوعی انتظارات سرمایه‌گذاران برای رشد یک شرکت را نیز نشان می‌دهد. به یاد داشته باشید که قیمت هر سهم منعکس‌‌کننده طرز فکر سرمایه‌گذاران نسبت به ارزش آن سهم است و در برآورد سرمایه‌گذاران، رشد سودآوری شرکت در آینده نیز در قیمت سهام لحاظ شده است. در نتیجه، یک راه بهتر برای تفسیر نسبت P/E این است که این نسبت را نوعی بازتاب از میزان خوش‌بینی سرمایه‌گذاران، نسبت به آینده شرکت بدانیم. اگر یک شرکت نسبت P/E بالاتر از بازار یا متوسط صنعت داشته باشد، به این معنی است که بازار انتظار مثبتی از سودآوری آن شرکت در آینده دارد.

  • ارزش سهام

استناد به نسبت P/E در مقایسه با در نظر گرفتن ارزش بازاری سهام به تنهایی، معیار سنجش بهتری برای ارزش سهام  محسوب می‌شود. برای مثال اگر همه متغیرها را ثابت در نظر بگیریم، یک سهم ۱۰۰۰ تومانی با نسبت P/E ۲۵، گران‌تر از سهمی با قیمت ۴۰۰ تومان و P/E ۸ است. البته توجه داشته باشید که محدودیت‌هایی در این نوع از تحلیل وجود دارد و نمی‌توان صرفا نسبت P/E دو شرکت مختلف را با هم مقایسه کرد.

تشخیص بالا یا پایین بودن نسبت P/E بدون در نظر گرفتن دو فاکتور زیر، مشکل است:

۱ – نرخ رشد سود شرکت

سرعت رشد سود شرکت در گذشته چقدر بوده است و آیا انتظار می‌رود در آینده این سرعت رشد افزایش یابد یا حداقل ادامه پیدا کند؟ اگر یک شرکت در گذشته نرخ رشد سود آوری سالانه ۵ درصدی داشته و هنوز نسبت P/E بسیار بالایی دارد، احتمالا چیزی در این میان درست نیست. اگر نرخ رشد پیش‌بینی شده، نسبت P/E را توجیه نکند، بنابراین ممکن است سهام بیش از ارزش خود قیمت‌گذاری شده باشد. در این شرایط، تمام کاری که می‌توانید انجام دهید این است که نسبت P/E را بر اساس EPS برنامه‌ریزی شده (پیش‌بینی شده) محاسبه کنید.

۲ – صنعت

مقایسه نسبت P/E شرکت‌ها تنها در صورتی مفید است که هر دو شرکت در یک صنعت باشند. برای مثال، مقایسه P/E شرکتی که در صنعت پتروشیمی فعال است با یک شرکت خودروسازی، اطلاعات مفیدی در اختیار تحلیل‌گران نمی‌گذارد. چون چشم‌انداز، پایداری رشد سود آوری و مفروضات بسیار دیگری در هر صنعت، با صنعت دیگر متفاوت است. بنابراین لازم است شرکت‌هایی را که رشد زیاد دارند با سایر شرکت‌ها در همان صنعت یا با متوسط صنعت مقایسه کنیم.

مشکلات و دام‌های P/E

در صورت تفسیر صحیح، نسبت P/E می‌تواند به ما کمک کند تا تشخیص دهیم قیمت سهام بیش از ارزش واقعی آن است یا کمتر. اما نسبت P/E دام‌ها و مشکلات خود را دارد و بررسی آن، تنها در شرایط خاصی معتبر است. بعضی فاکتورهایی که می‌تواند باعث شود نسبت P/E، سودمندی خود را از دست بدهد شامل این موارد است:

مشکلات و دام‌های P/E

  • حسابداری

محاسبه درآمد، یک بخش از حسابداری است که شامل موارد غیر نقدی نیز می‌شود. علاوه بر این، مشخص کردن درآمد بر اساس قوانین حسابداری انجام می‌شود و در طول زمان ممکن است این قوانین تغییر کند یا در هر کشور متفاوت باشد. به این ترتیب، سود (EPS) بسته به چگونگی دفترداری و حسابداری می‌تواند به صورت‌های متفاوت محاسبه شود. در نتیجه، مقایسه‌ سودها (EPS ها) با یکدیگر گاهی به مقایسه سیب و پرتقال شبیه است! در شرایطی که اقتصاد کشور تورم بالایی را تجربه می‌کند، طبعا هزینه‌های استهلاک به دلیل بالا رفتن هزینه‌های جایگزینی کالاها و تجهیزات، در مقایسه با سطح عمومی قیمت‌ها کم‌ در نظر گرفته می‌شود. بنابراین در زمان‌های تورمی P/E ها عموما پایین‌تر می‌آیند، چرا که بازار سودها را که به صورت ساختگی به بالا گرایش دارد تخریب‌شده می‌بیند. مانند تمامی نسبت‌ها، بررسی P/E در گذر زمان برای پی بردن به روند آن ارزشمند است. البته تورم این بررسی را دشوار می‌کند زیرا اطلاعات گذشته در زمان حال سودمندی کمتری دارد.

