بایدها و نبایدهای بورسی در شرکت‌های واسطه‌گری مالی

همواره در بازار سرمایه، صنعت واسطه مالی صنعتی جذاب برای فعالان این بازار به شمار می‌رود؛ این موضوع تا اندازه‌ای جدی است که کمتر فردی پیدا می‌شود که در سرمایه‌گذاری و سبد سهام خود، سهمی از شرکت‌های واسطه‌گری مالی نداشته باشد. این نهادهای مالی با هدف گسترش دادوستد در بازارها به وجود آمده‌اند و به‌همین‌منظور سرمایه‌ها‌ی سرگردان را از سرمایه‌گذاران جذب کرده و در اختیار سرمایه‌پذیران می‌گذارند. به ‌بیان‌دیگر شرکت‌های واسطه مالی، به‌عنوان یک کانال پولی عمل می‌کنند و وجوه نقد را از واحدهایی که دارای مازاد نقدینگی هستند، دریافت کرده و به واحدهایی که کسری نقدینگی دارند، هدایت می‌نمایند. سرمایه‌گذاران حقیقی نیز می‌توانند در جذب سرمایه و هدایت آن به شرکت‌های سرمایه‌پذیر ایفای نقش کنند؛ درنتیجه شرکت‌های واسطه‌گری مالی همواره در تلاش هستند تا سرمایه‌های خرد و کلان سرمایه‌گذاران را جمع‌آوری کرده و در اختیار سایر شرکت‌ها قرار دهند. سرمایه‌گذاری در شرکت‌های واسطه مالی، مستلزم شناخت عوامل تأثیرگذار بر قیمت سهام این شرکت‌ها است؛ به‌طوری‌که عدم توجه به این عوامل، فعالان بازار سرمایه را با ضررهای هنگفتی همراه می‌سازد. این موضوع بهانه‌ای شد تا «بآشگاه بلاگ» عوامل تأثیرگذار بورسی بر شرکت‌های واسطه‌گری مالی را مورد بررسی قرار دهد. ذکر این نکته نیز حائز اهمیت است که بانک‌ها، صندوق‌های بازنشستگی، شرکت‌های سرمایه‌گذاری، مؤسسات پولی و اعتباری و… نیز به‌عنوان واسطه‌گرهای مالی به‌شمار می‌روند اما در این مطلب تنها به بررسی شرکت‌های سرمایه‌گذاری می‌پردازیم.

آمارها و تحقیقات چه می‌گویند؟

طبق آخرین گزارش سایت اطلاع‌رسانی کدال که اوایل شهریور ماه سال ۱۳۹۶ منتشر شد، شرکت‌های سرمایه‌گذاری مانند نیرو، صنعت نفت، خوارزمی و توسعه آذربایجان دارای بیشترین درصد سهام شناور آزاد نسبت به سایر شرکت‌های سرمایه‌گذاری بودند. طبق این گزارش، سهام شناور آزاد این شرکت‌ها بین ۵۰ تا ۷۰ درصد محاسبه شده است. این در حالی‌ است که سهام شناور ۱۲۰ شرکت بورسی بین ۲۰ تا ۵۰ درصد و سهام شناور ۱۶۳ شرکت نیز بین ۱ تا ۲۰ درصد اندازه‌گیری شده است. طبق این گزارش، سهام شناور آزاد شرکت‌های سرمایه‌گذاری نیرو ۱۹/۵۵، صنعت نفت ۱۵/۵۳، خوارزمی ۴۴/۵۱ و توسعه آذربایجان ۲۰/۵۰ است. سهام شناور از این حیث حائز اهمیت است که ازجمله متغیرهای اثرگذار بر افزایش نقدشوندگی، عمق و کارآیی بازار محسوب شده و هرچه سهام شناور آزاد یک شرکت بورسی بالاتر باشد، آن سهام قابلیت نقدشوندگی بیشتری دارد. از طرفی با افزایش میزان سهام شناور آزاد، امکان دست‌کاری قیمت‌ها کاهش پیدا می‌کند. با توجه به این موضوع و همچنین با توجه به آخرین گزارش‌های کدال، سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری نیرو، صنعت نفت، خوارزمی و توسعه آذربایجان دارای قابلیت نقد شوندگی مناسبی هستند.

کمی بیشتر با شرکت‌های سرمایه‌گذاری آشنا شویم!

طی دهه‌های گذشته شرکت‌های سرمایه‌گذاری نقش بسزایی در بازار سرمایه ایفا کرده‌اند و روزبه‌روز  حضور این شرکت‌ها در بازار سرمایه بیشتر می‌شود. هر یک از این شرکت‌ها با ترکیب سهامداران متفاوتی همراه هستند و بازار هر یک از آنها نیز متفاوت است؛ به همین‌دلیل شناخت درست هر یک از شرکت‌های سرمایه‌گذاری، مستلزم بررسی و مطالعه آنها به‌صورت جداگانه است.

شرکت سرمایه‌گذاری آتیه دماوند از شرکت‌های زیرمجموعه بانک صنعت و معدن به شمار می‌رود که در سال ۱۳۸۴ وارد بازار سرمایه شد. در پرتفوی این شرکت، سهام صنایع شیمیایی ایرانی، لیزینگ صنعت و معدن کارخانه‌های مخابراتی ایرانی و سرمایه‌گذاری صنعت و معدن حضور دارد. شرکت سرمایه‌گذاری آتیه دماوند در بخش‌های غیر بورسی نیز سرمایه‌گذاری مناسبی را انجام داده که به‌عنوان نمونه بخشی از سرمایه خود را به بخش‌های لاستیک، ریسندگی و بافندگی، صنایع پوشاک و… اختصاص داده است.

شرکت سرمایه‌گذاری پردیس از زیرمجموعه‌های تحت مالکیت شرکت سرمایه‌گذاری تدبیر است که تا سال ۱۳۸۴ در زمینهی خرید و واردات ماشین‌آلات مرتبط با تولید محصولات پلاستیکی و مواد شیمیایی، مشغول به کار بود و در همان سال نیز وارد بازار سرمایه شد.

شرکت سرمایه‌گذاری بوعلی که تحت مالکیت سازمان اقتصادی کوثر است در سال ۱۳۸۲ وارد بازار سرمایه شد که درصد زیادی از سرمایه‌گذاری‌های خود را به بخش املاک و مستغلات اختصاص داده است.

شرکت سرمایه‌گذاری خوارزمی ازجمله شرکت‌هایی است که تحت مالکیت سرمایه‌گذاران خصوصی بوده و طی چند سال گذشته به بازار سرمایه واردشده است. بخشی از سهامداران شرکت سرمایه‌گذاری خوارزمی، موسسه همیاری غدیر، تأمین آتیه مسکن، گروه‌های مالی بانک مسکن، تأمین سرمایه سپهر، آرمان اندیشان رستاک، سرمایه‌گذار صنعت و معدن، گسترش اندیشه هگمتان، بیمه البرز و بانک اقتصاد نوین هستند. البته بخش اعظمی از سهام‌داران این شرکت را سرمایه‌گذاران حقیقی تشیکل داده‌اند. این شرکت سرمایه‌گذاری ۵۳ درصد از سرمایه‌های خود را در شرکت‌های بورسی، ۳۹ درصد در املاک و ۸ درصد را در شرکت‌های غیربورسی سرمایه‌گذاری کرده است. از طرفی ۵۵ درصد از سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت شرکت سرمایه‌گذاری خوارزمی در شرکت‌های توسعه برق و انرژی سپهر، آتی نگر سپهر ایرانیان، داده‌پرداز خوارزمی، کارگزاری آینده‌نگر خوارزمی، توسعه معادن صدر جهان، تولید و توسعه ایستگاهی نیرو پارسه، تجارت گستران خوارزمی، توسعه مدیریت سرمایه خوارزمی، توسعه ساختمان خوارزمی، لابراتوار سینا دارو و توسعه فناوری اطلاعات خوارزمی سرمایه‌گذاری شده است.

شرکت سرمایه‌گذاری صنعت و معدن از قدیمی‌ترین شرکت‌های سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه بوده که از سال ۱۳۷۷ وارد بازار سرمایه شده است. در حدود ۶۰ درصد از سهام این شرکت سرمایه‌گذاری در بانک صنعت و معدن سرمایه‌گذاری شده و همچنین نزدیک به ۱۷ درصد از سهام آن در اختیار گروه مالی مهر آیندگان و حدود۱۰ درصد آن نیز دراختیار لیزینگ صنعت و معدن است. از دیگر شرکت‌های سرمایه‌پذیر می‌توان به شرکت سرمایه‌گذاری صنایع شیمیایی ایرانی، شرکت سرمایه‌گذاری ایران و فرانسه که کمتر از دو درصد از سهام شرکت سرمایه‌گذاری صنعت و معدن را دارا هستند، اشاره کرد. این شرکت سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس، خارج بورس و اوراق مشارکت با درآمد ثابت نیز سرمایه‌گذاری می‌کند. به‌طوری‌که ۷۸ درصد از سرمایه این شرکت بورسی در سهام پذیرفته‌شده در بورس، ۱۳ درصد در اوراق با درآمد ثابت و ۹ درصد در شرکت‌های غیر بورسی سرمایه‌گذاری شده است.

معمولاً شرکت سرمایه‌گذاری نیرو درزمینهی اجرای طرح‌های زیر بنایی بخش‌های تولید، انتقال و توزیع نیرو و آب، آب و فاضلاب شهری، انرژی و ساخت و تولید تجهیزات صنعت آن و خدمات بیمه‌ای مشغول به کار است. بخشی از سهامداران این شرکت بورسی، شرکت سرمایه‌گذاری توسعه ملی، صادرات نیروی خلیج‌فارس، مهندسی مشاور مهاب قدس و… است. همچنین بخش عمده‌ای از سرمایه‌‌ی این شرکت در بخش غیر بورسی سرمایه‌گذاری شده است.

شرکت سرمایه‌گذاری ملی از دیگر شرکت‌های قدیمی و معتبر سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه است که بانک تجارت، بانک مرکزی، گروه مدیریت سرمایه‌گذاری امید، بانک ملی ایرانی، بیمه ملت و سرمایه‌گذاری سپه ازجمله سهامداران این شرکت بورسی هستند. این شرکت سرمایه‌گذاری در بخش‌های خودرو و ساخت قطعات، مواد و محصولات شیمیایی، فلزات اساسی، واسطه‌گری‌های مالی، محصولات کانی غیرفلزی و فرآورده‌های غذایی سرمایه‌گذاری کرده است. به‌عنوان نمونه شرکت سرمایه‌گذاری ملی در ایران‌خودرو، سرمایه‌گذاری البرز، توسعه صنایع بهشهر، سرمایه‌گذاری غدیر، بانک تجارت، بانک ملت، لابراتوارهای سینا دارو، نفت پارس، سایپا، دارو پخش، صنایع مس ایران، مپنا و… سرمایه‌گذاری کرده است.

عوامل تأثیرگذار بر شرکت‌های سرمایه‌گذاری

با توجه به اینکه فعالیت شرکت‌های سرمایه‌گذاری به صنایع مختلف وابسته است و هرکدام براساس استراتژی‌های مدیریتی خود، میزان سرمایه‌گذاری در هر صنعت را مشخص می‌کنند، شناخت عوامل تأثیرگذار بر هر یک از این شرکت‌ها متفاوت خواهد بود و نمی‌توان مانند سایر صنایع، عوامل تأثیرگذار کلی  برای آنها درنظر گرفت. اما بااین‌حال شاخص‌های کلانی وجود دارد که بر فعالیت‌های این شرکت‌ها  بسیار اثرگذار بوده و میزان سودآوری آن‌ها را تحت‌الشعاع قرار خواهد داد.

می‌توان ادعا کردکه تحریم‌ها هزینه‌های گزافی را بر دوش برخی شرکت‌های سرمایه‌گذاری گذاشتند؛ چون این شرکت‌ها دائماً به دنبال جذب سرمایه‌گذاران خارجی هستند و باوجود تحریم‌های یک‌طرفه بر فعالیت‌های اقتصادی کشور، میزان سرمایه‌گذاران خارجی که تمایل به حضور و سرمایه‌گذاری در این شرکت‌ها را دارند به حداقل رسید. اما با برداشته شدن تحریم‌ها و حضور برخی از صاحبان سرمایه خارجی در بازار ایران، امکان سرمایه‌گذاری در این شرکت‌ها افزایش یافت. بااین‌حال یکی از مشکلاتی که شرکت‌های سرمایه‌گذاری با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند، عدم‌تأیید هیچ‌یک از بانک‌های ایرانی در بازارهای جهانی است. زیرا این عدم تأیید باعث شده مسیر دریافت وام‌های کم بهره برای این شرکت‌ها بسته شود. پیش‌بینی برخی از کارشناسان بازار سرمایه‌ بر این است که درصورتی‌که بانک‌های ایرانی مورد تأیید بانک‌های جهانی قرار بگیرند و شرکت‌های سرمایه‌گذاری را تضمین کنند، قطعاً بخشی از بودجه‌ موردنیاز شرکت‌ها را می‌توان از طریق دریافت وام‌های کلان با بهره کم از بانک‌های جهانی تأمین کرد. در صورت تحقق این موضوع، قطعاً میزان سودآوری این شرکت‌ها تحت‌الشعاع قرار خواهدگرفت و به همین نسبت سهامداران منتفع خواهند شد.

وضعیت بانک‌های کشور نیز می‌تواند بر میزان سودآوری شرکت‌های سرمایه‌گذاری تأثیر بگذارد؛ چون این واقعیت وجود دارد که برخی از شرکت‌ها برای سرمایه‌گذاری در بخش‌های جدید، نیازمند تأمین مالی مناسب هستند اما هزینه تأمین مالی از طریق بانک‌های داخلی بسیار سنگین است. در صورتی‌که بانک‌های کشور به تعامل مناسبی با شرکت‌های سرمایه‌گذاری برسند، قطعاً تغییرات مثبتی در وضعیت کلی این شرکت‌ها رخ خواهد داد.

درصورتی‌که شرکت‌های سرمایه‌گذاری بتوانند به درستی و با هزینه کم بودجه موردنیاز خود را تأمین کنند اما در بازارهای مناسبی اقدام به سرمایه‌گذاری نکنند، قطعاً سودآوری مناسبی نخواهند داشت. ولی درصورت کشف و فعالیت در بازارهای جذاب و سودآور، قطعاً با وضعیت بهتری همراه خواهند شد. درنتیجه فعالان بازار سرمایه می‌توانند با بررسی‌ اجمالی و با استفاده از تحلیل‌های تکنیکال و بنیادی اقدام به سرمایه‌گذاری میان‌مدت و بلندمدت در سهام این شرکت‌ها نمایند.

با توجه به اینکه شرکت‌های سرمایه‌گذاری در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بازار سرمایه، سرمایه‌گذاری می‌کنند؛ سودآوری این شرکت‌ها می‌تواند وضعیت مالی آن‌ها را تحت‌الشعاع قرار دهد. درنتیجه اگر شاخص کل بازار سرمایه مثبت باشد و شرکت‌هایی که در آن‌ها سرمایه‌گذاری شده وضعیت مثبتی داشته باشند، قطعاً وضعیت مالی این شرکت‌ها رو به بهبود خواهد بود.

یکی از خطاهای استراتژیکی که برخی از شرکت‌های سرمایه‌گذاری همچون بانک‌ها انجام داده‌اند، سرمایه‌گذاری در بازار مسکن است که با توجه به رکود این بازار، سرمایه‌گذاری این شرکت‌ها نیز با عدم بازدهی مواجه شده و این موضوع مشکلات جدی را به همراه آورده است. به نظر می‌رسد با رونق دوباره در بازار مسکن، وضعیت برخی از شرکت‌های سرمایه‌گذاری نیز بهبود پیدا خواهد کرد.

جمع‌بندی

شناخت عوامل مؤثر بر وضعیت شرکت‌های بورسی و داشتن تحلیل درست از بازار سرمایه، مقدمات شروع هر سرمایه‌گذاری است؛ فعالان بازار سرمایه درصورتی‌که در این زمینه، جمع‌بندی درستی داشته باشند، قطعاً ریسک سرمایه‌گذاری خود را به حداقل رسانده‌ و با خیالی آسوده به سودی سرشار دست پیدا خواهند کرد. شاید برخی از فعالان بازار توجه چندانی به سرمایه‌گذاری در این شرکت‌ها نداشته باشند اما در حقیقت این شرکت‌ها در وضعیت بد بازار  نیز می‌توانند با سودآوری مناسبی همراه باشند. پس قبل از سرمایه‌گذاری در این شرکت‌ها، باید عوامل تأثیرگذار بر آنها را شناسایی کرده و آن‌ها را مورد تحلیل و بررسی قرار داد و سپس با استفاده از تحلیل تکنیکال و بنیادی به جمع‌بندی مناسبی از خرید یا فروش سهام این شرکت‌ها دست پیدا کرد.

مطالب مرتبط

باید ها و نبایدهای بورسی در صنعت پتروشیمی عوامل تاثیرگذار بر صنایع مختلف بورسی عوامل بنیادی مشترک تاثیرگذار بر صنایع کشور