یکی از جذابیت‌های بازار آپشن، وجود اهرم مالی در این بازار است. در واقع معامله‌گران با استفاده از اهرم مالی می‌توانند با سرمایه‌ای اندک، سود قابل توجه کسب کنند. در این مطلب به تشریح اهرم مالی در بازار آپشن و نحوه محاسبه آن می‌پردازیم.
اهرم مالی در آپشن ها
در بازار مشتقه معامله‌گران می‌توانند بدون اخذ وام و یا اعتبار و به واسطه وجود اهرم در این بازار، چندین برابر سرمایه خود سرمایه‌گذاری کنند. در واقع اگر معامله‌گر، مقدار مشخصی سرمایه برای سرمایه‌گذاری در اختیار داشته باشد، از طریق خرید آپشن‌ها می‌تواند سود بسیار بالاتری نسبت به خرید در بازار نقدی کسب کند. این امر به دلیل این است که قیمت قراردادهای آپشن معمولا بسیار کمتر از قیمت دارایی پایه آن است. در واقع بدون داشتن سرمایه اولیه نسبتا زیاد می‌توان با استفاده از اهرم در بازار آپشن، سودهای قابل توجه کسب کرد.
مثال:
فرض کنید آقای احمدی ۱۰ میلیون تومان پول نقد دارد. قیمت هر سکه طلا نیز در بازار ۱۰ میلیون تومان است. اگر پیش‌بینی آقای احمدی رشد قیمت سکه طلا برای آینده باشد، وی می‌تواند با ۱۰ میلیون خود، یک سکه طلا بخرد. چنان چه قیمت سکه با رشد همراه شود، آقای احمدی از این افزایش قیمت سود کسب می‌کند اما او می‌تواند به جای خرید یک سکه طلا در بازار نقدی، اقدام به خرید آپشن سکه طلا (کال آپشن) کند و از رشد قیمت آپشن و سپس فروش آن، سود به دست آورد. با توجه به این که برای خرید کال آپشن سکه طلا تنها به میزان پرمیوم وجه لازم است، لذا آقای احمدی می‌تواند به جای خرید یک سکه در بازار نقد، در بازار آپشن بسته به میزان پرمیوم، چند سکه خریداری کند.
با افزایش قیمت سکه در بازار نقدی، قیمت پرمیوم سکه طلا نیز متناسب با رشد قیمت سکه طلا افزایش می‌یابد. همان طور که در مثال زیر ملاحظه می‌شود، اگر قیمت سکه نقدی و قیمت کال آپشن سکه با ۱۰۰ هزار تومان رشد مواجه شود، میزان بازده سکه طلا ۱ درصد و میزان بازده کال آپشن برابر با ۱۰ درصد می‌شود، چرا که میزان سرمایه اولیه در کال آپشن کمتر بوده است.
علاوه بر بازده بیشتر کال آپشن‌ها در اثر افزایش قیمت، در کال آپشن با ۱۰ میلیون تومان می‌توان ۱۰ قرارداد خریداری کرد و به این صورت بازده ۱۰ درصدی حاصل از افزایش قیمت، ۱۰ برابر می‌شود. در واقع با یک سرمایه مشخص در بازار نقدی می‌توان تنها ۱ درصد بازدهی گرفت در حالی که در بازار آپشن با همان میزان سرمایه می‌توان ۱۰۰ درصد بازده گرفت.
این بازده قابل توجه در بازار آپشن نسبت به بازار نقدی ناشی از اهرم مالی است. در واقع با استفاده از اهرم مالی با یک سرمایه اندک می‌توان سود قابل توجهی کسب کرد. ناگفته نماند چنانچه تحلیل معامله‌گران در خصوص روند قیمت اشتباه باشد، زیان معاملات آپشن نسبت به معاملات نقدی نیز به همین نسبت افزایش می‌یابد.
آیا تغییر قیمت آپشن ها دقیقا برابر با تغییر قیمت سکه در بازار نقدی است؟
تغییر قیمت کال آپشن نسبت به تغییر قیمت سکه نقدی به پارامتری تحت عنوان «ضریب دلتا» در قراردادهای آپشن بستگی دارد. دلتا میزان تغییر در قیمت کال آپشن به ازای هر یک تومان تغییر در قیمت سکه نقدی (دارائی پایه) است. دلتای کال آپشن‌ها می‌تواند مقادیر ۰ تا ۱ را داشته باشد. این ضریب توسط فرمول، برای هر قرارداد آپشن به دست می‌آید.
