سود روزشمار چیست؟ تفاوت سود روزشمار و ماهشمار
- ۷ بهمن ۱۴۰۲
- ۱۴ فروردین ۱۴۰۰
- ۴۰ نظر
- ۵۴۵۴ مشاهده
تا اواخر سال ۱۳۹۷، سود سپردههای بانکی معمولا به دو روش سود روزشمار و سود ماهشمار محاسبه میشد اما بررسیهای صورت گرفته مشخص کرد، پرداخت سود روزشمار تاثیر مثبتی بر بازار ندارد و باعث رشد تورم است.
به همین دلیل دولت ایران در دی ماه ۱۳۹۷، پرداخت سود روز شمار را ممنوع اعلام کرد. بنابراین بانکها، روش پرداخت سود خود را به ماه شمار (بلندمدت) تغییر دادند. در حال حاضر تنها بعضی از بانکهای خصوصی (تحت شرایط خاص) سود روزشمار پرداخت میکنند اما این روش، مورد تایید بانک مرکزی ایران نیست. با ما در ادامه این مطلب همراه باشید تا به موضوعاتی مانند چگونگی محاسبه سود روزشمار، ماهشمار و جزئیات آنها بپردازیم.
ویدئو آشنایی با سود روزشمار و محاسبه آن
سود روزشمار چیست؟
همان طور که اشاره کردیم، پرداخت سودهای بانکی به دو روش روزشمار و ماهشمار انجام میشود. سودهای روزشمار، حداقل مانده حساب یک روز را مبنایی برای محاسبه سود در پایان ماه در نظر میگیرند. به عبارت بهتر، در این روش سود سپرده با توجه به آخرین موجودی حساب در پایان هر روز محاسبه میشود.
سود ماه شمار چیست؟
بنابر قوانین جدیدی که در سال ۱۳۹۷ وضع شدند، پرداخت سود تمام بانکهای خصوصی و دولتی از روزشمار به ماهشمار تغییر کرد. طبق این قانون، پرداخت سود به سپردههای کمتر از یکماه ممنوع است. فرمول پرداخت سود ماهشمار تقریبا مشابه فرمول سود روزشمار (با کمی تغییر جزئی) است.
تفاوت سود روز شمار و ماه شمار چیست؟
بزرگترین و مهمترین تفاوت سود روزشمار و ماهشمار در روش پرداخت سود آنها است. همان طور که اشاره کردیم در طرحهای روزشمار، سود بانکی در انتهای هر روز و بر اساس حداقل موجودی حساب بانکی، محاسبه میشود اما در طرحهای ماهشمار، سود بانکی به حداقل میزان سپرده در طول یک ماه گذشته تعلق میگیرد.
روش محاسبه سود روز شمار و ماه شمار
برای محاسبه سود روزشمار در ابتدا باید سه پارامتر مبلغ سپردهگذاری، تعداد روز و نرخ سود در یکدیگر ضرب شوند. در این فرمول، تعداد روز میتواند کمتر از یک ماه باشد. همچنین مبلغ سپردهگذاری برای هر روز، حداقل موجودی همان روز در نظر گرفته میشود. این در حالی است که برای محاسبه سود ماهشمار از تعداد روزهای موجود در ماه استفاده میشود. به عبارت بهتر، ۶ ماه اول سال با ۳۱ روز، ۵ ماه بعدی با ۳۰ روز و اسفندماه با ۲۹ روز محاسبه میشود.
در محاسبه سود ماهشمار، مدت زمانهای کمتر از یک ماه شامل دریافت سود نمیشود. همچنین برای محاسبه مبلغ سپردهگذاری، از میانگین حداقل مانده حساب در روزهای یک ماه استفاده میشود.
