آشنایی با انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری بخشی

در سال‌های اخیر صندوق‌ها تبدیل به یکی از کارآمدترین ابزارها برای سرمایه‌‌گذاری در بورس شده‌اند. ساده‌سازی فرایند سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها باعث شده افراد بیشتری بتوانند پول در دسترس خود را به جریان بازار سرمایه وارد کنند. به علاوه افراد با هر هدفی که در بازار فعالیت می‌کنند، می‌توانند یک گزینه مناسب از انواع مختلف صندوق‌ها برای سرمایه‌گذاری بیابند و از مزایای بازارهای موازی چون طلا و دلار بهره‌مند شوند.

در راستای تنوع بخشیدن به گزینه‌های سرمایه‌گذاری در بازار و با رویکرد سرمایه‌گذاری‌های تخصصی‌تر، سازمان بورس و اوراق بهادار در تابستان سال ۱۴۰۱ خبر از فراهم کردن بستر فعالیت صندوق‌های بخشی داد و مجوز تاسیس این صندوق‌ها در آذر ماه ۱۴۰۱ صادر شد. این صندوق‌ها مسیری تخصصی در سرمایه‌گذاری را طی می‌کنند و فرصتی مناسب برای سرمایه‌گذاری متمرکز هستند. در ادامه این مقاله به سازوکار صندوق‌های بخشی و سهم صنایع مختلف از بازار سرمایه آن می‌پردازیم.

صندوق بخشی چیست؟

برای تعریف صندوق‌های بخشی لازم است با رویکردی کلان‌تر به صندوق‌ سرمایه‌گذاری بپردازیم. تمامی صندوق‌های بازار از منظر نوع خرید و فروش واحدها به دو دسته کلی «صدور و ابطالی» و «قابل معامله در بورس» (ETF) تقسیم می‌شوند. استراتژی هر صندوق برای سرمایه‌گذاری متفاوت است و معمولا سبد صندوق‌ها از دارایی‌های مختلفی چون سهام شرکت‌های کوچک و بزرگ، اوراق بهادار، گواهی خرید سکه و طلا و… تشکیل می‌شود. نسبت این دارایی‌ها در اساسنامه صندوق ذکر می‌شود.

صندوق بخشی (sector funds)، صندوقی است که بخش قابل توجهی از دارایی‌های خود را به یک صنعت خاص (مانند خودروسازی، فلزات اساسی، پتروشیمی، بانک و…) اختصاص می‌دهد و قسمت کمتری از آن را در سایر صنایع یا سایر دارایی‌ها نظیر طلا، سرمایه‌گذاری می‌کند. صندوق‌های بخشی معمولا در بورس معامله می‌شوند و از نوع صندوق قابل معامله در بورس (ETF) هستند اما در بورس‌های جهانی می‌توان چندین صندوق بخشی صدور و ابطالی هم مشاهده کرد. نحوه انتخاب سبد دارایی در این نوع صندوق‌ها فرصتی برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند که دارایی خود را به صورت متمرکز در صنعتی خاص سرمایه‌گذاری کنند.

صندوق‌های بخشی را می‌توان از دسته صندوق‌های شاخصی دانست اما این تقسیم‌بندی کاملا دقیق نیست و بین این دو صندوق، تفاوت‌هایی در رابطه با تخصیص سرمایه صندوق‌ها وجود دارد. صندوق‌های شاخصی که در بازار سرمایه فعالیت می‌کنند، شاخص کل، شاخص هم‌وزن یا شاخص تعدادی از شرکت‌های بزرگ را دنبال می‌کنند این در حالی است که صندوق بخشی فقط در یک بخش مشخص از اقتصاد تمرکز می‌کند.

صندوق بخشی مناسب سرمایه‌گذارانی است که به صنایع مشخصی علاقه دارند و می‌خواهند از فرصت‌های رشد آن استفاده کنند. این افراد (تا پیش از تاسیس صندوق‌های بخشی) باید سهام شرکت‌های فعال در این صنایع را خریداری و مدیریت می‌کردند اما فعالیت این صندوق‌ها، کار سرمایه‌گذاری در صنایع را بسیار ساده کرده است.

