صندوق etf (قابل معامله در بورس) چیست؟

صندوق‌های سرمایه‌گذاری بر اساس نوع دارایی به صندوق‌های درآمد ثابت، مختلط، سهامی، طلا و … تقسیم می‌شوند و بر اساس نحوه معاملات به دو نوع etf و صدور و ابطال. صندوق‌ etf یا Exchange-traded fund که به صندوق قابل معامله در بورس نیز معروف است، به نوعی از صندوق‌ سرمایه‌گذاری اشاره دارد که واحدهای آن همانند سهام شرکت‌های بورسی، در سامانه‌های آنلاین معاملات خرید و فروش می‌شود. در ادامه به یکی از بهترین صندوق های سرمایه گذاری خواهیم پرداخت و بررسی می‌کنیم که صندوق etf چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟

---

ETF چیست؟

کلمه قابل معامله یا etf به نحوه خرید و فروش صندوق اشاره دارد و در برابر صندوق مبتنی بر صدور و ابطال قرار می‌گیرد. صندوق etf را می‌توان مانند سهام عادی، از طریق سامانه معاملاتی کارگزاری‌ها خرید و فروش کرد. کافی است نماد صندوق را در سامانه کارگزاری جست‌وجو و درخواست خود را ثبت کنید و معامله در لحظه انجام می‌شود. در مورد صندوق‌های مبتنی بر صدور و ابطال، این فرایند از طریق سامانه اختصاصی یا مراجعه حضوری انجام می‌شود و بین یک تا چند روز زمان لازم دارد. صندوق قابل معامله می‌تواند از نوع درآمد ثابت، سهامی، مختلط یا با پشتوانه طلا باشد.

انواع صندوق های etf در بورس

صندوق‌های قابل معامله در بورس به طور کلی به ۴ دسته صندوق درآمد ثابت، سهامی، مختلط و طلا تقسیم می‌شوند و در ادامه به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت:

۱/ صندوق قابل معامله درآمد ثابت

این صندوق‌ها بیشترین درصد دارایی خود را در اوراق بهادار با درآمد ثابت و سپرده‌های بانکی سرمایه‌گذاری می‌کنند و درصد کمی را نیز به سرمایه‌گذاری در سهام اختصاص می‌دهند. از این رو نسبت به سپرده‌های بانکی بهتر و با سود بیشتری همراه هستند. ضمنا میزان ریسک در صندوق‌های درآمد ثابت و در مقایسه با دیگر صندوق‌ها، در پایین‌ترین حد قرار دارد.

۲/ صندوق قابل معامله سهامی

بیشترین درصد دارایی این صندوق‌ها در سهام و مابقی در اوراق درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌شود. بنابراین این صندوق‌ها با شاخص بورس ارتباط دارند و از آن تاثیر می‌پذیرند.
صندوق‌های سهامی بیشترین میزان ریسک را در میان صندوق‌های موجود دارند و برای افرادی که دانش و زمان لازم برای فعالیت در بازار سهام را ندارند و از طرفی ریسک این بازار را نیز مطلوب می‌دانند، بسیار مناسب است. به همان میزان که ریسک این صندوق‌ها بالا است، سوددهی بالاتری نیز در بلندمدت خواهند داشت.

۳/ صندوق قابل معامله مختلط

این صندوق‌ها ساختار متعادل‌تری دارند و دارایی آن‌ها معمولا با ترکیب ۶۰ به ۴۰، در سهام و اوراق درآمد ثابت یا بالعکس ممکن است سرمایه‌گذاری شود. میزان ریسک و بازده آن‌ها نیز در بین دو صندوق قبل قرار می‌گیرد.

۴/ صندوق قابل معامله طلا

دارایی این صندوق‌ها روی گواهی سپرده سکه طلا، اوراق مبتنی بر سکه طلا و درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌شود. به طور کلی، حداقل ۷۰ درصد از دارایی آن‌ها صرف گواهی سپرده کالایی سکه طلا، ۲۰ درصد در اوراق مشتقه مبتنی بر طلا و مابقی آن، در اوراق بادرآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌شود.

نرخ دلار و انس جهانی طلا، دو عاملی هستند که میزان بازده طلا را مشخص می‌کنند و قیمت‌گذاری طلا به آن‌ها وابسته است. این صندوق‌ها امکان سرمایه‌گذاری روی طلا با مبالغ کم و بدون داشتن ریسک نگه‌داری و تقلب را فراهم می‌کنند و ضمنا کارمزد پایینی هم دارند.

۵/ صندوق قابل معامله املاک و مستغلات

صندوق املاک نوعی صندوق سرمایه‌گذاری مشترک است که بیشترین درصد نقدینگی تجمیع‌شده را به خرید، اجاره دادن یا اجاره کردن با هدف اجاره دادن ملک اختصاص می‌دهد (حداقل ۷۰ درصد). باقی‌مانده اموال نیز به خرید واحدهای صندوق درامد ثابت، گواهی سپرده بانکی، اوراق رهنی و … اختصاص می‌یابد. این صندوق‌ها همگام با بازار ملک رشد می‌کنند. نبود محدودیت در سرمایه‌گذاری، ساختارهای شفاف و قانونمند، خرید و فروش آسان، مدیریت‌حرفه‌ای و … باعث می‌شود صندوق‌های املاک جایگزین مناسبی برای خرید فیزیکی یا روش‌هایی مانند خرید متری و پیش‌خرید اقساطی باشند.

کدام صندوق قابل معامله در بورس بهتر است؟

انتخاب صندوق etf مناسب، بستگی به استراتژی مالی سهامدار دارد. همانطور که گفتیم صندوق‌ها بر اساس نوع دارایی به صندوق‌های درآمد ثابت، مختلط، سهامی، طلا و … تقسیم می‌شوند.

• در صندوق درآمد ثابت، بیش از ۹۰ درصد دارایی صندوق در ابزار مالی درآمد ثابت مانند اوراق مشارکت، سپرده‌های بانکی و … سرمایه‌گذاری شده و به همین دلیل ریسک پایین‌تری نسبت به صندوق‌های سرمایه‌گذاری دیگر دارد.
• اگر ریسک‌پذیری پایینی دارید، صندوق etf درآمد ثابت مناسب شما است. این نوع صندوق‌ها در روزهای پرنوسان بازار از اصل سرمایه‌تان محافظت می‌کنند.
• در صندوق سهامی بین ۷۰ تا ۹۰ درصد دارایی صندوق در سهام شرکت‌های بورسی سرمایه‌گذاری می‌شود. در این نوع صندوق‌ها سود ماهانه به سهامدار پرداخت نمی‌شود بلکه بازدهی از اختلاف قیمت خرید و فروش واحدهای صندوق به دست می‌آید.
• در صندوق‌های سهامی ریسک سرمایه‌گذاری بالا و به تبع آن احتمال سود نیز بیشتر است. برای افرادی که ریسک پذیری بالایی در سرمایه‌گذاری دارند، صندوق‌های etf سهامی گزینه خوبی است.
• صندوق مختلط نیز به لحاظ ریسک‌ و بازده بین دو صندوق سهامی و صندوق درآمد ثابت قرار می‌گیرد. البته باید توجه داشت که در صندوق‌های مختلط نیز سود ماهیانه به سهامدار پرداخت نمی‌شود.
• اگر می‌خواهید بدون دردسرهای خرید و فروش فیزیکی، از مزایای سرمایه‌گذاری در طلا بهره‌مند شوید، صندوق etf مبتنی بر طلا نیز گزینه مناسبی خواهد بود.

بهترین صندوق etf

همان طور که اشاره کردیم، معیارهای مختلفی برای انتخاب بهترین صندوق سرمایه گذاری قابل معامله در بورس وجود دارد اما مهمترین آن‌ها عبارت است از میزان ریسک پذیری و استراتژی مالی و زمانی سهامدار، سابقه صندوق و کارنامه مدیران آن، وضعیت بازار و همچنین اوضاع اقتصادی کشور. کارگزاری آگاه توانسته با تاسیس چندین صندوق و سابقه درخشان در میزان بازدهی صندوق های سرمایه گذاری اعتماد سهامداران را جلب کند. اگر ریسک‌پذیری بالایی در سرمایه گذاری نداشته باشید و بخواهید در هر شرایطی اصل سرمایه خود را حفظ کنید، صندوق‌های سرمایه گذاری etf درآمد ثابت آگاه، گزینه مناسبی برای شما هستند. صندوق‌های etf درآمد ثابت یاقوت و همای آگاه که علاوه بر حفظ سرمایه اصلی شما، سودی بالاتر از سود سپرده‌های بانکی برای شما به ارمغان می‌آورند. صندوق etf هستی بخش آگاه، یکی از صندوق‌های سهامی کارگزاری آگاه است که با نماد «آگاس» خرید و فروش می‌شود. آگاس یکی از پرطرفدارترین صندوق‌های etf است و به عنوان صندوق ۵ ستاره بازار سرمایه شناخته می‌شود. برای سرمایه‌گذاری در طلا نیز می‌توانید از صندوق زرین آگاه استفاده کنید. این صندوق با نماد «مثقال» در بازار حضور دارد.

مزایای صندوق‌ ETF

کفه مزایای صندوق قابل معامله در بورس بر کفه معایب آن می‌چربد. اگر بخواهیم به مهمترین مزایای این نوع صندوق اشاره کنیم، موارد زیر قابل بیان است:

• نقدشوندگی بالا:

  نقدشوندگی از مهمترین ویژگی‌های صندوقetf است. برعکس صندوق صدور و ابطال، صندوقetf به راحتی و مانند سهام شرکت‌های بورسی قابل معامله است.

• برخورداری از سبد سهام:

  شما با خرید واحدهای صندوق etf با سرمایه اندک صاحب سبدی از دارایی خواهید شد. همانطور که توضیح داده شد در صندوق‌های سرمایه‌گذاری دارایی، حاصل تجمیع چندین منبع شامل سهام شرکت‌های بورسی، سپرده‌های بانکی و… است. این عامل ریسک سرمایه‌گذاری را پایین می‌آورد.

• هزینه و کارمزد پایین:

  در صندوق‌های سرمایه‌گذاری دارایی شما در اختیار کارشناسان بورسی است. یعنی از دانش آن‌ها برای مدیریت سهام خود استفاده می‌کنید. این درحالی است که هزینه کمی بابت این اتفاق پرداخت خواهید کرد.

• معاف از مالیات:

  سرمایه شما در صندوق‌های سرمایه‌گذاری معاف از مالیات است.

• شفافیت:

  ساز و کار مدیریت صندوقetf شفاف است. صندوق‌ها معمولا سایتی برای اطلاع رسانی صورت‌های مالی و تاریخچه بازدهی خود دارند.

معایب صندوق‌ ETF

از معایب صندوق etf نیز می‌توان موارد زیر را عنوان کرد:

• عدم دسترسی به مدیریت سبد سهام:

  شما با سرمایه‌گذاری در صندوقetf مدیریت مستقیمی بر سرمایه خود ندارید. بلکه سبدی از دارایی را خریداری می‌کنید که دیگران آن را مدیریت می‌کنند.

• عدم حضور در مجامع:

  دارندگان سهام صندوق‌های etf امکان حضور در مجامع سالیانه را ندارند.

نحوه دریافت سود صندوق etf

دریافت سود در صندوق سرمایه گذاری آگاه به دو شکل انجام می‌شود:

1. سود نقدی ثابت دوره‌ای
2. سود حاصل از اختلاف قیمت خرید و فروش واحدهای صندوق

برای مثال صندوق درامد ثابت همای آگاه به صورت ماهانه سود نقدی پرداخت می‌کند اما سود صندوق درامد ثابت یاقوت و صندوق سهامی آگاس، از اختلاف قیمت خرید و فروش به دست می‌آید.

کارمزد خرید و فروش صندوق etf

کارمزد خرید و فروش صندوق etf به شرح زیر است:

پذیره نویسی  etf

برای شرکت در پذیره‌نویسی صندوق‌های etf کافی است کد بورسی داشته باشید. در اطلاعیه پذیره‌نویسی هر صندوق محدوده مجاز، حداقل و حداکثر سرمایه‌گذاری مشخص شده است. سهامداران می‌توانند در محدوده تعیین شده اقدام به خرید واحدهای صندوق کنند. برای پذیره‌نویسی از طرف سازمان بورس معمولا محدوده زمانی نیز مشخص می‌شود. پس از بازگشایی صندوق، سهامداران می‌توانند معاملات را به صورت عادی پیش ببرند.

ساعت معاملات صندوق های etf

تا شهریور ماه زمان معاملات صندوق‌های etf مانند دیگر شرکت‌های حاضر در بورس از ساعت ۹ صبح تا ۱۲.۳۰ ظهر بود. اما از آن تاریخ و با بخش‌نامه سازمان بورس و اوراق بهادار این ساعت تغییر کرد و معاملات از ۹ صبح تا ساعت ۱۵ ادامه خواهد داشت.

تفاوت صندوق های ETF با صندوق های سرمایه‌گذاری مشترک در چیست؟

بزرگترین تفاوت صندوق های etf با صندوق های مشترک در نوع قیمت‌گذاری آن‌ها است. قیمت صندوق‌های قابل معامله در بورس بر اساس قانون عرضه و تقاضا مشخص می‌شود در حالی که قیمت صندوق‌های مشترک در قیمت ارزش خالص دارایی ثابت باقی می‌ماند. مورد دوم زمان معامله این صندوق‌ها است. صندوق‌های etf از ساعت ۹ تا ۱۵ قابل معامله‌اند اما صندوق‌های مشترک در ساعات پایانی روز خرید و فروش می‌شوند.

---

سخن آخر

سرمایه گذاری در بورس به روش غیر مستقیم از طریق خرید سهام صندوق‌های سرمایه‌گذاری میسر است. صندوق‌هایی که با مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار و مدیریت کارشناسان بورسی اداره می‌شوند. صندوق etf از محبوب‌ترین صندوق‌های سرمایه‌گذاری است. این نوع صندوق مزایای بسیاری دارد. از جمله نقدشوندگی بالا و سهولت در خرید و فروش. سهامداران واحدهای صندوق etf را می‌توانند مانند دیگر سهام شرکت‌های موجود در بورس از طریق سامانه‌های آنلاین معامله کنند.

سوالات متداول

صندوق ETF چیست؟

صندوق etf یا قابل معامله در بورس به نوعی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری گفته می‌شود که خرید و فروش واحدهای آن، از طریق سامانه‌های معاملاتی و مشابه با سایر سهم‌های بورسی انجام می‌شود.

مزایای صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله ETF چیست؟

نقدشوندگی بالا، کارمزد پایین و معاف بودن از مالیات، تنها بخشی از مزایای صندوق‌های etf برای سرمایه‌گذاران به شمار می‌روند.