در مثال فوق دلتا برابر با ۱ فرض شده است. وقتی دلتا برابر با ۱ باشد، رشد (افت) قیمت سکه نقدی عینا در رشد (افت) قیمت کال آپشن منعکس می‌شود اما اگر دلتا به طور مثال ۰.۶ (کمتر از یک) باشد، به ازای هر ۱۰ تومان تغییر در قیمت سکه طلا (دارایی پایه) قیمت آپشن ۶ تومان تغییر می‌کند.
نحوه محاسبه اهرم مالی در بازار آپشن
برخی از فعالان بازار سرمایه برای محاسبه اهرم مالی آپشن، از تقسیم قیمت سکه نقدی (دارایی پایه) بر قیمت آپشن استفاده می‌کنند. با توجه به توضیحات ضریب دلتا در بالا، فرمول دقیق اهرم مالی به شرح زیر است:
اهرم مالی سکه طلا= (قیمت سکه نقدی * ضریب دلتا)/ قیمت آپشن
در واقع برای محاسبه اهرم هر قرارداد آپشن، باید قیمت سکه طلا (دارائی پایه) در بازار نقدی را در ضریب دلتا ضرب و حاصل را بر قیمت آپشن (پرمیوم) تقسیم کرد. با استفاده از اهرم به دست آمده، مشخص می‌شود به ازای هر یک درصد تغییر در قیمت دارایی پایه، میزان سود و زیان آپشن چند درصد تغییر خواهد کرد. به طور مثال اهرم ۲۰ نشان‌دهنده آن است که اگر قیمت سکه نقدی ۱ درصد تغییر کند، میزان سود (زیان) قرارداد آپشن، ۲۰ درصد تغییر می‌کند.
نحوه محاسبه دلتا
محاسبه ضریب دلتا در آپشن‌ها توسط فرمول پیچیده‌ای صورت می‌گیرد. با این حال لازم نیست معامله‌گران خود اقدام به محاسبه دلتا کنند. برای محاسبه دلتا کافی است از ماشین حساب‌هایی که برای این منظور طراحی شده‌اند، استفاده کنند.
در حال حاضر در سایت tsetmc.ir ماشین حساب محاسبه ضریب دلتا (و سایر ضرایب یونانی) وجود دارد که معامله‌گران می‌توانند با وارد کردن مشخصات آپشن مورد نظر، دلتای آن را محاسبه کنند.
با توجه به فرمول اهرم مالی، هرچه دلتای قرارداد بالاتر باشد، اهرم مالی قرارداد بیشتر خواهد بود و بالعکس. از سوی دیگر، هر چه قرارداد آپشن در سود باشد (in the money) اهرم قرارداد آپشن کمتر و هر چه قرارداد آپشن در زیان باشد (out the money) اهرم بالاتری خواهد داشت. در واقع قیمت قراردادهای آپشن (پرمیوم) در سود، بالاتر از قیمت قراردادهای آپشن در زیان است. به همین دلیل قراردادهای در زیان، اهرم مالی بالاتری دارند (مخرج کسر اهرم مالی کوچکتر خواهد بود).
سخن آخر
وجود اهرم مالی برای چند برابر کردن سود بالقوه، یک مزیت بزرگ است که در بازار آپشن وجود دارد. با این حال، معامله‌گران باید به این نکته توجه داشته باشند: همان طور که سود با وجود اهرم چندین برابر می‌شود، در صورت تحلیل اشتباه و معاملات نادرست، زیان نیز در بازار آپشن نسبت به بازار نقدی چندین برابر خواهد شد. در نتیجه قبل از اقدام به معامله در این بازار، باید با سازوکار و مفاهیم اساسی آپشن‌ها به خوبی آشنا شوند تا ریسک معاملات برای آن‌ها قابل کنترل باشد. شما می‌توانید با مراجعه به لینک‌های زیر و ثبت‌نام در دوره‌ها با این ساز و کار و مفاهیم بازار آپشن آشنا شوید:
خیلی خوب بود
عالی بود
بسیار عالی
مطلب ی ذره سنگین بود
با سلام
بسیار جالب بود