آیا صندوق‌های سرمایه‌گذاری مطمئن هستند؟
- تاریخ درج ۱۶ شهریور ۱۳۹۹
- تاریخ ویرایش ۱۶ اسفند ۱۴۰۲
- ۳۲ نظر
- ۵۷۱۸ مشاهده
در این مقاله قصد داریم درباره صندوق‌های سرمایه‌گذاری و درجه اعتبار آن‌ها صحبت کنیم به طور کلی ببینیم که آیا این صندوقها مطمئن هستند یا امکان کلاهبرداری از صندوق‌های سرمایه‌گذاری نیز وجود دارد؟ آیا صندوق‌های سرمایه‌گذاری مطمئن هستند ؟ برای دریافت پاسخ این سوالات تا انتهای این مقاله، با ما همراه باشید.
اعتبار صندوق‌های سرمایه‌گذاری چگونه تضمین می‌شود؟
پیش از پرداختن به اعتبار صندوق‌های سرمایه‌گذاری، لازم است کمی عملکرد آن‌ها را بررسی کنیم. با افزایش نرخ تورم، همه به دنبال راهی برای حفظ ارزش دارایی خود هستند و دیگر پس‌انداز پاسخ مناسبی برای این نیاز نیست. در این میان سرمایه‌گذاری می‌تواند راهکاری مناسب برای حفظ و افزایش ارزش دارایی‌های فعلی افراد باشد. ابزارهای مختلفی برای سرمایه‌گذاری در اختیار افراد قرار گرفته است که هر کدام مزایا و معایبی دارند اما با توجه به عملکرد بازارهای مختلف، بهترین گزینه «سرمایه‌گذاری در بورس» است. شفافیت فرایندها، نظارت دقیق و مستمر، قابلیت نقدشوندگی بالا، سوددهی مناسب و … از مزایایی است که سرمایه‌گذاران را به این بازار جذب می‌کند. صندوقها علاوه بر ارائه مزایای سرمایه‌گذاری در بورس، فرایند سرمایه‌گذاری را برای همه ساده‌تر کرده‌اند و در مدت زمان کوتاهی تبدیل به یکی از انتخاب‌های پرطرفدار در میان سرمایه‌گذاران شده‌اند.
صندوق سرمایه‌گذاری چیست؟
صندوق‌های سرمایه‌گذاری بستری هستند که نقدینگی را از سرمایه‌گذاران جذب و در موقعیت‌های مناسب سرمایه‌گذاری می‌کنند. صندوقها با توجه به محل تخصیص سرمایه، میزان ریسک و البته نوع خرید و فروش واحدها، به انوع مختلفی تقسیم می‌شوند:
-
صندوق سرمایه‌گذاری درآمد ثابت:
حداقل۹۰ درصد دارایی این صندوقها در اوراق مشارکت و سپرده‌های بانکی با درامد ثابت سرمایه‌گذاری می‌شود. صندوق درآمد ثابت کمترین ریسک و حداقل سود تضمین شده را به سرمایه‌گذاران خود ارائه می‌دهد.
-
صندوق سرمایه‌گذاری در سهام:
حداقل ۷۰ درصد دارایی‌های این صندوق در سهام سرمایه‌گذاری می‌شود. این صندوق بازدهی و ریسک بالاتری دارد.
-
صندوق سرمایه‌گذاری مختلط:
حداکثر ۶۰ درصد دارایی‌های این صندوق در سهام سرمایه‌گذاری می‌شود. این صندوقها ریسک و بازدهی متعادلی دارند.
-
صندوق مبتنی بر سکه:
بخش عمده‌ای از دارای‌های مربوط به این صندوق در اوراق بهادار مبتنی بر سکه طلا سرمایه‌گذاری می‌شود. این نوع صندوقها ریسک و بازدهی‌ای متناسب با بازار طلا دارند.
-
صندوق شاخصی:
این صندوقها مبتنی بر عملکرد یکی از شاخص‌های بازار (مانند شاخص کل بورس) تشکیل می‌شوند و نوساناتی مشابه به آن شاخص را تجربه می‌کنند.
-
صندوق نیکوکاری:
این صندوقها با اهداف خیرخواهانه و نیکوکارانه فعالیت می‌کنند. این نوع صندوقها اصل سرمایه را حفظ می‌کنند و از محل سود به اهداف خیرخواهانه می‌پردازند.
-
صندوق بخشی:
دارایی این صندوقها به صورت متمرکز در یک صنعت مشخص یا بخش خاصی از اقتصاد یک کشور، سرمایه‌گذاری می‌شود. ریسک و بازدهی سرمایه‌گذاری در این صندوقها معمولا بالا است.
صندوق اهرمی:
مدیران صندوق‌های اهرمی از استراتژی اهرم مالی برای کسب سود استفاده می‌کنند. سبد سرمایه‌گذاری این صندوقها از سهام و حق تقدم سهام تشکیل شده است.
-
صندوق بازارگردانی:
این صندوقها با هدف برقراری تعادل پیرامون یک سهم تشکیل می‌شوند. فعالیت‌های این صندوق باعث می‌شود قیمت یک سهم به قیمت ذاتی نزدیک‌تر شود.
-
صندوق تامین مالی:
این صندوقها با هدف تامین مالی پروژه‌های مختلف در چارچوب قوانین سازمان بورس شروع به فعالیت می‌کنند.
-
صندوق تضمین اصل سرمایه:
این صندوقها علاوه بر ایجاد سود برای سرمایه‌گذاران، حفظ اصل سرمایه آن‌ها را نیز تضمین می‌کنند.
-
صندوق املاک و مستغلات:
صندوق املاک و مستغلات حداقل ۷۰ درصد از دارایی‌های خود را به خرید و فروش و تملک دارایی‌های غیر منقول، اجاره‌دهی دارایی‌های در تملک یا اجاره کردن با هدف اجاره دادن اختصاص می‌دهد. بخش باقی‌مانده دارایی‌ها نیز به گواهی سپرده بانکی، اوراق رهنی، صندوق‌های درامد ثابت، تسهیلات و مواردی از این دست اختصاص می‌یابد.
با یک رویکرد دیگر، می‌توان تمام صندوق‌های سرمایه‌گذاری را با توجه به نحوه خرید و فروش واحدهای آن طبقه‌بندی کرد. با این رویکرد تمام صندوقها به دو دسته صدور و ابطالی و قابل معامله در بورس (ETF) تقسیم می‌شوند. واحدهای یک صندوق صدور و ابطالی را می‌توان از وبسایت صندوق یا حضوری خرید و فروش کرد اما معامله واحدهای یک صندوق قابل معامله در بورس دقیقا مانند معاملات سهام از طریق سامانه‌های بورسی انجام می‌شود.
چه قوانینی برای ثبت صندوق سرمایه‌گذاری وجود دارد؟
برای بررسی میزان اعتبار و اطمینان صندوق‌های سرمایه‌گذاری، ابتدا روش تاسیس این صندوقها و قوانینی را که در این زمینه وجود دارند، بررسی می‌کنیم. تاسیس صندوق نیاز به دریافت مجوزهای متعددی از سازمان بورس و اوراق بهادار دارد. صندوق‌هایی که با مشارکت بانک‌ها یا موسسات مالی و اعتباری یا اشخاص حقوقی مرتبط به بانک تاسیس می‌شوند، نیاز به دریافت مجوز از بانک مرکزی نیز دارند. طبق ماده ۲ قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید، لازم است صندوق را در مرجع ثبت شرکت‌ها نیز به ثبت برسانند. پس از این مراحل، باید مجوزها، طرح اساسنامه و مدارک شناسایی موسسان صندوق به اداره ثبت شرکت‌ها ارائه شود تا بتوانند مجوزهای لازم برای پذیره‌نویسی را دریافت کنند. سازمان بورس و اوراق بهادار قبل از پذیره‌نویسی اولیه و بعد از برگزاری مجمع، موارد زیر را از صندوق دریافت می‌کند:
- اساسنامه و امیدنامه مصوب مجمع صندوق
- مدارک مبتنی بر سمت توسط مدیر، مدیر ثبت، متولی و حسابرس منتخب مجمع صندوق
- فهرست هویت و اقامتگاه موسسان و تعداد واحدهای سرمایه‌گذاری ممتاز پذیره نویسی شده توسط آن‌ها
- تاییدیه بانک مبنی بر واریز ارزش مبنای واحدهای سرمایه‌گذاری ممتاز به حساب بانکی صندوق
- سایر موارد به تشخیص سازمان بورس و اوراق بهادار
پس از تکمیل همه مراحل بالا، فرایند پذیره‌نویسی و فروش واحدهای صندوقها آغاز می‌شود.
نظارت بر صندوق‌های سرمایه‌گذاری چگونه انجام می‌شود؟
همان‌طور که اشاره کردیم، قوانین محکم و دقیقی برای تاسیس صندوق‌های سرمایه‌گذاری وجود دارد اما کار تاسیس در این مرحله تمام نمی‌شود و لایه‌های نظارتی سخت‌گیرانه‌ای هم وجود دارد. فرایند نظارت بر عملکرد صندوقها به صورت خارجی (از سمت سازمان بورس) و داخلی (درون شرکت) انجام می‌شود.
نحوه نظارت سازمان بورس بر صندوق‌های سرمایه‌گذاری
سازمان بورس و اوراق بهادار عملکرد صندوقها را پیوسته زیر نظر دارد. در این فرایند، تمام فرم‌های تکمیل‌شده صدور و ابطال و نحوه بایگانی اسناد بررسی می‌شوند. به علاوه ناظران سازمان بورس، محل دفتر شرکت، امکانات و تجهیزات آن را مورد بررسی قرار می‌دهد. علاوه بر این، وبسایت مربوط به هر صندوق امکان نظارت لحظه‌ای بر عملکرد آن را فراهم می‌کند و اطلاعات زیر را در اختیار سازمان می‌گذارد:
- صورت‌های مالی
- گزارش بازرسی
- ثبت اسناد
- صورت حساب مشتری
- امکان ارتباط آنلاین و ذخیره اطلاعات
- انجام مراحل صدور و ابطال
- محاسبه ارزش خالص دارایی (NAV)
سیستم نظارت داخلی صندوق‌های سرمایه‌گذاری
یک سیستم نظارت داخلی بر عملکرد صندوق توسط ارکان صندوق پیاده‌سازی می‌شود. منظور از ارکان صندوق، مدیر، متولی و حسابرس صندوق است. مدیر بر تمام مراحل اجرایی صندوق و دریافت و پرداخت‌ها نظارت دارد و همچنین، عملکرد کارگزاران و مدیر سرمایه‌گذاری صندوق را تحت نظر می‌گیرد. متولی صندوق به صورت مستمر بر عملکرد مدیر و ضامن نظارت دارد. او از ارائه به موقع گزارش‌ها و نظر حسابرسان و انتشار به موقع اطلاعات توسط مدیر اطمینان حاصل می‌کند. به علاوه وظیفه طرح موارد تخلف مدیر، ضامن و حسابرس صندوق نزد سبا یا دیگر مراجع به عهده متولی است. حسابرس نحوه طراحی و اجرای سیستم کنترل داخلی و تمامی عملیات مالی صندوق را کنترل می‌کند و صحت محاسبه خالص ارزش دارایی صندوق را مورد بررسی قرار می‌دهد. او گزارش‌ها، صورت‌های مالی و اطلاعات تهیه شده توسط مدیر را نیز تحت نظر دارد.
