آتی زعفران چیست و چگونه در آن معامله کنیم؟

  • ۶ دی ۱۴۰۲
  • ۳۱ تیر ۱۳۹۷
  • ۸۹ نظر
  • ۴۸۶۶۹ مشاهده
قرارداد آتی زعفران چیست

ایران در حال حاضر، ۹۰ درصد از زعفران جهان را تولید می‌کند. با توجه به هزینه‌های بالای تولید در کشورهای رقیب نظیر اسپانیا، فرصت بی‌نظیری برای این گیاه ارزشمند فراهم آمده است تا سهم خود را در بازارهای جهانی تثبیت کنند. با این حال مشکلاتی نظیر صادرات فله‌‌ای، نبود بسته‌بندی مناسب و عدم تعامل با کشورهای مقصد سبب شده است تا زعفران ایران با نام کشورهایی مانند اسپانیا و امارات وارد بازارهای جهانی شود.


در کنار این مسائل، نوسانات قیمتی هم ریسک مضاعفی را به فعالان این حوزه تحمیل کرده است. به همین دلیل و در راستای کاهش ریسک نوسانات، بورس کالای ایران قراردادهای آتی زعفران را به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارها در تاریخ ۲ خرداد ۱۳۹۷ راه‌‌اندازی کرد.
اولین گام برای انجام معاملات آتی زعفران، اخذ کد معاملات آتی است. کسانی که کد معاملات مشتقه (آتی سکه) دارند، نیازی به کدگیری مجدد ندارند و می‌توانند با همان کد، به معاملات آتی زعفران بپردازند.
ند.

قرارداد آتی زعفران چیست؟

ابزارهای مشتقه (از جمله قراردادهای آتی) ابزاری هستند که قیمت و ارزش آن‌ها از یک نوع دارایی که اصطلاحا به آن «دارایی پایه» می‌گویند، مشتق می‌شود. در قرارداد آتی فروشنده متعهد می‌شود در سررسید مشخص، مقدار معین از کالایی مشخص را به قیمتی که الان تعیین می‌کند، بفروشد و طرف خریدار متعهد به خرید آن کالا می‌شود. قراردادهای آتی باید از مشخصاتی استاندارد پیروی کنند.
در یک قرارداد آتی زعفران، خریدار و فروشنده متعهد می‌شوند تعداد مشخصی گواهی سپرده زعفران نگین را با قیمت توافق‌شده در زمان تعیین‌شده در آینده خرید و فروش کنند. طبق این قرارداد، طرفین معامله به عنوان خریدار یا فروشنده مقابل یکدیگر قرار می‌گیرند و در زمان سررسید قرارداد متعهد می‌شوند که وجه قرارداد یا دارایی مورد نظر را ارائه دهند و معامله انجام شود.

مشخصات قرارداد آتی زعفران

در حال حاضر زعفران مورد تائید بورس کالای ایران، زعفران رشته‌ای بریده ممتاز (نگین) تعیین‌شده که بر اساس استاندارد مشخص‌شده از سوی بورس کالا است. شما می‌توانید با مراجعه به سایت بورس کالای ایران به نشانیwww.ime.co.ir ، ویژگی‌های این نوع محصول را مشاهده کنید. تمامی ویژگی‌های مورد نظر یک قرارداد آتی در قالب مستندی به نام مشخصات قرارداد آتی توسط بورس کالا به اطلاع عموم می‌رسد.
خلاصه ویژگی‌های قرارداد آتی زعفران در جدول شماره ۱ بیان‌شده است.

جدول شماره ۱: مشخصات قراداد آتی زعفران

توضیحات موضوع ردیف
قرارداد آتی زعفران قرارداد آتی پذیرش شده ۱
زعفران رشته‌ای بریده ممتاز (نگین) دارایی پایه ۲

 

استاندارد تحویل ۳
ریال به ازای هر گرم واحد قیمت ۴
۱۰۰گرم اندازه قرارداد ۵
حداکثر تا (۵%±) با توجه به قیمت تسویه روز قبل حد نوسان قیمت روزانه ۶
تمامی ماه‌های سال به تشخیص شرکت بورس کالای ایران ماه قرارداد ۷

دوره معاملاتی در هر یک از نمادها در اطلاعیه معاملاتی مربوطه اعلام خواهد شد.

دوره معاملات ۸
مطابق تاریخ اعلام شده در اطلاعیه تحویل تاریخ تحویل ۹
انبارهای مورد نظر بورس ۱۰روز قبل از پایان دوره معاملاتی هر نماد توسط بورس اعلام خواهد شد. محل تحویل ۱۰
۱۰۰ریال برای هر گرم معادل ۱۰،۰۰۰ریال در هر قرارداد

حداقل تغییر قیمت سفارش

۱۱
الف) وجه تضمین اولیه با توجه به فرمول محاسباتی زیر اخذ خواهد شد که با توجه به آن، تضامین طی زمان ثابت نیستند و به صورت پویا در حال تغییر خواهند بود. مبنای محاسبه وجه تضمین در این فرمول میانگین قیمت‌های تسویه در تمام سررسیدهای قراردادهای آتی در دارایی پایه مربوطه تعیین شده است. اگر وجه تضمین محاسبه شده بر اساس فرمول زیر طی ۵ روز کاری متوالی کوچکتر از وجه تضمین جاری باشد، وجه تضمین باید بر اساس فرمول زیر تعدیل شود:

A:درصد وجه تضمین اولیه معادل ۲۰%
B:میانگین قیمت‌های تسویه در کلیه سررسیدهای قراردادهای آتی دارایی پایه
C:براکت تغییرات وجه تضمین معادل صد هزار ریال
S:اندازه قرارداد معادل ۱۰۰

وجه تضمین اولیه ۱۲
۷۰%وجه تضمین اولیه حداقل وجه تضمین ۱۳
حداکثر تا ۲۵ قرارداد حداکثر حجم هر سفارش ۱۴
کارمزد کارگزار ۲۰۰۰ ریال کارمزد شرکت بورس کالا ۱۰۰۰ ریال حق نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار ۰ ریال جمع کارمزد هر قرارداد تعهدی خرید یا فروش ۳۰۰۰ ریال کارمزد هر خرید و فروش مجموعا برابر با ۶۰۰۰ ریال کارمزد معاملات (به ازای معامله هر قرارداد) ۱۵
۵۰۰۰ ریال بابت هر قرارداد کارمزد تسویه و تحویل ۱۶
شنبه تا چهارشنبه: ۱۰:۰۰ الی ۱۷:۰۰
پنجشنبه‌ها: ۱۰:۰۰ الی ۱۶:۰۰
آخرین روز معاملاتی*: ۱۰:۰۰ الی ۱۵:۳۰
ساعات معامله ۱۷
SAFMMYY (نماد اختصاری ماه قرارداد  MMو سال YY است.) نماد کالا ۱۸
اشخاص حقیقی: ۱۰۰۰موقعیت خرید و موقعیت فروش
اشخاص حقوقی:۱۰۰۰ موقعیت در هر نماد معاملاتی و قابل افزایش تا ۱۰% موقعیت‌های تعهدی باز در آن نماد در بازار. بازارگردان: ۱۰۰۰ موقعیت در هر نماد معاملاتی و قابل افزایش تا ۲۰% موقعیت‌های تعهدی باز در آن نماد در بازار.
سقف مجاز موقعیت های تعهدی بازار ۱۹
حداقل ۱ قرارداد اندازه تحویل ۲۰
تا ۱۵ دقیقه پس از اتمام جلسه معاملاتی آخرین روز معاملاتی مهلت ارائه گواهی آمادگی تحویل ۲۱
الف) جریمه ارائه نکردن رسید انبار از طرف مشتریان فروشنده یک درصد ارزش قرارداد براساس قیمت تسویه آخرین روز معاملاتی است که به نفع خریدار کسر می‌شود. همچنین در صورتی که قیمت بازار نقدی دارایی پایه از قیمت تسویه آخرین روز معاملاتی بیشتر باشد، تفاوت این دو نرخ به نفع مشتری خریدار از فروشنده اخذ می‌شود.
ب) جریمه واریز نکردن وجه ارزش قرارداد بر اساس قیمت تسویه آخرین روز معاملاتی از طرف مشتریان خریدار، یک درصد ارزش قرارداد است که به نفع فروشنده از حساب مشتری خریدار کسر می‌شود و چنانچه قیمت بازار نقدی دارایی پایه از قیمت تسویه آخرین روز معاملاتی کمتر باشد تفاوت این دو نرخ به نفع مشتری فروشنده از خریدار اخذ می‌شود.
ج) در تمامی موارد مذکور کارمزد تسویه و تحویل هر دو سر معامله به نفع بورس از مشتری نکول کننده دریافت خواهد شد.
جریمه‌ها ۲۲
هر گونه هزینه مرتبط با انبار تا تاریخ تحویل به عهده فروشنده و پس از تاریخ تحویل به عهده خریدار است. سایر شرایط ۲۳
.نکته: منظور از آخرین روز معاملاتی، روز سررسید هر نماد است
جدول شماره ۲: استاندارد تحویل
زعفران رشته‌ای بریده ممتاز (نگین) ویژگی‌ها ردیف
۰٫۵ حداکثر خامه همراه با کلاله (درصد جرمی) ۱
۰٫۵ مواد خارجی مربوط به گیاه شامل گرد و غبار، ریگ و شن (حداکثر درصد جرمی) ۲
منفی مواد خارجی مربوط به محیط ۳
۸ رطوبت و مواد فرار (حداکثر/درصد جرمی) ۴
۸۵ حداقل پیکروکروسین براساس ماده خشک (حداکثر جذب در طول موج ۲۵۷ نانومتر) ۵
۲۰-۵۰ مقدار سافرانال براساس ماده خشک (حداکثر جذب در طول موج ۳۳۰ نانومتر) ۶
۲۳۰ حداقل کروسین براساس ماده خشک (حداکثر جذب در طول موج ۴۴۰ نانومتر) ۷
منفی استخراج و تشخیص رنگ‌های افزودنی ۸
قلم متوسط، رنگ قرمز روشن، نگین شکسته در حد طبیعی وضعیت ظاهری ۹
منفی مقدار گرده ۱۰
  طعم و عطر: مخصوص خود،کمی تلخ مزه و تند و عاری از هرگونه طعم و بوی خارجی ۱۱
  وضعیت ظاهری: در اثر رطوبت یا خشک کردن به هم چسبیده نباشد. زعفرانی پذیرش می‌شود که عاری از وجود قارچ و کپک حشرات، پر، مو، نخ و ریگ و شن که با چشم غیرمسلح قابل رویت باشد. ۱۲
  نمونه‌برداری: براساس استاندارد ملی ایران به شماره ۳۶۵۹ ۱۳
  روش آزمون: براساس استاندارد ملی ایران به شماره ۲۵۹-۲ ۱۴
یادآوری۱: ویژگی‌های میکروبیولوژی زعفران باید با استاندارد ملی ایران به شماره ۵۶۸۹ مطابقت داشته باشد.
یادآوری۲: استفاده از هرگونه افزودنی مانند رنگ‌های افزودنی در زعفران مجاز نیست.
یادآوری۳: ویژگی‌های شیمیایی به شرح جدول فوق بررسی شده و سایر مشخصات مورد ارزیابی قرار نمی‌گیرد.
لازم به ذکر است استاندارد فوق مطابق با مشخصات کیفی گواهی سپرده زعفران رشته‌ای بریده ممتاز (نگین) بورس کالای ایران است.

یکی از ویژگی‌های اصلی یک قرارداد آتی، اندازه هر قرارداد است. در قراردادهای آتی زعفران، اندازه هر قرارداد توسط بورس تعیین می‌شود و سرمایه‌گذاران صرفا می‌توانند مضرب‌های صحیحی از این مقدار را مورد معامله قرار دهند. در حال حاضر، اندازه قراردادهای آتی زعفران در بورس کالا، ۱۰۰ گرم زعفران رشته‌ای بریده ممتاز است. به عبارتی سرمایه‌گذاران طی انجام خرید یا فروش یک قرارداد آتی زعفران، ۱۰۰ گرم خریداری می‌کنند یا به فروش می‌رسانند. با توجه به این که هر قرارداد شامل ۱۰۰ گرم زعفران است، بنابراین اگر سرمایه‌گذاری قصد خرید یا فروش ۶ کیلو زعفران را در معاملات آتی زعفران داشته باشد، باید ۶۰ قرارداد آتی زعفران بخرد یا به فروش برساند.

عوامل تاثیر گذار بر قیمت زعفران در بازار آتی

عوامل متعددی هستند که بر قیمت زعفران در بازار آتی تاثیر می‌گذارند. در ادامه برخی از مهم‌ترین این عوامل را نام می‌بریم:

  •  حجم تقاضای داخلی و خارجی زعفران
  • حجم عرضه زعفران 
  • تعرفه‌های گمرکی کشورهای واردکننده زعفران
  • قوانین و مقررات مرتبط مانند سیاست‌های صادراتی زعفران 

نماد معاملاتی زعفران

در بازار آتی، هر سررسید با یک نماد مشخص در تابلو معاملات نمایش داده می‌شود. هر نماد معاملاتی متشکل از نام کالا، ماه و سال قرارداد است و تمامی نمادهای معاملاتی باید به تصویب هیئت پذیرش رسیده باشند.
در معاملات آتی زعفران، شما هر سررسید را با نام اختصاری آن می‌شناسید، درست مانند سهام که هر سهم با نماد خاص خود شناخته می‌شود. به طور معمول در نماد هر سهم، حرف اول نشان‌دهنده صنعتی است که شرکت مورد نظر در آن فعالیت دارد و مابقی خلاصه‌ای از نام شرکت است؛ مانند «خپارس» که حرف «خ» نشان‌دهنده گروه خودرو و قطعات است و «پارس» مخففی از نام شرکت است «پارس خودرو». نمادهای معاملاتی قراردادهای زعفران نیز از نام لاتین، سال و ماه قرارداد تشکیل می شوند.
بر این اساس هر نماد معاملاتی برای زعفران رشته‌ای بریده ممتاز (نگین) به صورت SAFMMYY است که در آن SA مخفف زعفران (saffron)، MM علامت اختصاری ماه قرارداد (به صورت حرف) و YY سال قرارداد (به صورت عدد) است. به عنوان مثال نماد معاملاتی SAFAB97 نشان‌دهنده قرارداد آتی زعفران تحویل آبان ماه ۹۷ است.

سقف موقعیت تعهدی باز

همچنین بر اساس دستورالعمل اجرایی معاملات آتی، اتخاذ موقعیت‌های تعهدی باز با محدودیت‌هایی روبرو است. به این معنی که یک مشتری مجاز نیست بیش از حد معینی که توسط هیئت پذیرش تعیین می‌شود، موقعیت تعهدی اخذ کند. هم اکنون سقف موقعیت‌های تعهدی برای مشتریان حقیقی و حقوقی به شرح زیر است:

 مشتریان حقیقی:

مشتریان حقیقی مجاز هستند در هر نماد معاملاتی (سررسید فعال) حداکثر ۱۰۰۰ موقعیت تعهدی خرید و موقعیت فروش اخذ کنند.

مشتری حقوقی:

اشخاص حقوقی مجاز هستند که ۱۰۰۰ موقعیت در هر نماد معاملاتی اخذ کنند و این تعداد می‌تواند تا ۱۰ درصد موقعیت‌های تعهدی باز کل بازار افزایش یابد.

حد نوسان قیمت روزانه، صف خرید و صف فروش در معاملات آتی زعفران

در قراردادهای آتی، زعفران محدود به (۵%±) قیمت تسویه روز معاملاتی قبل است و امکان ثبت سفارش با قیمتی بالاتر و پایین‌تر از این بازه وجود ندارد؛ مثلا در صورتی که قیمت تسویه روز قبل ۵۹٫۶۸۷ ریال باشد، بالاترین و پایین‌ترین قیمت در روز معاملاتی جاری به این روش محاسبه می‌شود:
بالاترین قیمت ‌ ۶۲,۶۷۱ = (۵۹٫۶۸۷* ۵%) + ۵۹٫۶۸۷     پایین‌ترین قیمت ۵۶,۷۰۲ ‌= (۵۹٫۶۸۷* ۵%) – ۵۹٫۶۸۷
با توجه به این که حداقل تغییر قیمت هر سفارش ۱۰ تومان (۱۰۰ ریال) است، این اعداد را باید گرد کنیم. همیشه بالاترین قیمت را به پایین گرد می‌کنیم و پایین‌ترین قیمت را به بالا تا قیمت در محدوده ۳ درصدی قرار گیرد. با این توضیحات، بالاترین و پایین‌ترین قیمت به ترتیب ۶۱٫۴۰۰ و ۵۷٫۹۰۰ ریال می‌شود. درصورتی‌که فروشندگان انتظار قیمتی بیشتر از این بازه را داشته باشند، هیچ سفارش فروشی در سیستم ثبت نمی‌کنند زیرا می‌توانند در قیمت‌های بالاتر معامله خود را انجام دهند و به فروش با قیمت‌های بازه مجاز راضی نمی‌شوند.
در این شرایط به اصطلاح گفته می‌شود که بازار صف خرید است. این شرایط به ضرر دارندگان موقعیت تعهدی فروش و به سود دارندگان موقعیت تعهدی خرید می‌شود. بالعکس در شرایط کاهشی و انتظار ریزش بیشتر بازار و تمایل خریداران به خرید در قیمت‌های پایین‌تر، سفارش خریدی در سیستم ثبت نمی‌شود و در این شرایط با صف فروش مواجه می‌شویم که به ضرر دارندگان موقعیت تعهدی خرید و سود دارندگان موقعیت تعهدی فروش است.

 

کارمزد معاملات قراردادهای آتی زعفران

در حال حاضر کارمزد هر قرارداد تعهدی خرید یا فروش در معاملات آتی زعفران مطابق جدول شماره ۳ است.

جدول شماره ۳: کارمزد معاملات آتی زعفران به ازای هر قرارداد (ریال)
مجموع خرید و فروش فروش خرید شرح
۴۰۰۰ ۲۰۰۰ ۲۰۰۰ کارمزد سهم کارگزار
۲۰۰۰ ۱۰۰۰ ۱۰۰۰ کارمزد شرکت بورس کالا
۰ ۰ ۰ حق نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار
۶۰۰۰ ۳۰۰۰ ۳۰۰۰ مجموع

بنابراین، کارمزد هر خرید و فروش در مجموع برابر با ۶۰۰ تومان خواهد بود.
لازم به ذکر است که به ازای اتخاذ هر موقعیت تعهدی خرید یا فروش، مبلغ ۳۰۰ تومان به عنوان «کارمزد» محاسبه می‌شود و این که، این موقعیت‌ها طی یک سفارش در سامانه ثبت‌شده باشد یا چند سفارش، تفاوتی در میزان کارمزد ایجاد نمی‌کند.

منظور از وجه تضمین در بازار آتی زعفران چیست؟

ماهیت تعهدی قراردادهای آتی باعث شده است، هنگام انجام معامله در این بازار، مبلغی تحت عنوان وجه تضمین از طرفین معامله دریافت شود. این مبلغ با هدف تضمین ایفای تعهد در روز تحویل قرارداد، از خریدار و فروشنده دریافت می‌شود. وجه تضمین، پس از پایان یافتن معامله و عمل کردن خریدار و فروشنده به تعهدات خود، به آن‌ها بازگردانده می‌شود.

در حال حاضر (خرداد ۱۴۰۲) وجه تضمین در بازار آتی زعفران ۲۰ درصد ارزش قرارداد و وجه تضمین برای قرارداد نگین ۱ میلیون و ۴۰ هزار تومان است. 

نکته بسیار مهم: وجه تضمین از طریق شرکت بورس کالا تعیین می‌شود و ممکن است در تاریخ‌های پیش از این یا پس از این، مقدار دیگری باشد. بنابراین توصیه می‌شود همواره برای اطمینان از وجه تضمین جاری، به سایت بورس کالا مراجعه کنید.

ساعت معاملاتی

ساعات معامله قراردادهای آتی زعفران در روزهای مختلف، به شرح زیر است:
روزهای شنبه تا چهارشنبه: از ۱۰:۰۰ الی ۱۷:۰۰
روزهای پنجشنبه: از ۱۰:۰۰ الی ۱۶:۰۰
آخرین روز معاملاتی: از ۱۰:۰۰ الی ۱۵:۳۰
**منظور از آخرین روز معاملاتی، روز سررسید هر نماد است.

دریافت کد معاملات مشتقه برای معاملات آتی زعفران

پس از دریافت کد معاملاتی، هر فرد می‌تواند با افزایش موجودی حساب عملیاتی خود به میزان لازم، به معامله بپردازد. برای این کار، کافی است وارد سامانه آنلاین (آساتریدر) شوید و با انتخاب زعفران سررسید شهریور با نماد SAFSH97 یا سررسید آبان با نماد SAFAB97 اقدام به خرید یا فروش زعفران کنید. لازم به ذکر است معاملات زعفران (همانند معاملات آتی سکه) از طریق تماس تلفنی هم قابل انجام است.

نکته ۱: حساب عملیاتی قراردادهای آتی زعفران و سکه یکسان است و حساب مجزایی برای هر یک وجود ندارد.
مانند هر بازاری، در این بازار نیز با خرید در قیمت‌های پایین و فروش در قیمت‌های بالا می‌توان سود کسب کرد. البته این بازار دوطرفه است؛ یعنی بدون داشتن هیچ زعفرانی می‌توان موقعیت فروش گرفت و پس از کاهش قیمت، با اخذ موقعیت خرید در این بازار به سود رسید.
نکته ۲: در این بازار لازم نیست حتما محصول زعفران داشته باشید. شما می‌توانید قبل از موعد قرارداد، با اخذ موقعیت معکوس (اگر خرید دارید، بفروشید و اگر فروش دارید، بخرید) از بازار خارج شوید.
نکته ۳: تولیدکنندگان زعفرانی که محصول فیزیکی زعفران دارند، می‌توانند در این بازار موقعیت فروش بگیرند و سپس هنگام موعد قرارداد، زعفران را به انبار تحویل بدهند.

حداقل تغییر قیمت سفارشات  (tick price)

در وارد کردن قیمت سفارشات، در سامانه معاملات آتی با یک محدودیت روبه‌رو هستیم. به این صورت که قیمت‌های واردشده به سیستم باید حتماً مضربی از یک عدد که توسط بورس تعیین‌شده، باشند. درواقع تغییر قیمت‌ها در آتی زعفران باید ۱۰ تومان به ۱۰ تومان انجام شود. به عنوان مثال اگر معامله‌گری قصد وارد کردن سفارشی با قیمت ۵۹٫۶۵۳ ریال دارد، ناچار است سفارش خود را روی یکی از قیمت‌های ۵۹٫۶۰۰ یا ۵۹٫۷۰۰ قرار دهد. حداقل قیمت تغییر سفارش در بازارهای مختلف متفاوت است و با توجه به شرایط بازار تعیین می‌شود. در قرارداد آتی سکه، حداقل تغییر قیمت سفارش در بازار آتی ۵۰۰ تومان تعیین‌شده است اما این مقدار در قراردادهای آتی زعفران ۱۰ تومان است.

نحوه تحلیل بازار آتی زعفران

در بازار آتی زعفران نیز می‌توان با استفاده از داده‌های موجود، تحلیل های تکنیکال و بنیادی انجام داد. داده‌های معاملاتی در بخش تکنیکال سامانه آنلاین آسا موجود است و می‌توان با استفاده از این داده‌ها، از روش تحلیل تکنیکال استفاده کرد. در تحلیل بنیادی نیز باید بر عرضه و تقاضا، تغییرات نرخ دلار، قوانین و مقررات، تعرفه های کشورهای واردکننده زعفران و… تسلط کافی داشت. برای مثال، برای بررسی میزان عرضه باید میزان تولید زعفران را در هر دوره پیگیری کرد. از سوی دیگر میزان تقاضا با میزان مصرف داخلی و میزان صادرات ارتباط دارد. انتخاب شیوه تحلیل به شخص و میزان تسلط او بستگی دارد و نمی توان با قطعیت اظهارنظر کرد.

نحوه آربیتراژ در بازار قرارداد آتی زعفران

در بازار آتی زعفران با استفاده از آربیتراژ نیز می‌توان سود کرد. یعنی گواهی سپرده زعفران را با قیمت پایین از بازار بورس اوراق بهادار خرید و در بازار آتی، قرارداد زعفران را با قیمت بالاتر به فروش رساند و از تفاوت بین دو بازار سود کسب کرد. در ادامه در این خصوص توضیحات بیشتری داده می‌شود.
برای ورود به فرایند تحویل قراردادهای آتی زعفران باید حداقل ۱۰ قرارداد داشت. بر این اساس برای آربیتراژ باید حداقل ۱۰ قرارداد فروش در بازار آتی گرفت و در بازار گواهی سپرده زعفران ۱۰۰۰ واحد (هر واحد یک گرم) خریداری کرد. برای درک بهتر موضوع به مثال زیر توجه کنید:

  • قیمت آتی زعفران هر گرم ۷۸۰۰ تومان
  • قیمت گواهی سپرده زعفران نگین زرین هر گرم ۶۳۰۰ تومان
  • وجه تضمین آتی زعفران ۲۰۰۰۰۰ تومان
  • کل سرمایه به کار گرفته‌شده: مبلغ مورد نیاز برای خرید ۱۰۰۰ گرم گواهی سپرده زعفران

(فرمول‌ها از چپ به راست نوشته شده است)

 ۸,۳۰۰,۰۰۰=(۱۰×۲۰۰,۰۰۰)+(۱,۰۰۰×۶,۳۰۰)

سود ناخالص حاصل از آربیتراژ:

 تومان ۱,۵۰۰,۰۰۰ =۱۰۰۰×(۶۳۰۰-۷۸۰۰)=۱۰۰۰×تفاوت قیمت گواهی سپرده و قرارداد آتی

درصد سود ناخالص:

۱۸٫۰۷%=۸,۳۰۰,۰۰۰÷۱,۵۰۰,۰۰۰

فرض کنیم در روز ۲۳ خرداد این آربیتراژ صورت بگیرد و قرارداد آتی زعفران در روز ۲۰ شهریور سررسید ‌شود؛ یعنی ۹۰ روز (۳ ماه) تا سررسید باقی‌مانده است. در واقع طی ۳ ماه، سودی ۱۸٫۰۷ درصدی بدون ریسک نصیب سرمایه‌گذار می‌شود. هر چه فاصله بین قیمت گواهی سپرده و قیمت آتی بیشتر باشد، سود حاصل از آربیتراژ بیشتر می‌شود. توجه کنید برای محاسبه سود خالص باید هزینه خواب سرمایه را هم از میزان سود، کسر کرد.
معامله‌گران برای آربیتراژ کردن باید دو نکته را مدنظر قرار بدهند. اول افزایش وجه تضمین طی دوره تا سررسید و دوم، افزایش قیمت در بازار آتی و امکان کال مارجین شدن فروشندگان. فروشندگان هنگام اخذ موقعیت و آربیتراژ باید برای این دو مورد، مدیریت سرمایه داشته باشند.

آشنایی با آتی زعفران

حداقل تغییر قیمت سفارشات  (tick price)

در وارد کردن قیمت سفارشات، در سامانه معاملات آتی با یک محدودیت روبه‌رو هستیم. به این صورت که قیمت‌های واردشده به سیستم باید حتماً مضربی از یک عدد که توسط بورس تعیین‌شده، باشند. درواقع تغییر قیمت‌ها در آتی زعفران باید ۱۰ تومان به ۱۰ تومان انجام شود. به عنوان مثال اگر معامله‌گری قصد وارد کردن سفارشی با قیمت ۵۹٫۶۵۳ ریال دارد، ناچار است سفارش خود را روی یکی از قیمت‌های ۵۹٫۶۰۰ یا ۵۹٫۷۰۰ قرار دهد. حداقل قیمت تغییر سفارش در بازارهای مختلف متفاوت است و با توجه به شرایط بازار تعیین می‌شود. در قرارداد آتی سکه، حداقل تغییر قیمت سفارش در بازار آتی ۵۰۰ تومان تعیین‌شده است اما این مقدار در قراردادهای آتی زعفران ۱۰ تومان است.

حد نوسان قیمت روزانه، صف خرید و صف فروش در معاملات آتی زعفران

در قراردادهای آتی، زعفران محدود به (۵%±) قیمت تسویه روز معاملاتی قبل است و امکان ثبت سفارش با قیمتی بالاتر و پایین‌تر از این بازه وجود ندارد؛ مثلا در صورتی که قیمت تسویه روز قبل ۵۹٫۶۸۷ ریال باشد، بالاترین و پایین‌ترین قیمت در روز معاملاتی جاری به این روش محاسبه می‌شود:
بالاترین قیمت ‌ ۶۲,۶۷۱ = (۵۹٫۶۸۷* ۵%) + ۵۹٫۶۸۷     پایین‌ترین قیمت ۵۶,۷۰۲ ‌= (۵۹٫۶۸۷* ۵%) – ۵۹٫۶۸۷
با توجه به این که حداقل تغییر قیمت هر سفارش ۱۰ تومان (۱۰۰ ریال) است، این اعداد را باید گرد کنیم. همیشه بالاترین قیمت را به پایین گرد می‌کنیم و پایین‌ترین قیمت را به بالا تا قیمت در محدوده ۳ درصدی قرار گیرد. با این توضیحات، بالاترین و پایین‌ترین قیمت به ترتیب ۶۱٫۴۰۰ و ۵۷٫۹۰۰ ریال می‌شود. درصورتی‌که فروشندگان انتظار قیمتی بیشتر از این بازه را داشته باشند، هیچ سفارش فروشی در سیستم ثبت نمی‌کنند زیرا می‌توانند در قیمت‌های بالاتر معامله خود را انجام دهند و به فروش با قیمت‌های بازه مجاز راضی نمی‌شوند.
در این شرایط به اصطلاح گفته می‌شود که بازار صف خرید است. این شرایط به ضرر دارندگان موقعیت تعهدی فروش و به سود دارندگان موقعیت تعهدی خرید می‌شود. بالعکس در شرایط کاهشی و انتظار ریزش بیشتر بازار و تمایل خریداران به خرید در قیمت‌های پایین‌تر، سفارش خریدی در سیستم ثبت نمی‌شود و در این شرایط با صف فروش مواجه می‌شویم که به ضرر دارندگان موقعیت تعهدی خرید و سود دارندگان موقعیت تعهدی فروش است.

جمع‌بندی

همانند سرمایه‌گذاری در هر بازاری، باید در بازار معاملات آتی هم به نکاتی دقت کنیم. یادگیری نحوه محاسبه سود و زیان معاملات قراردادهای آتی زعفران و سکه و همچنین نحوه آربیتراژ در بازار قرارداد آتی زعفران برای معامله در این بازار ضروری است. در پایان اعلام می‌کنیم قرارداد آتی سکه یکی از اوراق مشتقه محسوب می‌شود که از خرداد ۱۳۹۷ درشرکت بورس کالای ایران معرفی شد و قابلیت معامله پیدا کرد.

89 پاسخ به “آتی زعفران چیست و چگونه در آن معامله کنیم؟”

  1. AA2508 گفت:

    سلام خسته نباشید
    ازمون بورس کالا در چه تاریخی برگزار میشود و سوالهای این ازمون از چه منابعی است.

    ۰
  2. AD2642 گفت:

    سلام، برای گرفتن کد آتی کالا نیاز به مراجعه حضوری است یا اینترنتی هم می شود اقدام کرد. (کد معاملاتی داریم)

    ۳
    • Agah2 گفت:

      سلام دوست گرامی
      برای دریافت کد آتی کالا، داشتن کد بورسی اجبار شده است. درصورتی که کدبورسی دارید می‌بایست در آزمون بورس کالا جهت دریافت کد آتی کالا شرکت کنید و سپس با مدارک شناسنامه، کارت ملی و مدرک تحصیلی به کارگزاری مراجعه بفرمایید.

      ۰
    • شیوا گفت:

      سلام برای گرفتن کد آتی باید حضوری مراجعه کنید دوست عزیز

      ۰
  3. AH7434 گفت:

    تشکر و خسته نباشید - برای هز کسی که تو باشگاه و بلاگ زحمت میکشه

    ۰
  4. AA0040 گفت:

    سلام
    زمان معاملات زعفران چه ساعتی است؟

    ۵
  5. AL8268 گفت:

    اینطور که من متوجه شدم کد معاملاتی بورسی اینجا کارایی نداره، درسته؟

    ۰

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

عدد را وارد کنید:

1 2 3 10