ارزش دارایی های شرکت های سرمایه گذاری
- ۳۰ خرداد ۱۴۰۱
- ۹۹ نظر
- ۴۰۸۰۴ مشاهده
با توجه به درخواست برخی مخاطبین گرامی در خصوص نحوه بررسی وزن دارایی‌های بورسی “وتوسم” که در سوال مسابقه روز ۱ آذر طرح گردید، در ادامه به بیان پاسخ سوال مذکور و توضیح آنچه درباره صورتوضعیت پرتفوی شرکت‌های سرمایه‌گذاری باید بدانیم، پرداخته خواهد شد.
در این مطلب عناوین زیر را بررسی خواهیم کرد:
- تعریف شرکت‌های سرمایه‌گذاری
- تفاوت شرکت‌های سرمایه‌گذاری با شرکت‌های هلدینگ
- پورتفو چیست؟
- صورت وضعیت پورتفوی شرکت‌های سرمایه‌گذاری
- کاربرد صورتوضعیت پورتفو
- مفهوم ذخیر کاهش ارزش سرمایه‌گذاری چیست؟
- نحوه ارزش‌گذاری شرکت‌های سرمایه‌گذاری
- ارزش دارایی‌ها یا (NAV(Net Asset Value چیست؟
- (NAVPS(Net Asset Value Per Share چیست؟
پیش از اینکه به بیان پاسخ سوال بپردازیم، لازم است اطلاعاتی درباره شرکت‌های سرمایه‌گذاری داشته باشیم.
صنعت سرمایه‌گذاری یکی از صنایع طبقه‌بندی شده در بازار ایران است. شرکت‌های سرمایه‌گذاری در هر حوزه‌ای که بتوانند ارزش افزوده‌ای ایجاد کنند، وارد می‌شوند. این شرکت‌ها درحوزه‌هایی نظیر زمین، طلا، ابزارهای تامین مالی، سپرده‌های بانکی وسهام شرکت‌های پذیرفته‌‌شده یا نشده در بورس و… سرمایه‌گذاری می‌کنند. شرکت‌های سرمایه‌گذاری با توجه به خط مشی و دیدگاهی که دارند بیشترین وزن سبد دارایی خود را به چند سهم یا صنعت خاص اختصاص می‌دهند.
تعریف شرکت‌های سرمایه‌گذاری:
شرکت‌های سرمایه‌گذاری، شرکت‌هایی هستند که با هدف سرمایه‌گذاری تاسیس شده و فعالیت اصلی خود را معطوف به خرید و فروش سهام شرکت‌های بورسی و غیر بورسی می‌کنند.
بر اساس بند ۲۱ ماده یک قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران، شرکت سرمایه‌گذاری از مصادیق نهادهای مالی است که طبق اساسنامه حرفه و موضوع اصلی فعالیت آن سرمایه‌گذاری در سهام، سهم الشرکه، واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌ها یا سایر اوراق بهادار دارای حق رای شرکت‌ها، موسسات یا صندوق‌ها‌ی سرمایه‌گذاری با هدف کسب انتفاع بدون کسب کنترل یا نفوذ قابل ملاحظه در شرکت، مؤسسه یا صندوق سرمایه‌گذاری سرمایه‌پذیر در چارچوب قوانین و مقررات است و از نظر حقوقی به دو شکل سهامی خاص و عام وجود دارد. مطابق مصوبه مورخ ۱۳۹۱/۰۶/۲۵ هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار، حداقل سرمایه شرکت‌های سرمایه‌گذاری و مادر (هلدینگ) مبلغ یکصد میلیارد ریال تعیین گردیده‌است.
تفاوت شرکت‌های سرمایه‌گذاری با شرکت‌های هلدینگ:
شرکت‌ها برای شروع فعالیت خود ابتدا اظهارنامه و اساسنامه را به اداره ثبت شرکت‌ها تحویل و در آن ماموریت کاری و شرح فعالیت خود را با جملاتی مثل “انجام هرگونه فعالیت بازرگانی و تجاری مجاز” شروع می‌کنند. بر اساس تحقیقات انجام یافته در ایران شرکت‌ها در ثبت فعالیت و موضوع کاری خود، بین دو گروه شرکت‌های سرمایه‌گذاری و هلدینگ‌ها تفاوتی قائل نمی‌شوند و گاه به شرکت‌های هلدینگ، شرکت سرمایه‌گذاری می‌گویند .
شرکت‌های سرمایه‌گذاری شرکت‌هایی هستند که فعالیت اصلی خود را به شکل تخصصی معطوف به خرید و فروش سهام شرکت‌های بورسی یا غیربورسی می‌کنند. در این شرکت‌ها زمان صرف شده برای هر سهم می‌تواند چند ساعت یا چند ماه باشد، اما در بیشتر مواقع، در این شرکت‌ها دیدگاه کوتاه‌مدت بر روی یک سهام وجود دارد. اما شرکت‌های هلدینگ شرکت‌هایی هستند که دیدگاه آن‌ها خرید و فروش کوتاه مدت سهام زیر مجموعه و کسب سود از این طریق نیست. همچنین به منظور تسهیل در چرخه تولید صنعت مورد نظر خود، اقدام به نفوذ در هیئت مدیره با تملک مالکیت بیش از ۵۰ درصد سهام شرکت‌های تابعه می‌کنند. از جمله شرکت‌های هلدینگ می‌توان به شرکت فولاد مبارکه، پتروشیمی فارس، هلدینگ نفت، گاز پارسیان و… اشاره نمود.
پورتفو چیست؟
سبد سهام یا همان پورتفوی، ترکیب مناسبی از سهام یا سایر دارایی‌ها است که یک سرمایه‌گذار آن‌ها را خریداری می‌کند. هدف از تشکیل سبد سهام، تقسیم ریسک بین چند سهم یا دارایی است که به این ترتیب زیان یک سهم یا دارایی با سود سایر دارایی‌ها یا سهام جبران می‌شود.
صورت وضعیت پورتفوی شرکت های سرمایه گذاری:
شرکت‌های سرمایه‌گذاری پورتفوی متنوعی از سهام و صنایع مختلف دارند. پورتفوی این شرکت‌ها از ۲ بخش کلی تشکیل شده است:
- سهام پذیرفته شده در بورس: سهام شرکت‌هایی که در بورس قابل معامله بوده و برای ارزش‌گذاری آن‌ها قیمت آخرین معامله ملاک است. این پرتفو در اصطلاح پرتفوی بورسی گفته می‌شود.
- سهام پذیرفته نشده در بورس (سهام شرکت‌های خارج از بورس): سهام شرکت‌هایی که مانند سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس قابلیت معاملات پیوسته و سهولت در انجام معاملات را ندارند. پرتفوی تشکیل شده در این بخش، پرتفوی غیربورسی شرکت سرمایه‌گذاری گفته می‌شود.
مواردی که در صورت وضعیت پورتفوی شرکت‌های سرمایه‌گذاری قابل مشاهده است:
- سرمایه شرکت سرمایه‌پذیر
- تعداد سهام در مالکیت شرکت سرمایه‌گذار در شرکت سرمایه‌پذیر در ابتدای دوره
- بهای تمام شده و ارزش بازار سهام شرکت سرمایه‌پذیر که تحت مالکیت شرکت سرمایه‌گذار است در ابتدا و انتهای دوره
- تغییرات این آیتم‌ها در انتهای دوره نسبت به ابتدای دوره
- ارزش سهام شرکت سرمایه‌پذیر که تحت مالکیت شرکت سرمایه‌گذار است در زمان تهیه گزارش
- افزایش یا کاهش قیمت سهم نسبت به انتهای دوره گزارش قبل (دوره‌ها یک ماهه است)
کاربرد صورتوضعیت پورتفو:
شرکت‌ها با توجه به سیاست و دیدگاه خود بیشترین وزن دارایی‌هایشان را به چند سهم یا صنعت خاص اختصاص می‌دهند. به‌طور مثال نماد “وخارزم” از دید بسیاری از فعالان بازار سرمایه نشان‌دهنده شرکتی است که در گروه بانک‌ها سرمایه‌گذاری می‌کند.از دید تکنیکالی در بسیاری از مواقع نمودار این نماد با نمودار نماد “وبصادر” که یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین نماد در سبد سرمایه‌گذاری وخارزم است، هم‌پوشانی دارد.
یکی از موارد مهم در صورت وضعیت پورتفوی شرکت‌های سرمایه‌گذاری جدول سهام شرکت‌های سرمایه‌پذیر بورسی است. با توجه به ارزش روز سهام موجود در پورتفو، سهامی که بیشترین وزن را در پورتفوی شرکت سرمایه‌گذار دارد از اهمیت برخوردار است. با دانستن این مورد سهامی که بیشترین تاثیر را در پورتفوی شرکت سرمایه‌گذاری دارد، قابل شناسایی است. به‌طور مثال زمانی که یک نماد برای تعدیل سود متوقف می‌شود و تعدیل مثبت سود خود را از طریق سامانه کدال اعلام می‌نماید، امکان خرید سهام وجود ندارد. حال با دانستن نکته فوق می‌توان اقدام به خرید سهام شرکت سرمایه‌گذاریی نماییم که بیشترین وزن پورتفوی آن را سهام مورد نظرتشکیل می‌دهد.
نتیجه دیگری که از بررسی صورت وضعیت پورتفوی یک شرکت سرمایه‌گذاری نسبت به دوره قبل آن می‌توان گرفت، این است که با تغییرات تعداد سهام و یا قیمت سهام ارزش کل پورتفوی بورسی تغییر می‌کند. در صورتی که معمولا پورتفوی غیر بورسی به دلیل عدم تغییر قیمت روزانه سهام و عدم سهولت انجام معاملات، دستخوش تغییرات ماهانه چندانی نمی‌شود.
یکی دیگراز موارد حائز اهمیت در بررسی صورت وضعیت پورتفو این است که با مشاهده جدول پورتفوی شرکت سرمایه‌گذار، می‌توانیم میزان یا درصد سهام بورسی و غیر بورسی آن را در یابیم. هر اندازه وزن پورتفوی بورسی شرکت سرمایه‌گذار بیشتر باشد ارزش‌گذاری آن شرکت بر مبنای NAV دقیق‌تر خواهد بود.
اگر بخواهیم بدانیم که چند درصد از پرتفوی یک شرکت سرمایه‌گذاری، اختصاص به سهام بورسی دارد کافیست تا کل ارزش بازار در انتهای دوره هر دو پرتفو را با هم جمع کنیم. سپس جمع پرتفو بورسی را به عدد بدست آمده تقسیم کنیم و در عدد ۱۰۰ ضرب نمایم. برای مثال صورتوضعیت پرتفوی وتوسم منتهی به ۱۳۹۴/۰۸/۳۰ را مشاهده می‌کنیم، مجموع ارزش بازار پورتفوی بورسی ۷,۲۳۹,۸۳۶ و مجموع ارزش بازار پرتفوی غیربورسی آن ۹۸۷,۰۱۹ است. برای محاسبه اینکه چند درصد از پورتفوی وتوسم به سهام شرکت‌های بورسی اختصاص دارد، به ترتیب زیر عمل می‌کنیم:
درصد اختصاص یافته به پرتفوی بورسی=۱۰۰×(مجموع پرتفوی خارج از بورس+ مجموع پرتفوی بورسی)÷مجموع پرتفوی بورسی
۸۸%=۱۰۰×(۷,۲۳۹,۸۳۶+۹۸۷,۰۱۹)÷۷,۲۳۹,۸۳۶
حال اگر بخواهیم درصد وزن یک سهم را در پرتفو بورسی شرکت سرمایه گذاری بدست آوریم لازم است عددی که در مقابل نام سهم در ستون ارزش بازار در انتهای دوره وجود دارد را به کل ارزش بازار پرتفو بورسی تقسیم کنیم و در صد ضرب نماییم. به مثال قبل برمی‌گردیم و صورتوضعیت پرتفوی وتوسم؛ قصد داریم بدانیم چند درصد از پرتفوی بورسی این شرکت به نماد پتروشیمی جم اختصاص یافته است. یعنی وزن این پتروشیمی جم در پرتفوی وتوسم چقدر است:
۱٫۵%=۱۰۰×(۷,۲۳۹,۸۳۶÷۱۱۱,۶۹۴)
حال که مختصری با شرکت‌های سرمایه‌گذاری و پرتفوی آن‌ها آشنا شدیم به سوال خود برمی‌گردیم.
با توجه به آخرین صورت وضعیت پرتفوی “وتوسم” ، کدام یک از نمادها به ترتیب بیشترین وزن را در ترکیب دارایی‌های بورسی “وتوسم” دارند؟
برای یافتن پاسخ سوالاتی از این قبیل و بررسی اینکه پرتفوی یک شرکت سرمایه‌گذاری بیشتر متاثر از چه نمادهایی است، لازم است که صورتوضعیت پرتفوی آن شرکت را مورد بررسی قرار دهیم. با توجه به سوال مورد نظر، برای دسترسی به صورتوضعیت پرتفوی شرکت سرمایه‌گذاری توسعه ملی (وتوسم)، اطلاعیه‌های این شرکت را در سایت کدال جستجو می‌کنیم. از میان اطلاعیه‌های این شرکت، آخرین صورتوضعیت پرتفوی این شرکت که منتهی به ۱۳۹۴/۰۸/۳۰ را انتخاب می‌کنیم.
با مراجعه به جدول پرتفوی بورسی “وتوسم” و دقت در اعداد مربوط به ستون ارزش بازار در انتهای دوره، نمادهایی که وزن بیشتری را در ترکیب دارایی‌های بورسی شرکت سرمایه‌گذری توسعه ملی دارند می‌توانیم مشاهده کنیم. باید دقت کنیم که آیا این اعداد به صورت نزولی در جدول آمده است یا خیر. چنانچه در تصویر زیر مشخص است، در نمایش اعداد مربوط به این ستون ترتیب نزولی در نظر نگرفته شده است.
همان‌طور که در تصویرجدول پورتفوی نماد “وتوسم” مشخص است، با توجه به ارزش بازار، نمادهای وبانک، شخارک، ثمسکن، شبهرن به ترتیب بیشترین تاثیرات را در ارزش دارایی‌های (NAV) وتوسم دارند.
بنابراین در یک جمع‌بندی کلی می‌توانیم بگوییم وابستگی NAV هر شرکت سرمایه‌گذاری به نمادهایی است که ارزش بازار آن‌ها در صورتوضعیت پرتفوی آن شرکت، دارای اختلاف زیاد با سایر نمادها باشد.
مفهوم ذخیره کاهش ارزش سرمایه‌گذاری چیست؟
یکی از مسائلی که در سال‌های اخیر صورت‌های مالی شرکت‌ها را دستخوش تغییر کرده و لازم است مورد بررسی قرار گیرد، موضوع ذخیره کاهش ارزش است. در صورت‌های مالی شرکت‌های سرمایه‌گذاری مبنای محاسبات ارزش دفتری یا بهای تمام‌شده است. در زمان افت بازاردر سرمایه‌گذاری‌های کوتاه مدت، قیمت برخی ازسهام ارزش کمتری نسبت به ارزش بهای تمام شده در شرکت سرمایه‌گذار دارند. فرض کنیم این سرمایه‌گذاری‌ها در بازار در حال ریزش، در قیمت‌های پایینتر از بهای تمام شده به فروش می‌رسد. لازم است مبلغی تحت عنوان ذخیره کاهش ارزش در نظر گرفته شود تا اگر در پایان سال مالی وضعیت قیمت‌ها در محدوده برآوردی بود این مبلغ کسر شده باقی بماند. اما چنانچه ریزش قیمت سهام مقطعی باشد و قیمت سهام مورد نظر رشد کرد مبلغ ذخیره کاهش ارزش به حساب برگردانده می‌شود. لازم به ذکر است این مبلغ (ذخیره کاهش ارزش) در صورت سود و زیان شرکت به‌صورت هزینه شناسایی شده و در ترازنامه از مبلغ دارایی‌ها کسر می‌گردد. که این امر باعث کاهش NAV می‌شود. لازم به ذکر است ذخیره کاهش ارزش سرمایه‌گذاری، عموماً برای سرمایه‌گذاری‌های کوتاه مدت شرکت سرمایه‌گذاری در نظر گرفته می‌شود.
نحوه ارزش‌گذاری شرکت‌های سرمایه‌گذاری:
شرکت‌های سرمایه‌گذاری ملزم به ارائه اولین پیش‌بینی درآمد نیستند. لذا بهتر است برای تحلیل این شرکت‌ها، از معیار NAV استفاده می‌کنیم.
ارزش دارایی‌ها یا (NAV(Net Asset Value چیست؟
طبق یک قاعده کلی برای محاسبه NAV یا خالص ارزش دارایی‌ها کافی است بدهی‌های شرکت را از دارایی‌های آن کسر کنیم.
