معاملات گواهی سپرده زیره سبز

در مطلب “گواهی سپرده کالا در بورس کالای ایران” ماهیت، ویژگی‌ها و مزایای گواهی سپرده کالا به‌عنوان یکی از ابزارهای بازار سرمایه توضیح داده شد. همچنین بیان شد چه کالاهایی را می‌توان با استفاده از این اوراق، معامله کرد.

با توجه به راه‌اندازی معاملات گواهی سپرده زیره در بازار بورس، این مقاله برای آشنایی با این بازار، سازوکار و شرایط خاص آن، تهیه‌شده است.

شروع معاملات گواهی سپرده زیره سبز

زيره سبز يكي از محصولات مهم صادراتي كشور است كه با توجه به شرايط ويژه اکولوژیکی آن، در مناطق خاصی از جهان توليد مي‌شود. در سال ۹۷ نوسانات نرخ ارز باعث افزایش بی‌رویه قیمت زیره سبز در بازار داخلی و افزایش تقاضا برای صادرات این محصول از طرف صادرکنندگان و دلالان این بازار شد. این افزایش تقاضا باعث جذابیت برای تولیدکنندگان این گیاه دارویی و به‌تبع آن افزایش تولید این محصول در سال ۹۸ شد.

اوراق گواهی سپرده کالایی که در بخش کشاورزی از سال ۱۳۹۴ به‌صورت آزمایشی برای محصول ذرت مورداستفاده قرار گرفت، در تیرماه ۱۳۹۸ برای معاملات زیره نیز راه‌اندازی شده است. انتظار می‌رود تا انجام معاملات زیره از طریق گواهی سپرده کالا، بتواند توان کشاورزان در برابر نوسانات قیمت را افزایش داده و بر رونق کشاورزی این دارایی بیفزاید و همچنین با کشف نرخ مناسب و شفاف‌تر زمینه‌های رشد و توسعه آن را ایجاد کند.

این معاملات برای کشف نرخ بهتر محصول زیره انجام‌شده و ابزاری برای پوشش ریسک ناشی از نوسانات قیمت مخصوصاً در فصل برداشت محصول است.

مزایای معاملات گواهی سپرده کالایی برای فعالان بازار محصول زیره سبز

با گواهی سپرده کالایی نیازی به جابجایی یا تحویل فیزیکی زیره وجود ندارد. همچنین از هزینه جابجایی و افتی که در هر بار خرید رخ می‌دهد، جلوگیری می‌شود.

دارندگان زیره یا گواهی آن، می‌توانند بدون جابجایی و به‌صورت مستمر و چندباره نسبت به خریدوفروش آن اقدام نمایند.

در معاملات گواهی سپرده زیره، هر دو طرف معامله نسبت به کیفیت محصول مورد معامله اطمینان دارند؛ زیرا انبار پذیرش‌شده نزد بورس مسئولیت کیفیت و کمیت محصول مذکور را بر عهده دارد.

با توجه به افزایش حجم معاملات گواهی سپرده زیره و همچنین فعالین بازار، این امکان فراهم‌شده تا معاملات زیره در بورس کالا باقیمت واقعی انجام شود.

با انتشار اوراق گواهی سپرده زیره، سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی این امکان را دارند تا از طریق سامانه‌های معاملات آنلاین، از قیمت‌ها و حجم معاملات مطلع شده و نسبت به خریدوفروش آن به‌صورت اینترنتی اقدام کنند.

برای محصولی که امکان پذیرش در انبار را دارد، ویژگی‌ها و استانداردهایی در نظر گرفته‌شده است که سبب افزایش تعهد محصول مورد معامله در بین خریدار و فروشنده شده است.

با ایجاد یک بستر قانونی، این امکان وجود دارد تا تولیدکنندگان دارای گواهی سپرده زیره برای تأمین مالی، این اوراق را به‌عنوان وثیقه نزد بانک‌ها (در صورت موافقت بانک) قرار دهند.

مخاطبان گواهی سپرده کالایی زیره سبز

کلیه افرادی که در زمینهٔ تولید و صادرات محصول زیره سبز فعال هستند، برای جلوگیری از نوسانات موجود در بازار می‌توانند از گواهی سپرده زیره سبز استفاده کنند. همچنین افرادی که در مورد قیمت آینده این محصول پیش‌بینی افزایش یا کاهش دارند، می‌توانند از طریق معاملات این بازار سود کسب کنند.

نحوه خرید گواهی سپرده زیره سبز

افراد متقاضی خرید زیره سبز می‌توانند از طریق گواهی سپرده کالایی محصول خود را دریافت نمایند. برای خرید گواهی سپرده زیره سبز لازم است افراد با مراجعه به کارگزاری‌ها، کد بورس (اوراق بهادار) خود را دریافت نموده و پس از واریز وجه کافی و تکمیل فرم درخواست خرید زیره سبز از طریق بورس اقدام کرده و گواهی سپرده (قبض انبار) خود را دریافت کنند. افراد می‌توانند در زمان سررسید، محصول خود را از انبار تحویل بگیرند یا در صورت عدم تحویل محصول تا زمان فروش یا سررسید نگهداری محصول در انبار، هزینه انبارداری را پرداخت کنند.