به این ترتیب وظیفه مدیریت سرمایه افراد، به مدیران متخصص صندوق‌های بخشی واگذار می‌شود و بهینه‌ترین گزینه‌ها از سهام شرکت‌های مختلف به سبد سهام صندوق راه می‌یابد. با توجه به فعالیت مدیران مجرب و آشنایی آن‌ها با صنعت، پیش‌بینی می‌شود سرمایه‌گذاران صندوق‌های بخشی بازدهی بالایی را تجربه کنند. با این حال نمی‌توان گفت که این صندوق‌ها ریسک کمی دارند. صندوق‌های بخشی ریسک و بازدهی بالا را در کنار هم دارند. تمرکز تخصیص دارایی در این صندوق به یک صنعت، با پذیرش ریسک آن می‌تواند فرصتی درخشان برای استفاده از پتانسیل‌های صنعت مذکور باشد. صندوق‌های بخشی به عنوان یک ابزار سرمایه‌گذاری در حوزه‌های گسترده اقتصاد کشور فعالیت می‌کنند. از صنایع خودروسازی، فلزی، معدنی تا مالی و فناوری می‌توانند حضوری متمرکز در بازار سرمایه داشته باشند و به علاقه‌مندان خود سود دهند.

نقش صندوق‌های بخشی در بازارهای جهانی

در حال حاضر صندوق‌های بخشی در بازار بورس جهانی فعالیتی قابل توجه دارند. طبق آخرین آمار تنها در کشور آمریکا تعداد ۷۴۷ صندوق سرمایه‌گذاری بخشی در حال فعالیت هستند. جالب است بدانید ارزش دارایی‌های تحت مدیریت این صندوق‌ها نزدیک به ۷۶۲ میلیارد دلار تخمین زده شده است و تمام صندوق‌های مذکور از نوع ETF هستند.

دارایی صندوق‌های بخشی چگونه تقسیم‌بندی می‌شود؟

به علت فعالیت تخصصی صندوق‌های بخشی در صنایع مختلف، می‌توان آن‌ها را به عنوان یک دارایی تخصصی بررسی کرد. به دلیل نوع سبد سهام صندوق‌های بخشی، نباید انتظار تنوع بالایی از آن در هر صنعت داشت با این حال، سرمایه‌گذارانی که صندوق‌های بخشی را برای تخصیص سرمایه خود انتخاب می‌کنند، در حال استفاده از بیشترین پتانسیل آن صنعت برای رشد هستند. همان‌طور که اشاره کردیم مادامی که سرمایه‌گذاران انتخابی آگاهانه و با پذیرش ریسک داشته باشند، فرصت بهره‌گیری از سود صنایع در این صندوق‌ها برای آن‌ها فراهم است.

هر صندوقی که در بازار سرمایه فعال است، باید در امیدنامه و اساسنامه خود شرح تقسیم دارایی صندوق را ذکر کند. تقسیم دارایی در صندوق‌های بخشی چارچوبی محدودتر نسبت به دیگر صندوق‌های بازار سرمایه دارد. یک صندوق بخشی باید دست کم ۷۰ درصد از دارایی خود را به سهام و حق تقدم سهام صنعت مربوطه اختصاص دهد. سایر دارایی‌های صندوق را می‌توان به سهام و حق تقدم سایر صنایع، سپرده بانکی، اوراق با درآمد ثابت و اخذ موقعیت خرید در قرارداد اختیار معامله سهام اختصاص داد.

حد نصاب ترکیب دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری بخشی

مطالب مرتبط

معرفی صندوق سرمایه گذاری مشترک آگاه معرفی صندوق سرمایه گذاری همای آگاه صندوق بازارگردانی چیست و چگونه کار می‌کند؟