دارایی‌های شرکت‌های سرمایه‌گذاری در ترازنامه بر اساس بهای تمام‌شده است، اما نکته حائز اهمیت این است که بسیاری از این دارایی‌ها با گذشت زمان ارزش متفاوتی نسبت به بهای تمام شده خود خواهند داشت. به همین دلیل یکی از مهم‌ترین موارد در محاسبه NAV به‌روز کردن ارزش دارایی‌ها است. از اختلاف ارزش روز و بهای تمام شده دارایی‌ها، ارزش افزوده به‌دست می‌آید. با این توضیحات محاسبه NAV بصورت زیر است:
(بدهی‌ها- دارایی‌ها) + ارزش افزوده= NAV
لازم به توضیح است به علت دشواری در ارزش‌گذاری دارایی‌های ثابت مانند املاک یا برخی از سهام شرکت‌های غیر بورسی، به جای در نظر گرفتن ارزش روز همان بهای تمام‌شده در نظر گرفته می‌شود در نتیجه ارزش افزوده ایجاد نمی‌گردد. با این وجود برای محاسبه دقیق NAV بهتر است سرمایه‌گذاری‌هایی که وزن بیشتری دارند تا جایی که ممکن است بر اساس ارزش روز در نظر گرفته شوند.
(NAVPS(Net Asset Value Per Share چیست؟
خالص ارزش دارایی‌ها(NAV) نشان‌دهنده کل ارزش خالص دارایی‌های شرکت سرمایه‌گذاری است. برای محاسبه خالص ارزش دارایی‌ها به ازای هر سهم کافی است NAV محاسبه شده را برتعداد سهام منتشره تقسیم نماییم. با محاسبه NAVPS می‌توانیم قیمت سهام را ارزش‌گذاری می‌کنیم. این عدد بیانگر این است که قیمت سهام با چند درصد از NAV در حال معامله است. در شرایط عادی بهتر است قیمت سهام بطور میانگین با ۶۰% تا ۷۰% NAV خود معامله شود. موارد زیر از جمله عواملی هستند که بر عدد NAVPS و درصد معامله قیمت سهام از NAV تاثیر گذار است:
۱-اگر شرکت‌های موجود در پورتفوی شرکت سرمایه‌گذار، در دوران بلوغ (اتمام دوره رشد) باشند و انتظار افزایش سودآوری در آن‌ها وجود نداشته باشد، نسبت درصد معامله )NAV عدد NAVPS) کاهش یافته و در صورتی که سهام موجود در پورتفوی شرکت سرمایه‌گذاری از پتانسیل بالایی برخوردار باشد مثلا شرکت دارای طرح توسعه است، این عدد افزایش می‌یابد.
۲-عامل دیگری که بر روی عدد NAVPS تاثیر گذار بوده و می‌تواند منجر به افزایش قیمت سهام به میزانی بالاتر از NAV شود، توجیه سود آوری شرکت بر اساس DPS است. همان‌طور که می‌دانیم نقدینگی در شرکت‌های سرمایه‌گذاری اهمیت بالایی دارد. در هنگام افزایش سرمایه شرکت سرمایه‌پذیر، شرکت سرمایه‌گذار به منظور حفظ میزان (درصد) مالکیت خود لازم است میزان سرمایه خود را در شرکت سرمایه‌پذیر افزایش دهد. لذا شرکت‌های سرمایه‌گذاری تلاش می‌کنند درصد کمتری از سود قابل تقسیم را پرداخت کنند تا به این روش سطح سود انباشته خود را افزایش دهند.
در این مطلب علاوه بر بررسی وزن دارایی های بورسی وتوسم، به تعریف شرکت‌های سرمایه‌گذاری، تفاوت آن‌ها با هلدینگ‌ها و بررسی خالص ارزش دارایی آن‌ها پرداختیم. علاوه بر این‌ها دانستیم که پرتفو و انواع آن در شرکت‌های سرمایه‌گذاری کدام است و با کاربردهای صورتوضعیت پرتفو آشنا شدیم.
اطلاعات مفیدی بود . سپاس
با درود و سپاس بابت مطالب مفید و سودمندتان ..
> پاینده باشید <
سلام
باتشکّر از اطلاعات ذی قیمت شما
با سلام
با این مطالب خوبتون هرروز چیزای زیاد میگیرم واقعا عالی بود
خیلی ممنون از توضیحات خوبی که ارائه فرمودید.