فرمول محاسبه سود روزشمار
فرمول سود بانکی روزشمار توسط بانک مرکزی مشخص میشود و بانکهای مختلف، امکان شخصیسازی آن را ندارند. ساختار کلی این فرمول به شرح زیر است:
۳۶۵۰۰ / (نرخ * تعداد روز * مبلغ سپردهگذاری) = سود سپردهگذاری کوتاهمدت روزشمار
تمام بانکهای کشور (خصوصی و دولتی) موظف به پیروی از این قانون و انجام محاسبات طبق فرمول مذکور هستند و تنها پارامتر «نرخ»، توسط بانک مربوطه تعیین میشود. این پارامتر در یک بانک میتواند برای حسابهای مختلف، متفاوت باشد.
به عنوان مثال، محاسبه سود برای مبلغ سپردهگذاری ۵۰۰.۰۰۰ تومان در ۲۰ روز و با نرخ ۱۵ درصد به روش زیر انجام میشود:
تومان ۴۱۰۹ = ۳۶۵۰۰ / (۱۵ * ۲۰ * ۵۰۰.۰۰۰) = سود روزشمار
دقت کنید نحوه محاسبه سود بانکی روز شمار در یک روز با حداقل مبلغ سپردهگذاری همان روز محاسبه میشود. در نظر بگیرید مبلغ سپردهگذاری شما در ابتدای روز ۱.۰۰۰.۰۰۰ تومان است و در اواسط روز ۷۰۰.۰۰۰ تومان آن را برداشت میکنید، سود آن روز با مبلغ باقیمانده یعنی ۳۰۰.۰۰۰ تومان محاسبه میشود، همچنین برعکس این حالت نیز صدق میکند.
فرمول محاسبه سود ماه شمار
فرمول محاسبه سود ماهشمار به شکل زیر است:
۳۶۵۰۰ / (نرخ * تعداد روزهای ماه * کمترین مانده حساب طی ماه) = سود سپردهگذاری ماهشمار
طبق فرمول بالا تنها زمانی سود به سپردهگذار پرداخت میشود که سرمایه شخص، حداقل یک ماه کامل در اختیار بانک قرار بگیرد.
چرا پرداخت سود روزشمار ممنوع است؟
در حالت عادی، سود سپردههای بانکی در بازههای زمانی متفاوت مانند روز، ماه و سال شمار پرداخت میشد. این مورد در نظر مردم، یکی از مزایای بانک به شمار میرفت اما تاثیر پرداختهای سود بانکی در اقتصاد و تغییرات سیاستهای کلان کشور باعث شد تصمیماتی جدید در این حوزه گرفته شود. در ادامه روند این تغییرات را بررسی خواهیم کرد.
حرکت به سمت خصوصیسازی، ابعاد مختلف کشور از جمله صنعت بانکداری را تحت تاثیر خود قرار داد. دولت ایران برای پیادهسازی طرح خصوصیسازی، طرحهای بسیاری را تایید و اجرا کرد که یکی از آنها، تاسیس بانکهای خصوصی بود.
تا پیش از دهه ۸۰، مردم ایران بانکها را جزیی از نهادهای دولتی میدانستند به همین دلیل، نمیتوانستند به راحتی به بانکهای خصوصی اعتماد کنند. بنابراین این بانکها مجبور بودند از طرحهای جدید استفاده کنند تا مردم به سپردهگذاری در این بانکها علاقهمند شوند. پرداخت سودهای روزشمار، یکی از طرحهای بانکهای خصوصی بود. به مرور زمان، مردم سرمایه خود را از بانکهای دولتی خارج و در بانکهای خصوصی سپردهگذاری کردند. در نتیجه بانکهای دولتی هم مجبور شدند برای حفظ مشتریان خود، طرحهای با سود روزشمار را به آنها ارائه کنند.
لازم به ذکر است افزایش طرحهای دارای سود روزشمار در بانکها منجر به سوءاستفاده برخی از افراد و در نتیجه برهم خوردن تعادل بازار، نوسان بالای قیمت ارز و سکه و تحمیل هزینههای بالا به بانکها شد.