نمادهای گواهی سپرده کالایی زیره سبز

از زمان راه‌اندازی معاملات گواهی سپرده زیره سبز، دو نماد توسط بورس کالا در تابلو بورس درج‌شده است. نام‌گذاری نمادها بر اساس نام محصول، تاریخ سررسید، نوع معامله (پیوسته) و نام انبار نگهداری محصول (انبارهای کیمیا بذر و دانش) انجام‌شده است.

زيره سبز۹۹۰۳ كيميابذر(پ) (زير۹۹۰۳پ۰۱) : تاریخ سررسید خرداد سال ۱۳۹۹

زيره سبز۹۹۰۳ دانش(پ) (زير۹۹۰۳پ۰۲) : تاریخ سررسید خرداد سال ۱۳۹۹

کارمزد معاملات گواهی سپرده زیره سبز

میزان کارمزد معاملات گواهی سپرده زیره سبز که توسط شورای عالی بورس و اوراق بهادار ابلاغ‌شده است در جدول زیر قابل‌مشاهده است:

مثال:

به‌طور مثال جهت فروش ۱۰۰ کیلوگرم زیره سبز درجه‌یک به ارزش تقریبی ۴ میلیون تومان، مبلغ کارمزد فروشنده که از وجه معامله وی کسر می‌شود، ۹,۶۰۰ تومان و کارمزد خریدار نیز مبلغ ۹,۶۰۰ تومان می‌باشد.

زمان و دامنه نوسان معاملات گواهی سپرده زیره سبز

زمان انجام معاملات گواهی سپرده زیره سبز روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۰۹:۰۰ تا ۱۵:۳۰ است و دامنه نوسان آن ۵± است.

حداقل میزان معامله گواهی زیره سبز در بورس

حداقل میزان خریدوفروش زیره سبز ۱ کیلوگرم است؛ اما باوجود محدودیت ارزش معامله به‌صورت آنلاین بیش از ۱۰۰ هزار تومان، باید بیش از ۱ کیلوگرم خریداری کرد. برای خرید کمتر می‌توان از طریق ارسال سفارش آفلاین اقدام کرد.

حداقل میزان زیره سبز خریداری‌شده قابل تحویل از انبار

برای تحویل محصول از انبار حداقل به میزان ۵۵ کیلوگرم سپرده کالایی توسط مالک نیاز است.

زمان واریز وجه حاصل از معامله به‌حساب دارنده زیره سبز

وجه حاصل از معامله گواهی سپرده زیره سبز در بورس ظرف مدت ۲ روز کاری پس از انجام معامله با احتساب هزینه‌های انبارداری و کارمزد معاملات، به‌حساب مالک زیره سبز واریز می‌شود.

فرآیند ورود زیره سبز تولیدی به انبار و صدور گواهی سپرده

پس از برداشت محصول و آماده‌سازی آن، مالک زیره سبز محصول خود را به یکی از دو انبار اعلام‌شده توسط بورس کالا جهت توزین و بررسی کیفیت منتقل می‌کند. انباردار پس از انجام بوجاری (جدا کردن غلات و دانه‌ها از ساقه یا پوسته)، استانداردسازی و در صورت وجود مطابقت محصول با استانداردهای اعلام‌شده، نسبت به پذیرش محصول در انبار اقدام می‌کند. مشخصات مالک و مقدار خالص محصول تحویلی، در سامانه صدور گواهی سپرده کالایی به نام مالک صادرشده و پس از یک روز کاری به گواهی سپرده کالایی قابل معامله تبدیل می‌شود.

مدارک موردنیاز برای تحویل و دریافت زیره سبز مالک به انبار

به همراه داشتن مدارک شناسایی معتبر و کد سهامداری اوراق بهادار در هنگام تحویل یا دریافت محصول الزامی است.

مشخصات زیره قابل‌پذیرش در انبارهای مورد تأیید بورس

بورس کالای ایران جهت پذیرش زیره سبز برای تحویل به انبارهای مورد تأیید خود، شرایطی را اعلام نموده است. محصولات زیره سبز موردپذیرش انبارهای تأییدشده بورس کالا باید شرایط کیفی اعلام‌شده را دارا باشند. مشخصات اعلامی توسط بورس کالا به شرح زیر است. زیره سبز بدون استاندارهای زیر در انبار پذیرش نمی‌شود.

مدت‌زمان لازم برای استانداردسازی و ارزیابی کیفی زیره توسط انبار

انجام خدمات بوجاری، استانداردسازی و ارزیابی محصول حداکثر ۴ روز کاری به طول می‌انجامد.

هزینه خدمات ارزیابی کیفیت زیره سبز

برای انجام خدماتی مانند بوجاری (جدا کردن غلات و دانه‌ها از ساقه یا پوسته)، استانداردسازی، نمونه‌گیری اولیه و ارزیابی محصول به ازای هر کیلوگرم زیره سبز مبلغ ۱۲.۵۰۰ ریال به‌صورت نقدی از مشتری دریافت می‌شود.