  • تفسیرهای مختلف

نسبت P/E پایین در یک شرکت، الزاما به این معنی نیست که قیمت سهام آن کمتر از ارزش واقعی است. بلکه ممکن است این معنی را داشته باشد که بازار، شرکت را در حال رفتن به سمت مشکلاتی در آینده می‌بیند. قیمت سهام شرکت‌ها به دلیل خاصی پایین می‌آید. دلیل افت P/E می‌تواند اعلام شرکت مبنی بر برآورده نشدن سود مورد انتظار باشد.

تنها به اتکای P/E سهام نخرید!

یکی از اشتباهات رایجی که سرمایه‌گذاران غیر حرفه‌ای مرتکب می‌شوند، خرید و فروش سهام، صرفا به دلیل P/E بالا یا پایین آن است. توجه کنید که ارزش‌یابی سهام تنها با تکیه بر شاخص‌های ساده‌ای مانند P/E، ساده‌انگارانه و نادرست است. با وجودی‌ که P/E بالا ممکن است به این معنی باشد که قیمت سهام بیشتر از ارزش  آن است، هیچ تضمینی وجود ندارد که بعدا به سرعت پایین نیاید. از سوی دیگر، توجه کنید که حتی اگر قیمت یک سهم زیر ارزش واقعی آن باشد، ممکن است ماه‌ها یا حتی سال‌ها طول بکشد تا بازار ارزش آن را اصلاح کند.


سخن آخر 

در نهایت چه چیزی درباره نسبت P/E یاد گرفتیم؟ با وجودی که P/E معمولا حرف آخر را درباره ارزش سهام نمی‌زند، می‌توان با مقایسه  P/E دو شرکت در یک صنعت،  P/E شرکت با P/E صنعت مورد نظر و مقایسه P/E فعلی با P/E تاریخی خود سهم، دید دقیق‌تری به دست آورد. به عنوان جمع‌بندی، نکات زیر را در نظر داشته باشید: 

  • پی بر ای نسبتی است که از تقسیم ارزش بازاری سهم یا همان قیمت روز سهم (Price) به سود هر سهم یا EPS به دست می‌آید.
  • با توجه به این که EPS مقدار درآمد هر سهم را مشخص می‌کند، معیاری برای سودآوری شرکت به حساب می‌آید.
  • نسبت P/E  از نظر تئوریک بیان‌کننده این موضوع است که سرمایه‌گذار تمایل دارد در ازای یک واحد سود، چند واحد پول بپردازد و از منظر دیگر، این نسبت بیانگر دید سرمایه‌گذاران (خوش‌بینی یا بدبینی) نسبت به رشد شرکت در آینده است.
  • در میان دو عدد ارزش بازاری سهم و P/E، نسبت P/E گزینه مناسب‌تر و شاخص بهتری برای ارزش‌گذاری سهام به شمار می‌آید.
  • زمانی که شرایط اقتصادی کشور با تورم شدید همراه است، P/E شرکت‌ها و صنایع دستخوش تغییرات کاهشی خواهد شد.
  • تغییرات موجود در اصول حسابداری و متعاقب آن روش‌های متفاوت در محاسبه سود EPS، موجب می‌شود تحلیل نسبت P/E با دشواری‌هایی همراه باشد.
  • استناد به نسبت P/E به تنهایی معیار مناسبی برای انجام معاملات نیست و لازم است این معیار با مواردی همچون نرخ رشد صنعت در نظرگرفته شود.
  • نسبت P/E می‌تواند از EPS سال مالی قبل یا EPS پیش‌بینی شده سال مالی آینده یا میانگین این دو محاسبه شود.
  • پایین بودن مقدار P/E می تواند دلایل و تفاسیر متعددی داشته باشد.