عواقب پرداخت سود روزشمار
فرصت طلبی برخی از سپردهگذاران، یکی از معایب پرداخت سود روزشمار محسوب میشود. برخی از سپردهگذاران که سرمایههای هنگفتی را در بانکها سپردهگذاری کرده بودند در ابتدای روز، سرمایه خود را از بانک خارج میکردند. سپس با این سرمایه از معاملات لحظهای کالاهایی مانند: سکه، ارز، طلا و… سود زیادی به دست میآوردند. این افراد در پایان روز و پس از کسب سود از معاملات روزانه، سرمایه خود را به حسابهای بانکی خود باز میگرداندند و سود روزشمار بانکی را هم دریافت میکردند. در این شرایط، بانک بدون استفاده از منابع مالی افراد، مجبور بود به آنها سود پرداخت کند.
متاسفانه به مرور زمان این روش بین مردم رواج پیدا کرد. در نتیجه تعداد تراکنشهای بانکی به سرعت بالا رفت. این اتفاق به این معنی بود که بانکها باید در کنار پرداخت سود به سپردهگذاران (بدون استفاده از منابع مالی آنها)، هزینه تراکنشهای متعدد مردم را نیز پرداخت کنند.
افزایش حجم نقدینگی، افزایش غیرقابل باور حجم معاملات طلا و سکه در ساعات مشخصی از روز، نوسان شدید در بازار ارز و سکه و برهم خوردن تعادل بازار تنها برخی از نتایجی بودند که در اثر خروج سرمایه مردم از بانکها ایجاد شدند. رخ دادن این وقایع باعث شد تا دولت پس از ۱۰ سال (دی ماه ۱۳۹۷) ارائه سود روزشمار بانکی را ممنوع اعلام کند.
ممنوع شدن سود روزشمار تا حدی از سفته بازی و ایجاد قیمتهای کاذب توسط دلالان در بازار جلوگیری کرد اما در عین حال باعث شد بخش زیادی از مردم، سرمایه خود را از بانکها خارج و در سایر بازارها سرمایهگذاری کنند. توجه به این نکته ضروری است که سپردهگذاری در بانک تنها یکی از روشهای سرمایهگذاری کمریسک است.
مزایا و معایب سود روزشمار
در ادامه برخی از معایب و مزایای ارائه سود روزشمار برای سرمایهگذاران، بانکها و بازار را معرفی میکنیم.
مزایای سود روزشمار:
- پرداخت سود روزشمار باعث علاقهمند شدن مردم به سپردهگذاری در بانک و افزایش منابع بانکی میشود.
- پرداخت سود روزشمار یکی از روشهای مناسب برای جذب سرمایه توسط بانکهایی است که با کمبود بودجه مواجه هستند.
- سپردههایی که سود روزشمار دارند برای آن دسته از افراد که امکان سپردهگذاری طولانی مدت را ندارند، مناسب است.
- سپردههای روزشمار بانکی، ریسک پایینی دارند و به همین دلیل برای افرادی که به امنیت سرمایه خود اهمیت زیادی میدهند (ریسکپذیری پایینی دارند)، مناسب هستند.
معایب سود روزشمار:
- بانکیهایی که سود روزشمار دارند باید در هر شرایطی، حتی زمانی که امکان تامین منابع برای آنها وجود ندارد، سود سپردهگذاران را پرداخت کنند.
- افزایش تعداد تراکنشها در اثر واریز و برداشتهای مکرر مردم طی یک روز کاری، هزینه سنگینی را به بانکها تحمیل میکند.
- گاهی اوقات بانکها، نرخ سود بالایی را برای برخی از طرحهای خود مشخص میکنند در حالی که توان پرداخت این سود را در بلندمدت ندارند.
- به طور معمول وجه غالب سپردهگذاریها در طول روز در اختیار بانک نیست، به همین علت برنامهریزی طولانی مدت و ارائه طرحهای جدید با توجه به سرمایه موجود، برای بانک امکانپذیر نیست.
- افزایش نقدینگی و تعداد معاملات در بازارهای مختلف، با ایجاد نوسانات شدید در سپردههای بانکی و بازار همراه خواهد بود که باعث برهم خوردن تعادل در سیستم بانکی و بازار میشود.
