صندوق‌ سهامی چیست؟

آمارها نشان می‌دهد در ۱۰ سال گذشته بازار بورس و اوراق بهادار با بازدهی ۴۷۰۰ درصدی، پربازده‌ترین بازار مالی کشور بوده است.اگرچه بازار بورس در دو سال گذشته روزهای پرتلاطمی را پشت ‌سر گذاشته اما همچنان می‌تواند گزینه مطمئنی برای سرمایه‌گذاران باشد. ورود به بازار بورس به دو طریق امکان‌پذیر است: روش اول که اصطلاحا روش مستقیم نام دارد، مدیریت سبد سهام توسط فرد سهامدار و روش دوم مشارکت در صندوق های سرمایه گذاری است. در این مقاله قصد داریم بررسی کنیم که صندوق سهامی چیست و ساز و کار آن چگونه است؟

صندوق سرمایه گذاری سهامی چیست؟

صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، به تجمیع سرمایه‌های خرد افراد می‌پردازند و با دارایی کلان تشکیل‌شده، اقدام به سرمایه‌گذاری در بازار‌های مختلف از قبیل بورس می‌کنند. این صندوق‌ها از تیم مدیریت مجربی تشکیل شده‌اند که تصمیم‌گیری در مورد معاملات و چینش ترکیب دارایی‌های صندوق بر عهده آن‌ها است و نیازی به مشارکت سرمایه‌گذاران در انجام معاملات وجود ندارد. صندوق سهامی نیز یکی از انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری است که بر طبق اساسنامه، بیشتر دارایی آن (حداقل ۷۰ درصد)، صرف سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌های بورسی و مابقی آن نیز طبق تشخیص مدیر، به اوراق درآمد ثابت و سپرده‌های بانکی اختصاص داده می‌شود. نوسانات بورس روی این صندوق‌ها تاثیر می‌گذارد. صندوق‌های سهامی، در میان صندوق‌های موجود، بالاترین میزان ریسک و بازدهی مورد انتظار را دارند و مناسب افراد ریسک‌پذیر هستند. همچنین، صندوق‌های سهامی برای سرمایه‌گذاری با افق زمانی بلندمدت مناسب‌ترند.

---

ویدئوی آموزش صندوق سهامی

---

آشنایی با ساز و کار صندوق های سهامی

صندوق های سرمایه گذاری بر اساس نوع و ترکیب دارایی‌هایشان به انواع مختلفی تقسیم بندی می‌شوند که از جمله آن‌ها می‌توان به صندوق سهامی، درآمد ثابت، مختلط، طلا ، جسورانه، پروژه و … اشاره کرد. معمولا در صندوق های سرمایه گذاری، دارایی بین سهام شرکت‌های بورسی و ابزار مالی درآمد ثابت مانند سپرده‌های بانکی، اوراق قرضه و … تقسیم می‌شود. ترکیب دارایی تاثیر بسیاری بر بازده صندوق های سرمایه گذاری دارد.

از طرف دیگر نوع انجام معاملات نیز صندوق ها را به دو نوع صندوق قابل معامله یا ETF  و صندوق صدور و ابطال تقسیم می‌کند. صندوق های ETF نقد شوندگی بالاتری نسبت به صندوق های صدور و ابطال دارند و خرید و فروش آن‌ها مانند خرید و فروش سهام، در سامانه‌های آنلاین کارگزاری‌ها انجام می‌شود. اولین و شاید مهمترین معیار برای انتخاب صندوق سرمایه گذاری، میزان ریسک‌پذیری سهامدار است. در بین صندوق های سرمایه گذاری، مشارکت در صندوق سهامی ریسک‌پذیری بالاتری را می‌طلبد.

در صندوق های سهامی، بیش از ۷۰ درصد دارایی‌ها باید صرف خرید سهام شرکت‌های بورسی شود و مابقی صرف خرید ابزار مالی درآمد ثابت مانند سپرده‌های بانکی، اوراق قرضه و مشارکت و … پس صندوق های سهامی و بازدهی آن‌ها، بستگی به وضعیت بازار دارند. معمولا مدیریت صندوق سعی می‌کند با انتخاب سبد سهام متنوع و تحلیل بازار، بازدهی صندوق را در شرایط مختلف مثبت نگه دارد.

پس می‌توان نتیجه گرفت معیار دوم انتخاب صندوق، حسن سابقه مدیریت صندوق و نهادی است که مجوز صندوق به نام آن ثبت شده است. صندوق ‌های سرمایه گذاری برای توضیح روند مدیریت صندوق و همچنین اعلام گزارش به سهامداران، سایتی مخصوص دارند. مطالعه اساسنامه و امیدنامه صندوق برای سهامداران امری ضروری است.