49 پاسخ به “نسبت P/E چیست؟”

  1. mehranfattah.mf@gmail.com گفت:

    ممنون از مطلب خوبتون
    میخواستم خواهش کنم مطلبی هم در مورد قیمت پایانی سهام بزارید

    ۱
  2. agah14867 گفت:

    سلام
    چرا اغلب افزایش قیمت ها در سهام با مقدار P/E منفی یا بسیار بالا است ؟و سهام با P/E پایین ( ۰ تا ۶) نوسان قیمتی کمی دارند؟

    ۵
    • Bashgah گفت:

      سلام
      عموما در زمانهایی که نقدینگی در بازار کمتر است سرمایه گذاران بیشتر به دنبال نوسانات کوتاه مدت تر هستند. بنابراین به سهم هایی با سرمایه کمتر و شناوری پائین تر رو می آورند.
      از دید دیگر، سهم ها باید خودشان را به میانگین p/e بازار نزدیک کنند لذا سهم هایی که p/e بالاتری دارند انتظار تغییرات رشد سود بالاتر است . البته باید یک نکته را در نظر گرفت که همه سهم ها را با سود سال جاری ارزشگذاری نمیکنند و بعضا بعضی از شرکتها را با روشهایی دیگر ارزشگذاری، قیمت می دهند.

      ۱
      • ناصر گوران گفت:

        دوست عزیز کاملا اشتباه میکنی /P/eبالا نشان ازنوسان کاهشی سهام میباشد/اگر روانشتاسی بازار وتورم /و سیاست /درنظ رگرفته شود/ارزش P/E'گروه خیلی مهمه

        ۳
        • Agah گفت:

          سلام
          چون بحث در مورد نوسانات کوتاه مدت و یا میان مدت است سرمایه گذاران بیشتر به سراغ اینگونه شرکتها میروند و انتظارات تعدیل سود را دارند آلبته نه برای تمامی سهم ها . عموما شرکتهایی که با p/e پائین در حال معامله هستند در دوران بلوغ سود آوری خود هستند و انتظارات افزایش سود در این شرکتها کمتر است و طبیعتا ریسک پائین تری را نیز دارا هستند.

          ۱
  3. IchiMoku گفت:

    با درود و ضمن تشکر از شما جهت ارائه مطالب سودمند و آموزنده؛
    لطفا اگر امکان دارد نمادها (َشرکتهایی) از هر صنعت را که درحال حاضر، سهام آنها خیلی پایین تر از ارزش ذاتی (ارزندگی واقعی) معامله میشود و بالعکس، شرکتهایی که ارزش بازار (قیمت فعلی سهام) آنها خیلی بیشتر از ارزش ذاتی میباشد، معرفی فرمائید ..
    ضمنا در صورت امکان، مواردی را که نسبت P/E سهم، در مقایسه با P/E میانگین بازار یا میانگین صنعت مربوطه، انحراف زیادی داشته اما ارزش بازار آنها نزدیک به ارزش ذاتی میباشد، تحلیل فرمائید. بعبارت دیگر؛ بفرمایید که نسبت P/E سهام یک شرکت، با ارزش ذاتی (ارزندگی واقعی) آن چه ارتباطی ممکنست داشته باشد ؟؟
    پیشاپیش از توجه و محبت شما، صمیمانه سپاسگزارم.

    ۴
    • Bashgah گفت:

      سلام دوست گرامی
      برای یافتن شرکتهایی که سهام آنها پایین تر از ارزش ذاتی معامله می شود، می‌توانید از راهنمایی مشاوران کارگزاری آگاه استفاده نمایید. برای این منظور به سایت همفکران مراجعه فرمایید.
      در پاسخ به سوال رابطه میان ارزش ذاتی و P/E نیز می توان گفت، P/E یکی از راه های ارزش گذاریست که معمولاً برای ارزش گذاری سهام شرکت های تولیدی و صنعتی مورد استفاده قرار میگیرد.
      ارزش ذاتی یا NAV معمولاً برای ارزش گذاری شرکت های سرمایه گذاری مورد توجه قرار می گیرد. همچنین برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید به مطلب "ارزش گذاری سهام شرکت ها در بورس اوراق بهادار" مراجعه نمایید.

      ۳
  4. agah04000 گفت:

    ببخشید میدونید اینکه میگندسهام شرکت همراه افزایش ارزش پیدامیکنه درسته یا نه

    ۸
  5. agah02772 گفت:

    سلام جزوه خوبی بود ولی در همه موارد صنعت برسی شود .عالی است...سپاسگزارم....

    ۴

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

عدد را وارد کنید:

1 2 3 6