سرمایه‌گذاران چگونه می‌توانند بر صندوقها نظارت داشته باشند؟
همان طور که می‌دانید، بورس پیچیدگی‌ها و اصطلاحات مخصوص به خود را دارد و یادگیری آن‌ها برای همه ممکن نیست. از سوی دیگر، تحلیل وضعیت بازار و سهم‌های مختلف و رصد روزانه اخبار و اطلاعات، فرایندی زمان‌بر است و ممکن است در توان همه افراد نباشد. به همین دلیل، روش‌هایی غیرمستقیم برای سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه تعریف شده که صندوق‌های سرمایه‌گذاری یکی از آن‌ها است. در این روش، شما سرمایه خود را به دست یک گروه از افراد متخصص و حرفه‌ای می‌سپارید و خود ناظر فعالیت‌های آن‌ها خواهید بود. این موارد نظارت‌های قانونی خارجی و داخلی بر صندوق را نشان می‌دهند. نظارت‌ها میزان اطمینان به صندوقها و اعتبار آن‌ها را بالا می‌برد و احتمال بروز تخلف، کلاهبرداری و اختلاس را کمتر خواهد کرد. نظارت شخصی سرمایه‌گذاران بر صندوقها نیز می‌تواند عامل مهمی باشد. آن‌ها مستقیما به صورت وضعیت حساب سرمایه‌گذاری خود دسترسی دارند. به علاوه امکان دسترسی به گزارش سه ماهه عملکرد صندوق گزارش از طریق سامانه کدال برای آن‌ها فراهم شده است و پورتفوی صندوق نیز هر ماه در همین سامانه منتشر می‌شود.
آیا امکان کلاهبرداری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری وجود دارد؟
برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری چندین لایه نظارتی تعریف شده است. اطلاعات مربوط به عملکرد این صندوقها به صورت مستمر منتشر می‌شود و در دسترس عموم قرار می‌گیرد. البته در ذهن بسیاری افراد پس از مواجه شدن با نام صندوق سرمایه‌گذاری عملکرد موسسات مالی و اعتباری و تخلفات آن‌ها تداعی می‌شود. اما خوب است بدانید که تخلفات و کلاهبرداری در مورد صندوق‌های سرمایه‌گذاری سابقه نداشته است. همان طور که بالاتر هم اشاره کردیم، سازمان بورس و سرمایه‌گذاران عملکرد صندوقها را با دقت زیر نظر دارد و به اطلاعات عملکرد آن‌ها دسترسی دارند. به علاوه وب سایت هر صندوق میزان بازدهی و ترکیب دارایی‌های آن را منتشر می‌کند. این اطلاعات در قالب نمودار هم قابل مشاهده است. با این اوصاف احتمال تخلف و کلاهبرداری صندوق‌های سرمایه‌گذاری از بین می‌رود.
سخن آخر
تمامی مراحل نظارت بر تاسیس و فعالیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری را مورد بررسی قرار دهیم. می‌توان گفت که صندوقها بستری امن برای سرمایه‌گذاری هستند و ریسک کلاهبرداری و اختلاس در آن‌ها بسیار کم است. در مورد همه صندوقها یک سیستم نظارتی سه لایه اعمال می‌شود. سیستمی که شامل نظارت‌ها و بازرسی‌های سازمان بورس و حسابرسی‌های درون شرکت می‌شود و امکان بررسی گزارش عملکرد و پورتفوی صندوق را نیز در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد.
به نظر می آید صندوق ها سود دهی کمتری نسبت به خرید مستقیم سهام ها دارند اما کم ضرر تر هستندو مطمئن
نظر من در مورد اینکه در صندوق های سرمایه گذاری در مدت معینی حبس می شود اینطور نیست زیرا سرمایه گذار هر وقت که اراده کند می تواند سرمایه اش را نقد کند.و صندوق ها متناسب با ریسکشان بازدهی دارند.
به نظر من صندوق ها سود دهی کمتری نسبت به خرید مستقیم سهام ها خواهند داشت اما کم ضرر تر هستند.
اگرچه آنچه شیوع دارد این حرف است که صندوق سرمایه‌گذاری برای آنهایی که وقت یا دانش کافی در خصوص بازار سرمایه ندارند گزینه خوبی است، اما این را باید در نظر گرفت که تضمینی بابت سود دهی صندوق ها نیست، ضمن اینکه سرمایه وارده برای مدت معینی حبس می شود.
صندوق ها یکی از بهترین روش های سرمایه گذاری برای افرادی است که وقت و یا دانش کافی در بازار سرمایه رو ندارند همچنین با دید بلند مدت بازدهی مناسبی دارند فقط توجه کنید در زمان مناسب خریداری کنید