ریسک صندوق های سرمایه گذاری سهامی چقدر است؟

همانطور که توضیح داده شد، ریسک مشارکت در صندوق سرمایه گذاری سهامی به نسبت دیگر صندوق ها بالاتر است. چون مدیریت صندوق مجبور است بیش از ۷۰ درصد دارایی صندوق را صرف خرید سهام شرکت‌های بورسی کند. به همین خاطر در ابتدا سهامداران باید امیدنامه صندوق را به درستی و دقت مطالعه کنند. در صندوق های سرمایه گذاری سهامی بر عکس صندوق درآمد ثابت، سود ثابتی به سهامدار پرداخت نمی‌شود، بلکه تفاوت قیمت خرید و فروش واحدهای صندوق، بازدهی سهامداران را تعریف می‌کند.

به عبارت دیگر ریسک مشارکت در این نوع صندوق ها مساوی ریسک مشارکت در بازار سرمایه است. البته با این تفاوت که مدیریت دارایی در صندوق های سرمایه گذاری بر عهده افراد حرفه‌ای و باتجربه است.

مزایای صندوق سرمایه گذاری سهامی

مشارکت در صندوق های سرمایه گذاری سهامی می‌تواند مزیت‌های متنوعی برای سهامداران داشته باشد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• مدیریت حرفه‌ای

بزرگترین مزیت مشارکت در صندوق های سرمایه گذاری، استفاده از دانش کارشناسان بورسی در مدیریت دارایی است. این صندوق‌ها با مجوز رسمی سازمان بورس و اوراق بهادار و با مدیریت افراد آشنا به بازار سرمایه راه‌اندازی می‌شوند. با خرید واحدهای صندوق های سرمایه گذاری، می‌توانید مانند یک کارشناس حرفه‌ای بورس، از مزیت‌های بازار بهره‌مند شوید.

• شفافیت و نظارت

صندوق‌ها موظف هستند صورت‌های مالی خود را مرتبا منتشر کنند. شفافیت اطلاعات و نظارت دقیق بر عملکرد صندوق‌ها، دیگر مزیت سرمایه‌گذاری در آن‌ها است.

• تبدیل سرمایه گذاری خرد به کلان

همانطور که توضیح داده شد، صندوق های سرمایه گذاری از تجمیع وجوه سهامداران تشکیل می‌شوند. شما با مشارکت در این نوع صندوق‌ها، می‌توانید با اختصاص سرمایه خرد، از مزیت‌های سرمایه گذاری کلان بهره‌مند شوید. افزایش هرچه بیشتر سرمایه صندوق می‌تواند تاثیرگذاری آن در بازار سرمایه را بیشتر کند و قدرت چانه‌زنی مدیران صندوق را افزایش دهد.

• نقد شوندگی بالا و ضامن نقدشوندگی

صندوق های سرمایه گذاری، مخصوصا اگر ETF باشند، نقد شوندگی بالایی دارند و تفاوتی با سهام دیگر شرکت‌های موجود در بورس ندارند. از سوی دیگر، معمولا در صندوق‌های سرمایه گذاری نهادی حقوقی به نام ضامن نقد شوندگی وجود دارد که تضمین می‌دهد در هر شرایطی سرمایه سهامداران نقد شود.

• صرفه‌جویی در وقت و انرژی

همان طور که گفته شد، با سرمایه‌گذاری در صندوق سهامی، مدیریت دارایی خود را به افراد حرفه‌ای می‌سپارید. این یعنی دیگر لازم نیست دائما در حال رصد بازار باشید و نمودارهای قیمت یا صورت‌های مالی شرکت‌ها را بررسی کنید! نیازی نیست زمانی را صرف یادگیری مفاهیم بورسی کنید و تمامی تحلیل‌ها و تصمیم‌گیری‌ها به عهده مدیران صندوق خواهد بود.

معایب صندوق های سرمایه گذاری

معایب مشارکت در صندوق های سرمایه گذاری به نسبت مزایای آن به نسبت کمتر است که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• تسلط کمتر در مدیریت پورتفوی

با مشارکت در صندوق های سرمایه گذاری، شما اجازه می‌دهید افرادی دیگر برای سرمایه شما تصمیم بگیرند و به همین خاطر نمی‌توانید تسلط کاملی بر مدیریت دارایی خود داشته باشید یا بسته به شرایط و خواسته‌هایتان، استراتژی سرمایه‌گذاری را تغییر دهید. البته همیشه می‌توانید پرتفوی یا سبدی از صندوق‌های مختلف تشکیل دهید و ترکیب این سبد را طبق شرایط و استراتژی خودتان تنظیم کنید.

• هزینه اداره صندوق

هزینه‌های جاری اداره صندوق از بازدهی آن پرداخت می‌شود. مبلغی که اگرچه به نسبت درامد صندوق بالا نیست، می‌تواند در سود افراد مشارکت کننده در صندوق تاثیرگذار باشد.

• حضور نداشتن در مجامع شرکت‌ها

وقتی سرمایه‌گذار سهام شرکتی را می‌خرد، می‌تواند در مجمع عمومی آن شرکت کند، در تصمیم‌گیری‌ها دخیل باشد و از سود تقسیمی بهره‌مند شود. چنین امکانی در مورد صندوق های سرمایه گذاری وجود ندارد و تنها افرادی که صاحب واحدهای ممتاز باشند، می‌توانند در مجمع صندوق شرکت کنند.

سود صندوق سرمایه گذاری سهامی چقدر است؟

همانطور که توضیح داده شد، ریسک مشارکت در صندوق های سرمایه گذاری سهامی بیشتر از سایر صندوق‌ها است. این نکته را باید اضافه کرد که ریسک بالاتر، مساوی است با احتمال بازدهی بیشتر.

صندوق های سهامی سود بالاتری را به نسبت دیگر صندوق ها نصیب سهامداران می‌کنند؛ البته اگر توسط افرادی اداره شوند که دید خوبی نسبت به بازار سرمایه داشته باشند. در این نوع صندوق ها بازدهی بر اساس تفاوت قیمت خرید و فروش واحدهای صندوق محاسبه می‌شود. البته صندوق زمرد آگاه از نوع صندوق سهامی است که پرداخت سود نقدی و البته امکان Reinvest دارد. یعنی سرمایه‌گذاران می‌توانند سود خود را در بازه‌های زمانی سه ماهه نقدا دریافت کنند یا آن را به سرمایه‌گذاری مجدد اختصاص دهند و به تدریج تعداد واحدهای سرمایه‌گذاری خود را بیشتر کنند.

مقایسه صندوق های سهامی؛ کدام صندوق بازدهی بیشتری دارد؟

همان طور که اشاره کردیم، شفافیت اطلاعات یکی از مهمترین مزایای صندوق‌های سرمایه‌گذاری است. گزارش عملکرد صندوق‌ها مرتبا در سایت اختصاصی آن‌ها منتشر می‌شود. وب سایت فیپیران نیز گزارش بازدهی تمامی صندوق‌های بازار سرمایه را منتشر می‌کند و شما می‌توانید از این وب سایت برای مقایسه صندوق های سهامی استفاده کنید.

بهترین صندوق سهامی کدام است؟

برای شناسایی بهترین صندوق سرمایه گذاری لازم است آمار و ارقام عملکرد صندوق‌ها را با هم مقایسه کنیم و طبق آمارها، صندوق مشترک آگاه به عنوان بهترین صندوق سهامی در بازار سرمایه ایران شناخته می‌شود. این صندوق در سال ۱۳۸۷ تاسیس شده و توانسته در مدت فعالیت ۱۳ ساله خود، بیش از ۳۸ هزار درصد سود نصیب سهامداران کند! عددی که در هیچ یک از بازارهای موازی و صندوق های سرمایه گذاری تکرار نشده است. صندوق مشترک آگاه مبتنی بر صدور و ابطال است و آمارهای فعالیت آن را می‌توانید در وب سایت agah-fund.ir مشاهده کنید.

در تصویر زیر، نمودار مقایسه‌ای بازده بورس و صندوق مشترک آگاه را مشاهده می‌کنید. این نمودار عملکرد صندوق را از ابتدای تاسیس تا به امروز نشان می‌دهد.

از دیگر صندوق های سرمایه گذاری سهامی کارگزاری آگاه می‌توان به صندوق قابل معامله هستی بخش آگاه اشاره کرد؛ صندوق ۵ ستاره بازار سرمایه ایران که در طول سال‌های فعالیت خود توانسته است بازدهی مناسبی را برای سهامداران به ارمغان بیاورد. برای مشاهده جزئیات عملکرد این صندوق، به وب سایت hbagahfund.com مراجعه کنید.

نحوه خرید و فروش صندوق سهامی چگونه است؟

صندوق‌های سهامی بر اساس نحوه انجام معاملات خود به دو دسته ETF و صندوق های صدور و ابطال تقسیم می‌شوند.

خرید و فروش واحدهای صندوق های ETF مانند خرید و فروش سهام شرکت‌های بورسی است. فرد سهامدار می‌تواند از طریق ابزار آنلاین خرید و فروش سهام مانند آسان تریدر کارگزاری آگاه واحدهای صندوق های قابل معامله در بورس را خرید و فروش کند و البته برای این کار باید کد بورسی و کد معاملاتی داشته باشد.

برای سرمایه‌گذاری در صندوق‌های مبتنی بر صدور و ابطال باید از طریق سامانه مخصوص هر صندوق اقدام کرد. در مورد بعضی از صندوق‌ها فرایند ثبت نام و احراز هویت به صورت غیر حضوری انجام می‌شود و در مورد بعضی دیگر، یک بار مراجعه حضوری ضرورت دارد.

---

سخن آخر

صندوق های سهامی، اگرچه ریسک بالاتری به نسبت دیگر صندوق های سرمایه گذاری دارند اما به همان میزان می‌توانند سود بیشتری هم نصیب سهامداران کنند. در این مقاله به بررسی جزئیات و ساز و کار این صندوق‌ها پرداختیم و بهترین صندوق سهامی را به شما معرفی کردیم. بر اساس آمار و ارقام، از میان صندوق های سرمایه گذاری سهامی، صندوق مشترک آگاه با بازدهی بیش از ۳۸ هزار درصد در ۱۳ سال گذشته به عنوان بهترین صندوق سهامی بازار بورس و اوراق بهادار ایران شناخته شده است.