- این روش میتواند باعث افزایش کسب درآمد از راه سفتهبازی، ایجاد قیمتهای کاذب و اختلال در بازار شود.
- پرداخت سود روزشمار میتواند نرخ تورم را به راحتی در کشور افزایش دهد.
صندوق درآمد ثابت بخریم یا در بانک سپردهگذاری کنیم؟
با این که معایب پرداخت سود روزشمار بانکی بر اقتصاد کشورها اثرات منفی میگذارد، اما معمولا سرمایهگذاران از دریافت سود به دارایی پایان روز خود استقبال میکنند. سرمایهگذاری در صندوقهای درآمد ثابت به شما کمک میکند ضمن بهرهمند شدن از مزایای سود روزشمار، کمترین آسیب را به توازن بازار وارد کنید. تفاوت رویکرد صندوقهای سرمایهگذاری و بانکها در این مسئله، آن است که صندوقها میزان سود را به ارزش واحدهای سرمایهگذاریشده اضافه میکنند.
علاوهبر این، سود پرداختشده در صندوقهای درآمد ثابت معمولا بیشتر از سود سپردههای بانکی است. از پربازدهترین صندوقهای درآمد ثابت بازار سرمایه میتوانیم به صندوق همای آگاه اشاره کنیم. سرمایهگذاری در این صندوق مناسب افرادی است که امنیت سرمایه برایشان اولویت بالایی دارد. همای در مدت زمان کوتاه فعالیت خود با استقبال سرمایهگذاران مواجه شد و تاکنون دو بار سقف واحدهایش را افزایش داده است. این صندوق ریسک سرمایهگذاری را حذف کرده است و ماهانه سودی مطمئن و بیش از سپردهگذاری در بانک به سرمایهگذاران خود پرداخت میکند. لازم به ذکر است حداقل ۹۰ درصد از دارایی صندوق همای به خرید اوراق بهادار با درآمد ثابت اختصاص یافته است.
سخن آخر
ارائه سود روزشمار توسط بانکها شاید در ابتدا برای اقشار با درآمد پایین جامعه مفید به نظر برسد اما در نهایت باعث ایجاد تورم میشود. این تورم در اثر سوء استفاده سودجویان و دلالان از این سیستم به وجود میآید. مضرات پرداخت سود روزشمار مشمول سرمایهگذاران هم میشود. سود روزشمار سرمایههای هنگفت، رقم قابل توجهی خواهد بود اما نوسانات بازار که در اثر این سیستم بانکی ایجاد میشود، آسیبهای جدیتری به سرمایهگذاران وارد خواهد کرد. در نهایت آسیبهایی که در پی ایجاد قیمتهای کاذب در بازار به سرمایه افراد وارد میشود، بیشتر از سود روزشماری است که از بانکها دریافت میکنند.
برای آشنایی بیشتر با سیستمهای بانکی، مطالعه مقاله «انواع بانکداری در جهان و ایران» را توصیه میکنیم.
سوالات متداول سود روز شمار
سود روز شمار چیست و چگونه محاسبه میشود؟
سود روزشمار نوعی سیستم پرداخت سود بانکی است. در این روش، محاسبه سود سپرده با توجه به آخرین موجودی حساب در پایان هر روز انجام میشود.
صندوق درآمد ثابت بخریم یا در بانک سرمایهگذاری کنیم؟
برای انتخاب بین سرمایهگذاری در بانک یا صندوقهای درآمد ثابت باید به اهداف خود از سرمایهگذاری توجه کنید. اگر به دنبال دریافت سود روزشمار هستید، آن دسته از صندوقهای درآمد ثابت که سود روزشمار دارند برای شما مناسب هستند.
با سلام
افراد سودجو هرگز اجازه منتفع شدن افراد ضعیف جامعه را نمیدهند.
سود روز شمار یعنی حداقل مانده موجودی در روز که در طول یک ماه پرداخت میشود نامیده میشود
ممنونم از مطالب خوبتون
عالی بود ممنون
عالی بود