اهرم در بازارهای مالی چیست؟

بزرگترین هدف افراد از معامله در بازارهای مالی، کسب سود بیشتر است. حجم منابع تاثیر زیادی در میزان سود دریافتی سرمایه‌گذاران دارد. به عبارت بهتر افرادی که منابع مالی بیشتری دارند، سود بیشتری کسب می‌کنند. راه‌های زیادی برای افزایش منابع مالی در بازار سرمایه وجود دارد و اهرم مالی، یکی از موثرترین این راه‌ها است. به همین دلیل به سرمایه‌گذاران پیشنهاد می‌کنیم با مفهوم اهرم مالی و شرایط استفاده از آن آشنایی داشته باشند. در ادامه این مطلب به پرسش اهرم مالی چیست، پاسخ می‌دهیم و نحوه استفاده از اهرم در بازارهای مالی را برای شما شرح می‌دهیم.

اهرم مالی چیست؟

اهرم مالی (Financial Leverage) راه‌حلی برای تامین منابع مالی است. به عبارت بهتر اهرم مالی، نوعی ابزار مالی است که با هدف افزایش بازدهی سرمایه‌گذاری به کار می‌رود. زمانی که یک فرد (حقیقی یا حقوقی) تلاش می‌کند تا با قرض گرفتن، دارایی خود را افزایش دهد از روش اهرم استفاده کرده است. در این روش سرمایه فرد یا شرکت بدون اضافه شدن سرمایه‌گذاران جدید، افزایش پیدا می‌کند.

به عنوان مثال، افرادی که برای خرید خودرو، خانه و… وام می‌گیرند یا از دیگران قرض می‌کنند، از اهرم مالی کمک می‌گیرند. این افراد از این روش، سرمایه خود را افزایش می‌دهند تا بتوانند در معامله مورد نظرشان شرکت کنند و به سود برسند. پیدا کردن زمان مناسب ورود به بازار یکی از مولفه‌های اصلی کسب سود در بازارهای مالی مانند بورس است. شمار زیادی از فعالان بازار هستند که با این زمان آشنایی دارند و معاملات پرسود بازار را به خوبی شناسایی می‌کنند اما گاهی اوقات منابع مالی کافی برای شرکت در این معاملات را ندارند. اهرم مالی به این دسته از افراد کمک می‌کند تا بتوانند بیشترین بهره را از این معاملات کسب کنند.

اهرم در بورس چیست؟

همانطور که اشاره کردیم معامله‌گران بازار بورس می‌توانند از اهرم مالی برای کسب سود بیشتر استفاده کنند. سوال اصلی اینجا است که چگونه می‌توان از اهرم مالی در بازار بورس استفاده کرد؟ یا چه روش‌هایی برای استفاده از اهرم مالی در بازار بورس وجود دارد؟

روش‌های استفاده از اهرم در بورس به شرح زیر هستند:

• اعتبار معاملاتی (وام قرض‌الحسنه و بسته‌های اعتباری)
• قراردادهای مشتقه
• صندوق‌های اهرمی

معامله‌گران بازار بورس می‌توانند از این روش‌ها برای افزایش سرمایه خود استفاده کنند. در ادامه توضیحات مختصری در خصوص هر یک از این موارد به شما ارائه می‌کنیم.

۱- اعتبار معاملاتی

اعتبار معاملاتی سرمایه‌ای است که کارگزاری به صورت موقت در اختیار مشتریان خود قرار می‌دهد. سرمایه‌گذاران حرفه‌ای از اعتبار معاملاتی به عنوان اهرم مالی برای شرکت در معاملات و کسب سود بیشتر استفاده می‌کنند. اعتبار معاملاتی در کارگزاری آگاه در قالب «وام قرض‌الحسنه» و «بسته‌های اعتباری» در اختیار معامله‌گران قرار می‌گیرد. لازم به ذکر است که هر دو نوع اعتبارهای معاملاتی، تاریخ سررسید دارند و باید در زمان مقرر تسویه شوند.

۲- قرارداد مشتقه

ابزار مشتقه (Derivative Contract) یکی از ابزارهای جدید مالی است که با هدف کاهش ریسک معاملات و افزایش بازده سرمایه‌گذاری استفاده می‌شود. ارزش اوراق مشتقه به دارایی پایه آن‌ها وابسته است. قرارداد مشتقه به ۴ گروه: قرارداد آتی، قرارداد فوروارد، قرارداد اختیار معامله (آپشن) و قرارداد سوآپ تقسیم می‌شود.

۳- صندوق های اهرمی

صندوق اهرمی یکی از ساده‌ترین و پرکاربردترین روش‌ها برای استفاده از اهرم مالی است. این صندوق نوعی صندوق سهامی است و بیشتر دارایی خود را در سهام شرکت‌های بورسی سرمایه‌گذاری می‌کند. صندوق اهرمی ریسک و بازدهی بالایی دارد و مناسب سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر است. این صندوق عملکردی مشابه با اهرم دارد و سودی بیشتر از سود دریافتی از سایر صندوق‌ها را در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد.

استفاده از اهرم در شرکت‌ها

شرکت‌ها برای شروع پروژه‌های جدید یا توسعه پروژه‌های قبلی خود به منابع مالی نیاز دارند. این منابع مالی از روش‌هایی مانند انتشار اوراق، جذب سرمایه‌گذار جدید، استقراض از بانک و… تامین می‌شوند. بیشتر اوقات مالکین شرکت‌ها ترجیح می‌دهند از روش استقراض استفاده کنند چرا که در صورت استفاده از سایر روش‌ها، تعداد سهامداران و سرمایه‌گذاران افزایش پیدا می‌کند. افزایش سهامداران به معنای تقسیم سود شرکت بین تعداد بیشتری از افراد و در نتیجه کاهش سود سهام‌داران قبلی است. شرکت‌هایی که از بانک وام می‌گیرند می‌توانند (بدون زیاد شدن تعداد سهام‌داران) سود بیشتری بدست آورند و این سود را بین سهام‌داران خود تقسیم کنند. در نتیجه سود بیشتری به هر سهام‌دار می‌رسد. به این نکته توجه کنید که سود شرکت باید از نرخ بهره بانک بیشتر باشد. در غیر این صورت، شرکت مورد نظر نه تنها سود نمی‌کند بلکه با زیان هم مواجه می‌شود. به عنوان مثال، اگر نرخ بهره وام بانک ۲۰ درصد باشد و سود شرکت ۱۵ درصد، شرکت زیان می‌بیند اما اگر پروژه مورد نظر سود ۲۵ درصدی داشته باشد، این شرکت سود قابل توجهی کسب می‌کند. به همین دلیل تنها شرکت‌هایی از این روش استفاده می‌کنند که از نرخ سوددهی پروژه‌های خود اطمینان دارند.

مزایا و معایب اهرم در بورس

استفاده از اهرم در بازارهای مالی مانند بورس، مزایا و معایب خاص خود را دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

مزایای استفاده از اهرم در بورس

• حفظ اصل سرمایه فرد یا شرکت
• دستیابی به منابع مالی بیشتر برای سرمایه‌گذاری
• کسب سود بیشتر

معایب استفاده از اهرم در بورس

استفاده از اهرم برای سرمایه‌گذاری با ریسک همراه است. این ریسک‌ها بزرگترین مشکل در استفاده از اهرم هستند.

• ریسک ناتوانی در تسویه وام
• ریسک ناتوانی در پرداخت اقساط وام
• ریسک سود سرمایه‌گذاری (کمتر شدن سود سرمایه‌گذاری از نرخ بهره بانکی)

این موارد از جمله خطراتی هستند که پیش از استفاده از اهرم مالی باید آن‌ها را بپذیرید.

نکاتی که باید پیش از استفاده از اهرم در بورس به آن توجه کنید

تا اینجا بیشتر به مزایا و معایب استفاده از اهرم برای شرکت‌ها پرداختیم اما افراد حقیقی هم باید پیش از شروع سرمایه‌گذاری با کمک اهرم، به نکات زیر دقت کنند:

• دقت کنید سود سرمایه‌گذاری شما به قدری باشد که ارزش استفاده از اعتبارهای معاملاتی را داشته باشد.
• بهتر است با منابع مالی بدست آمده از طریق اعتبارهای معاملاتی، در سرمایه‌گذاری‌های پرریسک شرکت نکنید.

کلام آخر

اهرم مالی یکی از ابزارهای پرکاربرد برای سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی مانند بورس است. با کمک اهرم می‌توان مشکل کمبود منابع مالی را تا حدودی جبران و با سرمایه اولیه بیشتری در معاملات بورس شرکت کرد. سرمایه‌گذاران حرفه‌ای با کمک اهرم مالی، سود زیادی از بازار بورس کسب می‌کنند. افراد یا شرکت‌هایی که از روش‌هایی مانند استقراض یا دریافت وام بانکی برای تامین منابع مالی خود استفاده می‌کنند، باید از میزان سوددهی معاملات یا پروژه‌های خود اطمینان داشته باشند چرا که اگر سود بدست آمده از فعالیت‌های آن‌ها، از نرخ بهره وام بانکی کمتر باشد با زیان مواجه می‌شوند.

مطالب مرتبط

تامین مالی مبتنی بر بدهی چیست؟ انواع بانکداری در جهان و ایران چگونه است؟ انواع ریسک سرمایه‌گذاری چیست؟