مسئول کیفی و کمی محصول در مدت ارزیابی و نگهداری

انباردار مسئولیت کامل نگهداری از محصول تحویلی (پس از فرایند استانداردسازی و حین نمونه‌گیری و ارزیابی) را بر عهده دارد و ملزم به جبران خسارات احتمالی است.

سند مالکیت محصول در اختیار مالک زیره سبز

گواهی سپرده کالایی/ قبض انبار صادرشده همراه با مهر و امضا به‌عنوان رسید محصول در اختیار مالک محصول قرار می‌گیرد.

نحوه خریدوفروش گواهی سپرده زیره سبز در بورس کالا

در صورت تمایل، مالک زیره سبز برای فروش گواهی سپرده کالایی خود می‌تواند با مراجعه به کارگزاری و یا استفاده از خدمات کارگزاری در محل انبار و با ارائه قیمت پیشنهادی نسبت به فروش محصول خود اقدام کند. کارگزار محصول وی را با مشخصات مندرج در گواهی سپرده ثبت و عرضه را در سایت بورس اطلاع‌رسانی عمومی می‌کند. به‌منظور خرید گواهی سپرده زیره سبز، افراد می‌توانند بر اساس قیمت و مقدار موردنظر، درخواست خود را نیز به کارگزار اعلام کنند.

هزینه‌های انبارداری

هزینه انبارداری گواهی سپرده زیره را بر اساس شرایط مختلف می‌توان به‌صورت زیر خلاصه کرد:

از ابتدای روز صدور تا پایان روز معامله بر عهده فروشنده است. این مبلغ توسط شرکت بورس از ارزش معامله کسر و به‌حساب انبار منظور می‌شود.

از ابتدای اولین روز تقویمی پس از روز انجام معامله تا پایان روز تحویل از انبار، این هزینه‌بر عهده خریدار است. این مبلغ در زمان تحویل زیره از انبار، به‌صورت نقدی به انباردار پرداخت می‌شود.

هزینه انبارداری (برای بوجاری و انبارداری) روزانه به ازای هر کیلوگرم، مبلغ ۴۰ ريال (۴ تومان) است و به‌جز آن مبلغ دیگری دریافت نمی‌شود. این هزینه ‌برای مصارفی از قبیل موارد زیر در نظر گرفته‌شده است:

توزین

افت وزنی

نگهداری در بسته‌های مشخص‌شده توسط بورس

تحویل زیره سبز خریداری‌شده از انبار

به‌منظور تحویل زیره سبز خریداری‌شده، خریدار یا نماینده قانونی به همراه تأییدیه خرید محصول از کارگزار به انبار مراجعه می‌کند و پس از احراز هویت، تأیید کمیت و کیفیت محصول و پرداخت هزینه‌های انبارداری محصول را تحویل می‌گیرد.

نحوه اطمینان خریدار از کیفیت زیره سبز خریداری‌شده از انبار

خریدار محصول زیره سبز تنها در زمان تحویل محصول می‌تواند کیفیت آن را بررسی کرده و در صورت مغایرت، ظرف دو روز کاری مراتب را به‌صورت کتبی از طریق کارگزار مربوطه به بورس اعلام کند.

حداکثر زمان نگهداری زیره سبز در انبار

محصول تا زمان سررسید نماد در انبار نگهداری می‌شود و در صورت اتمام زمان سررسید، طبق مفاد دستورالعمل پذیرش انبار و صدور، معامله و تسویه گواهی سپرده کالایی مصوب ۱۳۹۴/۰۳/۰۵ سازمان بورس و اوراق بهادار تهران عمل خواهد شد.

نکته:

جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره گواهی سپرده کالایی زیره سبز، اطلاعات آنلاین معاملات و آخرین قیمت‌ها و درخواست‌های خریدوفروش می‌توانید به سایت www.tsetmc.com مراجعه کنید.

همچنین کلیه اطلاعات مربوط به کالاها، انبارها، معاملات، هزینه‌ها و کارگزاران معاملات گواهی سپرده از طریق سایت بورس کالای ایران به نشانی www.ime.co.ir قابل‌مشاهده است.

جمع‌بندی:

معاملات گواهی سپرده کالایی زیره سبز از سال ۱۳۸۹ در ایران آغاز شد. همه افرادی که درزمینهٔ تولید و صادرات زیره سبز فعال هستند، می‌توانند با دریافت کد بورسی از کارگزاری‌های بورس، اقدام به خریدوفروش این نوع گواهی سپرده کالایی نمایند. از مزایای این نوع معاملات می‌توان به عدم انتقال فیزیکی محصول، امکان معاملات مستمر، کیفیت محصول، قیمت واقعی، معاملات آسان و استفاده از گواهی سپرده به‌عنوان وثیقه برای بانک اشاره کرد.

ثبت نام و دریافت کد آتی کالا

برای دریافت کد آتی کالا و شروع سرمایه‌گذاری در این بازار روی دکمه زیر کلیک کنید: