کال مارجین چیست؟

  • ۱۲ اسفند ۱۴۰۲
  • ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۹
  • ۱۶ نظر
  • ۱۳۳۱۴ مشاهده
مارجین کال چیست

فعالان بازار آتی، در صورت پیش‌بینی نادرست از روند قیمت بازار، مانند فعالان هر بازار مالی دیگری متحمل زیان می‌شوند. علاوه بر این، در بازار آتی به دلیل تسویه روزانه سود و زیان حساب‌ها، معامله گران زیان‌دیده، ممکن است به دلیل کاهش موجودی حساب معاملاتی فعال (حساب عملیاتی) خود در وضعیتی به نام «مارجین کال» قرار گیرند. در این مطلب قصد داریم تا به تعریف وضعیت مارجین کال، نحوه پیش‌بینی وضعیت حساب قبل از مارجین کال شدن آن و چگونگی خروج از این وضعیت بپردازیم.


مارجین کال (Margin Call) به چه معنا است؟

«مارجین» در لغت به معنای حاشیه و «کال» به معنای فراخوان یا تماس است. ریشه این نام‌گذاری به اقدامی برمی‌گردد که کارگزاران معاملات آتی در زمان بروز این شرایط انجام می‌دهند. در ابتدای ابداع ابزار معاملات آتی در قرن نوزدهم میلادی، معامله‌گران این بازارها گاهی در شرایط زیان قرار گرفته و به دلیل تسویه لحظه‌ای و کسر زیان جاری از مانده حساب عملیاتی، با ریسک اتمام موجودی حساب و بسته شدن خودکار موقعیت معاملاتی مواجه می‌شدند. در چنین شرایطی کارگزاران معاملات آتی حد مشخصی از مانده حساب عملیاتی را به عنوان حد اخطار در نظر گرفته و زمانی که مانده حساب عملیاتی معامله‌گر از این حد کمتر می‌شد مراتب را به وی اطلاع می‌دادند تا در صورت تمایل به باقی ماندن در موقعیت معاملاتی، موجودی حساب عملیاتی خود را افرایش دهد. این اطلاع رسانی درواقع نوعی «فراخوان» برای افزایش «حاشیه» امن حساب عملیاتی بوده که امروزه همچنان «مارجین کال» نامیده شده و به طرق مختلف از جمله تماس تلفنی، پیامک، ایمیل و… توسط کارگزاران انجام می‌شود.

انواع وضعیت حساب در بازار معاملاتی آتی

برای فعالیت در بازار آتی، هر معامله‌گر می‌بایست قبل از اخذ موقعیت خرید یا فروش، موجودی حساب عملیاتی خود را به میزان لازم افزایش دهد. در واقع به دلیل ماهیت تعهدی بازار آتی، خریدار و فروشنده می‌بایست وجهی را به منظور تضمین انجام تعهدات مربوط به معامله (در زمان سررسید) در حساب عملیاتی خود نگهداری کنند. این وجه که وجه تضمین نامیده می‌شود، پس از ورود معامله‌گر به موقعیت خرید یا فروش توسط نهاد ناظر در حساب وی بلوکه می‌شود. موجودی حساب عملیاتی طی جلسه معاملاتی و با توجه به قیمت تسویه، هر نیم ساعت یکبار، به‌روزرسانی می‌شود. با توجه به مانده‌ی موجودی حساب عملیاتی نسبت به وجه تضمین اولیه، وضعیت حساب سه حالت می‌تواند داشته باشد:

۱- وضعیت عادی (Normal)

چنانچه پس از تسویه‌حساب لحظه‌ای (که در بازار معاملاتی آتی بورس تهران هر نیم ساعت یک بار انجام می‌شود)، برای معامله‌گر سودی شناسایی شود، مانده حساب عملیاتی وی به همان میزان افزایش می‌یابد. در شرایطی که موجودی حساب عملیاتی معامله‌گر از وجه تضمین اولیه‌ی لازم برای ورود به موقعیت معاملاتی بیشتر ( یا با آن برابر) باشد، در اصطلاح وضعیت حساب عملیاتی وی عادی یا نرمال است.

۲- وضعیت در ریسک (At Risk)

وضعیتی که در آن مانده حساب عملیاتی معامله‌گر کم‌تر از نرمال و بیشتر از مارجین کال باشد وضعیت در ریسک است. مطابق قواعد جاری در بورس تهران مانده حساب عملیاتی تا حد ۳۰درصد کاهش نسبت به وجه تضمین اولیه، در ریسک محسوب می‌شود.

۳- وضعیت مارجین کال (Margin Call)

چنانچه موجودی حساب عملیاتی پس از به‌روزرسانی، کمتر از ۷۰ درصد وجه تضمین اولیه بشود حساب عملیاتی در وضعیت مارجین کال قرار می‌گیرد. در واقع کال مارجین وضعیتی است که میزان زیان معاملات از حد مجاز آن (۳۰ درصد وجه تضمین اولیه) بیشتر شده و اخطاریه افزایش وجه تضمین صادر می‌شود.

نکته:

۱.به‌روزرسانی مانده حساب‌های عملیاتی طبق جدیدترین دستورالعمل، هر نیم ساعت یکبار طی جلسه معاملاتی صورت می‌گیرد. در گذشته یک بار و پس از اتمام جلسه معاملاتی انجام می‌شد.

۲.در به‌روزرسانی حساب‌ها طی جلسه معاملاتی، زیان‌ها روی موجودی حساب هر نیم ساعت یک بار، اعمال می‌شود اما سودها، در پایان جلسه معاملاتی قابل شناسایی هستند.

۳.در بازار آتی مارجین کال و کال مارجین هر دو، مورد استفاده معامله گران قرار می‌گیرد.

۴.کارگزاری آگاه یک ویژگی تحت عنوان پیش‌بینی وضعیت حساب در سامانه آنلاین خود تعبیه نموده است تا معامله گران همواره از وضعیت حساب خود باخبر باشند. برای آشنایی با این ویژگی مطلب “چگونه از کال مارجین شدن معاملات آتی کالا در امان بمانیم؟” را مطالعه نمایید.

مثال:

فرض کنید وجه تضمین اولیه برای قراردادهای آتی زعفران برابر با ۴۸۰ هزار تومان باشد. شخص ۴۸۰ هزار تومان به حساب عملیاتی خود واریز و یک موقعیت خرید یا فروش اخذ می‌کند. فرض نمایید موجودی حساب وی پس از پایان جلسه معاملاتی طی روزهای مختلف به شرح ذیل باشد:

روز موجودی حساب وضعیت
اول ۴۸۰.۰۰۰ نرمال
دوم ۴۹۰.۰۰۰ نرمال
سوم ۴۶۰.۰۰۰ ات ریسک
چهارم ۴۹۵.۰۰۰ نرمال
پنجم ۴۳۰.۰۰۰ ات ریسک
ششم ۳۸۰.۰۰۰ ات ریسک
هفتم ۳۲۰.۰۰۰ مارجین

در این مثال حداقل وجه تضمین برابر با ۴۸۰.۰۰۰*۰.۷= ۳۳۶.۰۰۰ است. به بیان دیگر اگر موجودی حساب عملیاتی معامله‌گر از این مقدار کمتر شود (حتی ۱ ریال) وی در وضعیت مارجین کال قرار می‌گیرد.

در مثال فوق ملاحظه شد که وجه تضمین اولیه برابر با ۴۸۰ هزار تومان و حداقل وجه تضمین برابر با ۳۳۶ هزار تومان است. هنگامی که میزان موجودی حساب عملیاتی بین ۳۳۶ هزار تومان و ۴۸۰ هزار تومان قرار دارد حساب عملیاتی در وضعیت در ریسک قرار دارد. در این شرایط موجودی از حداقل وجه تضمین بیشتر اما از وجه تضمین اولیه کمتر است.

معامله‌گر چگونه از وضعیت مارجین کال باخبر می‌شود؟

معامله گران از طریق سامانه معاملاتی آنلاین خود می‌توانند از آخرین وضعیت حساب عملیاتی خود مطلع شوند. علاوه بر این، کارگزار به افرادی که مارجین کال شده‌اند از طریق تماس تلفنی یا ارسال پیامک اطلاع رسانی می‌کند.

معامله‌گر، چگونه از وضعیت مارجین کال خارج می‌شود؟

افرادی که در وضعیت مارجین کال هستند، می‌بایست در مهلتی که کارگزار تعیین می‌کند، اقدام به تکمیل مانده حساب عملیاتی یا بستن بخشی از موقعیت‌های معاملاتی خود کنند. ترکیبی از این دو اقدام نیز می‌تواند حساب را از وضعیت مارجین کال خارج کند.

خارج شدن از وضعیت کال مارجین

اگر معامله‌گر طی مهلت تعیین ‌شده اقدام لازم برای خروج از وضعیت مارجین کال را انجام ندهد، چه اتفاقی می‌افتد؟

بر اساس دستورالعمل، در چنین شرایطی کارگزار موظف به بستن تعداد لازم از موقعیت‌های وی است. به طور مثال اگر فرد ۴ موقعیت باز داشته باشد اما تنها به اندازه ۳ موقعیت وجه تضمین کافی داشته باشد، کارگزار پس از اتمام مهلت مقرر یک موقعیت وی را می‌بندد.

اگر معامله‌گر کال مارجین تا مهلت معین‌شده وجه لازم را واریز نکرد (و تعداد موقعیت‌های باز خود را نبست) و بازار نیز با صف مواجه بود به نحوی که کارگزار نتواند موقعیت شخص مارجین کال را ببندد، چه اتفاقی می‌افتد؟

در این صورت سفارش تا انتهای جلسه معاملاتی در سیستم باقی می‌ماند و چنانچه تا پایان جلسه معاملاتی سفارش وارد شده به معامله منجر نشود، پس از اتمام جلسه معاملاتی بازار جبرانی برای بستن موقعیت باز معامله‌گران مارجین کال تشکیل خواهد شد.


سخن آخر

در این مطلب، ضمن تعریف وضعیت‌های حساب عملیاتی و به ویژه وضعیت مارجین کال و نحوه خروج از آن بیان شد. جهت درک بهتر نحوه خروج از شرایط مارجین، در مطلب بعدی به ارائه مثال‌های ساده و کاربردی و پس از آن، تشریح بازار جبرانی خواهیم پرداخت.

ثبت نام و دریافت کد آتی کالا

برای دریافت کد آتی کالا و شروع سرمایه‌گذاری در این بازار روی دکمه زیر کلیک کنید:

16 پاسخ به “کال مارجین چیست؟”

  1. فرهاد گفت:

    کال مارجین را در معاملات طلا هم داریم

    ۲
  2. رضا گفت:

    اگه پولی که نیاز ندارینو تو بورس بزارین دیگه زیاد دچار مارجین کال نمیشین

    ۰
  3. علی گفت:

    برای فعالیت در این بازار اطلاعات از اخرین اخبار کشور وجهان فوق العاده ضروری است + قدرت پیش بینی بالا در کل ریسک پذیری بالاتری دارد

    ۱۰
  4. حمید گفت:

    بازار جبرانی میتواند تا اندازه ای به معامله گر در حالت مارجین کال کمک کند به صورت شناخت کامل مختصات بازار توسط معامله گر شرط اولیه بازار اتی است

    ۲۲
  5. امیر گفت:

    خیلی خوب و کاربردی بود ممنون از زحماتتون

    ۱۲

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

عدد را وارد کنید: