عرضه گواهی سپرده کالا شمش طلا به بورس کالا

سرمایه‌گذاری در طلا از گذشته یکی از محبوب‌ترین روش‌های کسب سود برای افراد بوده است. دلیل این مسئله را می‌توان در مزایای این سرمایه‌گذاری دانست؛ مزایایی مانند نقدشوندگی بالا، امکان سرمایه‌گذاری با سرمایه‌های اندک و عملکرد مثبت طلا در بازارهای جهانی و داخلی. به مرور زمان علاوه بر امکان سرمایه‌گذاری با خرید فیزیکی طلا و نگهداری آن، در بازار سرمایه هم روش‌های مختلفی برای سرمایه‌گذاری در طلا ارائه شد. در همین راستا، از روز ۱۸ اسفند ۱۴۰۱ امکان معامله شمش طلا با نماد «CD1GOB001» به عنوان دارایی پایه گواهی سپرده کالایی در بورس کالا فراهم می‌شود. در ادامه جزئیات عرضه شمش طلا در بورس کالا را بررسی می‌کنیم.

گواهی سپرده کالایی شمش طلا

همان طور که می‌دانید تا امروز گواهی‌های سپرده‌ متعددی به عنوان نوعی از اوراق بهادار مورد تایید در سازمان بورس، برای سرمایه‌گذاری و کسب سود در بازارهای مختلف عرضه و معامله شده‌اند. تاکنون معاملات دارایی‌های پایه مختلفی مانند سکه طلا، ربع سکه طلا، زعفران، پسته، زیره سبز، برنج، شیشه خام، سیمان و … در بازارهای مختلف انجام شده است. معاملات گواهی‌های سپرده کالایی با دارایی‌های پایه مختلف به دلیل سرمایه‌گذاری متمرکز، معمولا بازدهی مناسبی دارد.

در همین راستا، در روز پنج‌شنبه ۱۸ اسفند ماه ۱۴۰۱ معامله گواهی سپرده کالایی با دارایی پایه شمش طلا در تالار معاملاتی بورس کالا آغاز خواهد شد. با وجود امکان سرمایه‌گذاری در گزینه‌های مختلف با هدف کسب سود از بازار طلا، امکان سرمایه‌گذاری در شمش طلا به شکل گواهی سپرده برای اولین بار در بازار سرمایه فراهم شده است. با توجه به جذابیت بالای بازار طلا و بازدهی آن، عرضه گواهی سپرده شمش طلا می‌تواند فرصتی مناسب برای یک سرمایه‌گذاری موفق باشد. در این عرضه امکانی فراهم شده است که سرمایه‌گذاران با سرمایه‌های خرد هم بتوانند در این زمینه مشارکت کنند.
با بررسی اطلاعیه عرضه این گواهی سپرده کالایی می‌توان از اطلاعات مربوط به هر برگه مطلع شد. هر برگه گواهی سپرده مربوط به شمش طلا معادل ۰.۱ گرم یا ۱۰۰ میلی گرم یا ۱۰۰ سوت از شمش طلای مذکور است. هر شمش طلا حدودا یک کیلوگرم وزن دارد. با توجه به این مساله، قیمتی که در تابلوی معالاتی برای این دارایی نشان داده می‌شود، قیمت یک برگه گواهی سپرده کالایی یا ۰.۱ گرم از شمش طلای مذکور است.

چرا گواهی سپرده کالایی شمش طلا بخریم؟

همان‌ طور که پیش از این هم اشاره کردیم، خرید و فروش اشکال مختلف طلا با هدف کسب سود در میان سرمایه‌گذاران طرفداران زیادی دارد. این عرضه جدید در کنار ایجاد بستری برای استفاده از پتانسیل رشد بازار طلا، مزایای دیگری نیز به سرمایه‌گذاران ارائه می‌کند؛ از جمله:

• فراهم کردن فرصتی برای معاملات طلا با سرمایه‌های خرد برای تمامی سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی (هر برگه گواهی سپرده نماینده ۰.۱ گرم از شمش طلایی با وزن یک کیلوگرم است.)
• سرمایه‌گذاری در یک دارایی پایه امن
• حفظ سرمایه از آسیب‌های ناشی از رکود و تورم
• حفظ امنیت دارایی به دلیل نگهداری در خزانه‌های بانکی مورد تایید
• تضمین اصالت کمی و کیفی کالا توسط انباردار
• فراهم کردن بستری برای خرید و فروش قطعی با تسویه نقدی در کوتاه‌ترین زمان ممکن
• برخورداری از معافیت مالیاتی
• متنوع‌سازی سبد دارایی مشتریان

جزئیات ویژگی‌های شمش طلا

در اطلاعیه‌های منتشرشده در درگاه‌های اطلاعی سازمان بورس، ویژگی‌های مربوط به شمش طلایی که به عنوان دارایی پایه این گواهی سپرده در نظر گرفته شده، ذکر شده است. کالای ورودی به انبار در این دارایی پایه، مربوط به شرکت‌های تولیدکننده شمش طلا مانند شرکت زرشوران یا شرکت‌های واردکننده‌ای است که تایید بورس کالا را دارند. عیار آلیاژ طلا در این شمش حداقل ۹۹۵ قسمت در هزار است.
به جز صندوق‌های سرمایه‌گذاری کالایی با پشتوانه طلا و بازارگردان، محدودیت‌هایی برای مالکیت تعداد دارایی در مورد مشتریان دیگر این گواهی سپرده اعمال شده است. سرمایه‌گذاران می‌توانند حداکثر ۵۰۰ هزار گواهی سپرده کالایی معادل ۵۰ عدد شمش طلا خریداری کنند.

مشتریان برای خرید و فروش گواهی سپرده شمش طلا می‌توانند از سامانه ابزارهای نوین مالی (سما) استفاده کنند. محدوده نوسانی قیمت در این معامله  ۵± درصد قیمت پایانی روز معاملاتی قبل است. متقاضیان خرید می‌توانند از طریق دسترسی‌های آنلاین ایجادشده توسط کارگزار یا ایستگاه‌های معاملاتی سفارشات خود را ثبت کنند.

با توجه به برگه‌های گواهی سپرده، تنها افرادی که حداقل ۱۱ هزار برگه (یا بیشتر با توجه به تلورانس عیار)، از گواهی سپرده با دارایی پایه شمش طلا را خریداری کرده‌اند، می‌توانند درخواست تحویل فیزیکی آن را ثبت کنند. خریدارانی هم که تعداد کمتری گواهی سپرده کالایی خریده‌اند، می‌توانند برای تحویل فیزیکی شمش طلا فاصله حداقلی موجود تا آستانه مجاز تحویل را با خرید برگه‌های بیشتر گواهی سپرده پر کنند. تخصیص دارایی به متقاضیان دریافت فیزیکی شمش طلا از سامانه مربوط به انبارداری و در فرایندی کاملا تصادفی انجام می‌شود. این سامانه نزدیک‌ترین دارایی منطبق با تعداد برگه‌های گواهی سپرده کالایی را برای متقاضی انتخاب می‌کند.

اگر مشتری در هنگام تحویل، شبهه‌ای در مورد اصالت کمی و کیفی شمش دریافتی داشت، می‌تواند قبل از خروج از انبار درخواست ارزیابی دارایی را ثبت کند. در فرایند ارزیابی شمش، اگر مشخصات اعلام‌شده مورد تایید باشد، مشتری هزینه ارزیابی را پرداخت و دارایی خود را دریافت می‌کند. اگر آزمایشگاه مشخصات اعلام شده را تایید نکند، انباردار موظف است هزینه ارزیابی را پرداخت و شمش طلای جدید به مشتری تحویل دهد. توجه داشته باشید انبارداران خزانه مسئولیت مستقیم تایید ویژگی‌های کمی و کیفی و فراهم کردن تدابیر لازم برای نگهداری دارایی فیزیکی را بر عهده دارند. خریداران در هنگام تحویل شمش طلا مانند دیگر معاملات گواهی‌های سپرده، ملزم به پرداخت هزینه‌های مربوط به نگهداری دارایی در انبار هستند. جزئیات این هزینه پس از توافقات بین سازمان بورس و اوراق بهادار و خزانه‌داری بانک ملت به خریداران اعلام خواهد شد. فرایند تسویه حساب مربوط به انبارداری کالا، از طریق دفتر دارایی خریداران انجام می‌شود.

با بررسی اطلاعیه‌ عرضه مربوط به گواهی سپرده کالایی شمش طلا، می‌توان مشاهده کرد دارایی فیزیکی این گواهی در خزانه‌های بانک ملت نگهداری می‌شود. در عرضه‌های پیش از این، دارایی فیزیکی گواهی سپرده مربوط به سکه نیز به این خزانه سپرده شده بود. امکان سپرده کردن شمش طلا در خزانه بانک ملت فقط برای شرکت زرشوران وجود دارد و دیگر خریداران نمی‌توانند چنین درخواستی را در مورد این دارایی ثبت کنند.

مراحل معامله گواهی سپرده شمش طلا در بورس کالا

متقاضیان پس از انتشار اطلاعیه‌های گشایش خزانه شمش طلا و نماد معاملاتی آن در درگاه آنلاین بورس کالا به آدرس www.ime.co.ir، می‌توانند مراحل زیر را برای ثبت درخواست خرید این گواهی سپرده کالایی طی کنند.

• دریافت کد معاملاتی بازارهای مالی

متقاضیان حقیقی خرید این دارایی لازم است درخواست دریافت کد معاملاتی بازارهای مالی را از طریق سامانه‌های آنلاین کارگزاری‌ها یا مراجعه حضوری به شعب آن‌ها ثبت کنند. متقاضیان حقوقی هم می‌توانند درخواست خود را به کارگزار مورد نظر ارسال کنند.

• واریز وجه به دفتر دارایی

متقاضیان خرید لازم است وجه لازم برای خرید را به حساب کارگزاری واریز و پس از آن درخواست انتقال وجه به دفتر دارایی خود را ثبت کنند.

• شارژ دفتر دارایی مشتری

پس از بررسی درخواست مشتری، کارگزاری وجه پرداختی را به دفتر دارایی مشتری واریز می‌کند. سامانه بورس کالا شناسه هر مشتری را احراز و دفتر دارایی او را شارژ می‌کند.

• گشایش نماد معاملاتی

نماد مربوط به گواهی سپرده کالایی شمش طلا در روزهای شنبه تا پنج‌شنبه مورد معامله قرار می‌گیرد. ساعت پیش گشایش این نماد از ۱۱:۳۰ تا ۱۲:۰۰ و حراج پیوسته آن از ساعت ۱۲:۰۰ تا ۱۵:۰۰ خواهد بود.

• ثبت سفارش

پس از طی کردن مراحل قبل، متقاضیان می‌توانند سفارش خرید خود را به کارگزاری اعلام کنند. این فرایند در سامانه‌های معاملات ابزارهای نوین مالی بورس کالا به صورت آنلاین یا در ایستگاه‌‌های معاملاتی انجام می‌شود.

• تسویه حساب

تمام فرایندهای تسویه مربوط به این معاملات، با شارژ دفتر دارایی مشتریان و پرداخت از طریق آن قابل انجام است.

• تطبیق سفارشات در سامانه معاملات

متقاضیان با شرکت در حراج و ثبت سفارش و قیمت می‌توانند در صورت تطبیق، معامله خود را تکمیل کنند.

• کارسازی درخواست

در این مرحله، مشتری درخواست انتقال وجه از دفتر دارایی خود به دفتر دارایی کارگزار را ثبت می‌کند. پس از تایید این درخواست کارگزاری وجه را از دفتر دارایی به حساب بانکی منتقل می‌کند و معامله انجام می‌شود.

• تحویل فیزیکی

مشتریانی که حداقل یازده هزار گواهی سپرده کالایی شمش طلا خریده‌اند می‌توانند درخواست ترخیص شمش را در سامانه معاملات ثبت کنند. پس از آن لازم است مشتری حضوری به خزانه بانک ملت مراجعه و شمش طلای خریداری‌شده را تحویل بگیرد.
با بررسی اطلاعیه‌هایی که تاکنون در مورد معاملات گواهی سپرده کالایی شمش طلا در بورس کالا منتشر شده است می‌توان گفت محدودیت خاصی برای خرید و فروش این دارایی تعیین نشده است.

• فرایند تسویه هزینه انبارداری

با توجه به این مساله که خرید و فروش برگه‌های گواهی سپرده کالایی بر دارایی پایه موجود در انبارداری انجام می‌شود، همه مشتریان لازم است تا روز تحویل کالا یا فروش گواهی سپرده، هزینه انبارداری را پرداخت کنند. جزئیات این تسویه به شرح زیر است:

فروش گواهی سپرده و عدم دریافت

در این حالت ابتدا هزینه انبارداری از وجه معامله مشتری کسر می‌شود. سپس این مبلغ به دفتر دارایی مشتری انتقال داده می‌شود. در مرحله بعد هزینه از دفتر دارایی انبار مشتری کسر می‌شود و به دفتر دارایی انباردار واریز خواهد شد.

دریافت کالا در مدت زمان معاملات

در این حالت پس از ثبت درخواست ترخیص کالا، هزینه انبارداری از دفتر دارایی انبار مشتری کسر می‌شود. سپس هزینه خروج کالا و باقی‌مانده هزینه‌های انبارداری نیز از دفتر دارایی انبار مشتری کسر خواهد شد. پس از این مراحل مشتری می‌تواند خروج نهایی دارایی خود را ثبت کند.

عدم فروش و عدم تحویل

در این حالت مشتریان لازم است هزینه انبارداری خود را در بازه‌های زمانی اعلام‌شده تسویه کنند. در غیر این صورت مشمول جریمه خواهد شد.

کلام آخر

گواهی‌های سپرده کالاهی در بازار سرمایه، از جمله گزینه‌های پرطرفدار در میان سرمایه‌گذاران است. عرضه شمش طلا به شکل گواهی سپرده کالایی فرصتی برای علاقه‌مندان به کسب سود از پتانسیل رشد بازار طلا برای خریداران فراهم می‌کند. به علاوه، نحوه عرضه این دارایی، به سرمایه‌گذاران خرد هم اجازه مشارکت می‌دهد. حداقل میزان خرید این دارایی، معادل یک برگه عرضه گواهی سپرده کالایی است که نماینده ۰.۱ گرم یا ۱۰۰ سوت از یک شمش طلای یک کیلوگرمی خواهد بود.