اوراق تسه یا تسهیلات مسکن چیست؟

با رشد قیمت مسکن تقاضا برای دریافت تسهیلات بانکی افزایش یافته است. اما پرداخت وام مسکن مراحل ریز و درشتی دارد. اگر برای دریافت وام مسکن اقدام به سپرده‌گذاری کنید، پول شما یک سال در بانک مسکن بلوکه خواهد شد اما برای کسانی که عجله دارند، راه میانبری وجود دارد: خرید اوراق تسه. اوراق حق تقدم تسهیلات مسکن که به اختصار «تسه» نامیده می‌شود؛ نسبت به سپرده‌گذاری برای دریافت وام مسکن اولویت پرداخت دارد. در ادامه، به بررسی اوراق تسه یا  اوراق تسهیلات مسکن در بورس می‌پردازیم.

اوراق تسه چیست؟

اوراق حق تقدم تسهیلات مسکن یا تسه، اوراق بهاداری است که در بازار عادی فرابورس ایران معامله می‌شود. منتشر کننده این اوراق، بانک مسکن است. این اوراق به صاحبان حساب سپرده سرمایه‌گذاری ممتاز بانک مسکن تعلق می‌گیرد و قابلیت معامله در بازار فرابورس را دارد.

چگونه اوراق تسه بخریم؟

همانطور که توضیح داده شد، اوراق تسه قابل خرید در بازار فرابورس ایران است. برای استفاده از اوراق امتیاز تسهیلات بانک مسکن، لازم است متقاضی پیش از اقدام به خرید این اوراق، از شرایط اعطای تسهیلات بانک مسکن مطلع شود. به این دلیل که اگر واحد مسکونی مورد نظر متقاضی با شرایط و ضوابط واحدهای مسکونی مشمول تسهیلات بانک مسکن مطابق نباشد، امکان برخورداری از این تسهیلات برای وی وجود نخواهد داشت. پس از آگاهی از شرایط اعطای تسهیلات، در صورت داشتن کد معاملاتی بورسی، متقاضی می‌تواند از طریق کارگزاری‌ها برای خرید اوراق تسه اقدام کند. سپس با واریز مبلغ خرید اوراق به ‌حساب کارگزاری و تکمیل فرم درخواست خرید، اوراق خریداری می‌شود. برگه گواهی اوراق خریداری‌شده بعد از گذشت سه روز کاری آماده تحویل به مشتری برای ارائه به بانک مسکن است. سفارش خرید اوراق تسه می‌تواند به ‌صورت حضوری، تلفنی، اینترنتی یا خرید آنلاین باشد توجه به این نکته ضروری است که برای ثبت سفارش با هر یک از روش‌های ذکرشده، علاوه بر داشتن کد سهامداری، امضای قرارداد مربوط به هر یک از این روش‌ها نیز ضروری است. برای مشاهده فهرست اوراق و اطلاع از جزئیات هر مورد، می‌توانید به وب سایت tsetmc مراجعه و واژه تسهیلات را جست‌وجو کنید.

قیمت اوراق تسه چگونه تعیین می‌شود؟

قیمت روز اوراق تسه بر اساس میزان عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. در واقع دارندگان و متقاضیان خرید اوراق تسه به صورت روزانه سفارش‌های خرید و فروش خود را در سامانه معاملات ثبت می‌کنند و این اوراق بر اساس عرضه و تقاضا کشف قیمت می‌شود. در انتهای دی ماه سال جاری (۱۴۰۱) قیمت روز اوراق تسه ۱۲۸ هزار تومان بود. در سال‌های گذشته افزایش قیمت این اوراق با انتقاد کارشناسان و متقاضیان دریافت وام مواجه شده ‌است. چنان که با نگاهی به آمار قیمتی اوراق تسه خواهیم دید که قیمت این اوراق در ابتدای آبان ماه سال جاری در محدوده قیمتی ۸۰ هزار تومان بوده است.

نماد اوراق تسه یا اوراق تسهیلات مسکن در بورس چیست؟

در سال‌های گذشته برای هر سری از اوراق با در نظر گرفتن تاریخ صدور آن، یک نماد تعریف می‌شد. این نماد معاملاتی شامل کلمه «تسه» (سه حرف ابتدایی کلمه تسهیلات) و چهار عدد بود. از چپ به راست، دو رقم ابتدایی این عدد مشخص‌کننده سال و دو رقم بعدی مشخص‌کننده ماه صدور آن بود.
برای مثال «تسه ۹۹۰۷» نمایانگر اوراق امتیاز تسهیلات مسکن صادرشده در مهرماه ۱۳۹۹ بود. اما این اوراق از ابتدای سال ۱۴۰۱ در سررسیدهای ماهانه منتشر نشده و به صورت سالانه صادر می‌شوند که در سال ۱۴۰۱ نماد آن «تسه۱۴۰۱» است.

اعتبار زمانی اوراق تسه چقدر است؟

دو نوع اعتبار زمانی برای اوراق تسه در نظر گرفته می‌شود:

• اعتباری که بر اساس آن می‌توانید با بهره بردن از این اوراق، وام مسکن دریافت کنید.
• اعتباری که بر اساس آن مشمول محدودیت زمانی خرید و فروش اوراق می‌شوید.

هر یک از اوراق تسه به مدت دو سال اعتبار زمانی برای دریافت وام دارد. به همین دلیل اوراق قدیمی‌تر و آن‌هایی که مدت کمی تا پایان اعتبارشان باقی مانده، قیمت پایین‌تری دارند.

۱- نکته قابل اشاره در این موضوع آن است که در صورتی که اعتبار زمانی ۲ ساله اوراق تسه تمام شود و دارنده اوراق موفق به دریافت وام نشود، مبلغ خریداری اوراق به او بازگردانده نمی‌شود.

۲- نکته دیگری که باید به آن توجه کنیم این است که ممکن است مدت اعتبار اوراق با صلاحدید بانک به مدت ۶ ماه تمدید شود.

اما محدودیت زمانی خرید و فروش اوراق می‌توان گفت برای جلوگیری از سفته‌بازی و دلالی، متقاضیان پس از خرید اوراق به مدت ۴ ماه امکان خرید و فروش اوراق تسه را ندارند. البته این محدودیت برای اوراقی که کمتر از ۴ ماه تا پایان مهلت خرید و فروش آن‌ها باقی است، اعمال نخواهد شد.

محدودیت‌های معاملات اوراق تسهیلات مسکن و مبلغ کارمزد آن

طبق آخرین اطلاعیه‌های فرابورس (مربوط به سال ۱۴۰۰)، محدودیت خرید برای اوراق تسهیلات مسکن در هر جلسه معاملاتی و برای هر کد معاملاتی ۲۸۰ ورقه در نظر گرفته شده است. همچنین کارمزد خرید این اوراق ۰٫۰۰۴۹ قیمت معامله شده و کارمزد فروش آن ۰٫۰۰۲۴ است.

برای دریافت وام مسکن چقدر اوراق تسه بخریم؟

همانطور که اشاره کردیم، قیمت روز اوراق تسه در بازار فرابورس ایران حدود ۱۲۸ هزار تومان است. اما ارزش ریالی هر ورق اوراق تسه بعد از خریداری، ۵۰۰ هزار تومان محاسبه می‌شود. به عنوان مثال، اگر شما برای دریافت وام ۴۰۰ میلیونی مسکن اقدام کنید، باید ۸۰۰ برگه اوراق تسه خریداری کنید. به عبارتی، جدا از بهره ۱۸ درصدی بازپرداخت وام، ۱۰۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان هزینه خرید اوراق تسه خواهد شد. پس از انجام مراحل بانکی و دریافت وام از بانک مسکن، اوراق مربوطه توسط شعبه بانک باطل شده و قابل فروش نخواهد بود. در هنگام ثبت سند در دفاتر ثبت اسناد رسمی مبلغ چک وام از طرف نماینده بانک در اختیار فروشنده قرار خواهد گرفت.

سخن آخر

خرید اوراق تسه برای دریافت تسهیلات وام مسکن به نوعی راه میانبری برای متقاضیان محسوب می‌شود. البته هرچه مقدار وام بیشتر باشد، هزینه خرید اوراق نیز بیشتر خواهد شد. با توجه به افزایش قیمت خانه و رشد متقاضیان دریافت تسهیلات مسکن، قیمت ریالی اوراق تسه نیز در سال‌های گذشته با افزایش زیادی همراه بوده ‌است. اتفاقی که باعث شده سفته‌بازی در این بازار رونق بگیرد.

مطالب مرتبط

اوراق سلف موازی چیست؟ مزایای تامین مالی از این روش چیست؟ مروری بر اثرات تحریم‌ها و تحولات برجام بر حوزه بورس و اوراق بهادار ضریب بتا چیست و چگونه از آن در معاملات بورسی استفاده کنیم؟